Neuropsychologie - Psychologie
Hoofdstuk 0 – Inleiding
Neuropsychologie (= Cognitieve wetenschappen)
- De studie van de neurale basis van gedrag
- Unitaire wetenschap
Descartes
- Onderscheid lichaam-geest
- Gegroeid tot neuropsychologie
Aspecten
- Psychologische aspect
o Focus op mentale vaardigheden en hoe deze ondersteund worden door het brein
o Geest-wetenschap
- Neurologische aspect
o Focus op het brein en een zoektocht naar de mentale functies van
bepaalde hersengebieden
Multi-method benadering
- Verschillende onderzoeksvormen naast elkaar gebruiken
o Single-cell recording
▪ Het gedrag van enkelvoudige neuronen meten
▪ Een elektrode in het brein tot vlakbij één specifiek neuron
▪ + Goed spatiaal en temporeel
▪ – Slechts 1 neuron
o Functionele beeldvorming
▪ Correlationele methoden
• PET & fMRI
o Maken gebruik van het feit dat wanneer een deel van de
hersenen actief is, het energie nodig heeft voor die
activiteit
o Via de bloedbaan
o + Hersenen in zijn geheel bekijken
o – Beperkte spatiale en temporele resolutie
▪ PET
▪ Radioactieve tracer in de bloedbaan
▪ fMRI
▪ Eigenschappen van het bloed gaan meten
van buitenaf en lokaliseren in de hersenen
• ERP & MEG
o Meten via elektroden langs buiten
o Registreren van elektrische activiteit
o + Heel snel
o – Spatiaal zeer slecht, zeer moeilijk te zeggen waar
precies ontstaan in de hersenen
, o Letsel-studies
▪ Patiënten
• Kijken naar mensen bij wie een bepaald deel is uitgeschakeld
door een letsel en kijken wat voor e 昀昀 ecten dat heeft
• Bv; Wernicke, Broca, …
▪ TMS
• Hersenstimulatie
• We gaan langs buiten magnetische pulsen afsturen op
bepaalde zones in de hersenen
o Zo kunnen we bepaalde delen verstoren en zo kijken wat
er gebeurd
• + Goede spatiale en temporele resolutie
o Gedragsstudies
▪ Experimenten, vragenlijsten, …
Convergerende benadering
- Letsel- & gedragsstudies
- De methoden gaan elkaar aanvullen
Multi-populatie
- We kunnen verschillende populaties gaan bekijken
Multi-level benadering
- Functioneel niveau
o Theoretisch
- Neuraal niveau
o Wederzijds beperkend
▪ Het aantal theorieën kan gereduceerd worden door naar het andere
niveau te kijken
o Door naar én hersenen én gedrag te kijken kunnen we betere informatie
verzamelen en betere theorieën ontwikkelen
▪ Integratie is een enorme meewaarde
, Hoofdstuk 1 – Het centrale zenuwstelsel
Terminologie
- Anterieur / rostraal
o Vooraan
- Posterieur / caudaal
o Achteraan
- Dorsaal / superieur
o Bovenaan (bv rug)
- Ventraal / inferieur
o Onderaan (bv buik)
- Mediaal
o Binnenkant
- Lateraal
o Buitenkant
Sneden
- Sagitaal
o Lateraal – mediaal
o Snede van voor naar achter
- Coronaal
o Posterieur – anterieur
o Snede van links naar rechts
- Horizontaal / transversaal
o Inferieur – superieur
o Plat middendoor
In 昀
氀 ated rates
- Softwarematig opgeblazen hersendelen
- Kijken hoe diep een activatie gaat
o Het meer aan de oppervlakte afbeelden waardoor je een beter zicht krijgt
Flatmaps
- Eerst de hersenen oppompen en dan erin ‘knippen’ en het totale oppervlak gaan uitstrijken
, Zenuwstelsel
- Centraal zenuwstelsel
o De hersenen en het ruggenmerg
- Perifeer zenuwstelsel
o Somatisch zenuwstelsel
▪ Naar de spieren
o Autonoom zenuwstelsel
▪ Houdt zich bezig met de spijsvertering, hartslag, …
▪ Het deel waarover we weinig controle hebben
Centraal zenuwstelsel
- Cerebrospinaal vocht & ventriculair systeem
o Cerebrospinaal vocht
▪ Tussen de hersenen en de schedel
▪ Dient voor extra bescherming van de schedel om ‘schokken’ op te
vangen zodat de hersenen als ware niet tegen de schedel knallen
o Ventriculair systeem
▪ Laat toe om bij zwelling of schokken te absorberen
- Het ruggenmerg
o Efficiënte organisatie, netjes geordende zenuwbanen
o Dermatoom
▪ Gebied dat vanuit een bepaalde baan uit de wervelkolom wordt bezenuwd
▪ Bij schade aan ruggenmerg
• Alle onderliggende functies ook beschadigd
o Grijze en witte stof
▪ Grijze stof
• Cellichamen
▪ Witte stof
• Dendrieten en axonen
o Witte stof banen
▪ Ventrale witte stof banen
• Motorische banen
• Van de hersenen naar buiten toe
• Info van de hersenen naar de rest van het lichaam
▪ Dorsale witte stof banen
• Sensorische banen
• Informatie van het lichaam naar de hersenen sturen
- De delen van de hersenen
o De achterhersenen
▪ Hersenstam + cerebellum
• Hersenstam
o Pons + medulla + middenhersenen
▪ Medulla
• Controle van basale functies
• Bevat de cellichamen van de craniale zenuwen
o Laten toe om je mond, lippen, tong, … te bewegen
o Zijn zowel sensorisch als motorisch
Hoofdstuk 0 – Inleiding
Neuropsychologie (= Cognitieve wetenschappen)
- De studie van de neurale basis van gedrag
- Unitaire wetenschap
Descartes
- Onderscheid lichaam-geest
- Gegroeid tot neuropsychologie
Aspecten
- Psychologische aspect
o Focus op mentale vaardigheden en hoe deze ondersteund worden door het brein
o Geest-wetenschap
- Neurologische aspect
o Focus op het brein en een zoektocht naar de mentale functies van
bepaalde hersengebieden
Multi-method benadering
- Verschillende onderzoeksvormen naast elkaar gebruiken
o Single-cell recording
▪ Het gedrag van enkelvoudige neuronen meten
▪ Een elektrode in het brein tot vlakbij één specifiek neuron
▪ + Goed spatiaal en temporeel
▪ – Slechts 1 neuron
o Functionele beeldvorming
▪ Correlationele methoden
• PET & fMRI
o Maken gebruik van het feit dat wanneer een deel van de
hersenen actief is, het energie nodig heeft voor die
activiteit
o Via de bloedbaan
o + Hersenen in zijn geheel bekijken
o – Beperkte spatiale en temporele resolutie
▪ PET
▪ Radioactieve tracer in de bloedbaan
▪ fMRI
▪ Eigenschappen van het bloed gaan meten
van buitenaf en lokaliseren in de hersenen
• ERP & MEG
o Meten via elektroden langs buiten
o Registreren van elektrische activiteit
o + Heel snel
o – Spatiaal zeer slecht, zeer moeilijk te zeggen waar
precies ontstaan in de hersenen
, o Letsel-studies
▪ Patiënten
• Kijken naar mensen bij wie een bepaald deel is uitgeschakeld
door een letsel en kijken wat voor e 昀昀 ecten dat heeft
• Bv; Wernicke, Broca, …
▪ TMS
• Hersenstimulatie
• We gaan langs buiten magnetische pulsen afsturen op
bepaalde zones in de hersenen
o Zo kunnen we bepaalde delen verstoren en zo kijken wat
er gebeurd
• + Goede spatiale en temporele resolutie
o Gedragsstudies
▪ Experimenten, vragenlijsten, …
Convergerende benadering
- Letsel- & gedragsstudies
- De methoden gaan elkaar aanvullen
Multi-populatie
- We kunnen verschillende populaties gaan bekijken
Multi-level benadering
- Functioneel niveau
o Theoretisch
- Neuraal niveau
o Wederzijds beperkend
▪ Het aantal theorieën kan gereduceerd worden door naar het andere
niveau te kijken
o Door naar én hersenen én gedrag te kijken kunnen we betere informatie
verzamelen en betere theorieën ontwikkelen
▪ Integratie is een enorme meewaarde
, Hoofdstuk 1 – Het centrale zenuwstelsel
Terminologie
- Anterieur / rostraal
o Vooraan
- Posterieur / caudaal
o Achteraan
- Dorsaal / superieur
o Bovenaan (bv rug)
- Ventraal / inferieur
o Onderaan (bv buik)
- Mediaal
o Binnenkant
- Lateraal
o Buitenkant
Sneden
- Sagitaal
o Lateraal – mediaal
o Snede van voor naar achter
- Coronaal
o Posterieur – anterieur
o Snede van links naar rechts
- Horizontaal / transversaal
o Inferieur – superieur
o Plat middendoor
In 昀
氀 ated rates
- Softwarematig opgeblazen hersendelen
- Kijken hoe diep een activatie gaat
o Het meer aan de oppervlakte afbeelden waardoor je een beter zicht krijgt
Flatmaps
- Eerst de hersenen oppompen en dan erin ‘knippen’ en het totale oppervlak gaan uitstrijken
, Zenuwstelsel
- Centraal zenuwstelsel
o De hersenen en het ruggenmerg
- Perifeer zenuwstelsel
o Somatisch zenuwstelsel
▪ Naar de spieren
o Autonoom zenuwstelsel
▪ Houdt zich bezig met de spijsvertering, hartslag, …
▪ Het deel waarover we weinig controle hebben
Centraal zenuwstelsel
- Cerebrospinaal vocht & ventriculair systeem
o Cerebrospinaal vocht
▪ Tussen de hersenen en de schedel
▪ Dient voor extra bescherming van de schedel om ‘schokken’ op te
vangen zodat de hersenen als ware niet tegen de schedel knallen
o Ventriculair systeem
▪ Laat toe om bij zwelling of schokken te absorberen
- Het ruggenmerg
o Efficiënte organisatie, netjes geordende zenuwbanen
o Dermatoom
▪ Gebied dat vanuit een bepaalde baan uit de wervelkolom wordt bezenuwd
▪ Bij schade aan ruggenmerg
• Alle onderliggende functies ook beschadigd
o Grijze en witte stof
▪ Grijze stof
• Cellichamen
▪ Witte stof
• Dendrieten en axonen
o Witte stof banen
▪ Ventrale witte stof banen
• Motorische banen
• Van de hersenen naar buiten toe
• Info van de hersenen naar de rest van het lichaam
▪ Dorsale witte stof banen
• Sensorische banen
• Informatie van het lichaam naar de hersenen sturen
- De delen van de hersenen
o De achterhersenen
▪ Hersenstam + cerebellum
• Hersenstam
o Pons + medulla + middenhersenen
▪ Medulla
• Controle van basale functies
• Bevat de cellichamen van de craniale zenuwen
o Laten toe om je mond, lippen, tong, … te bewegen
o Zijn zowel sensorisch als motorisch
