Stofwisseling I – E-module
Vetten – BA1 2022-2023
1. Wat zijn vetten
Met de term ‘vetten’ worden doorgaans triglyceriden (ook wel: triacylglycerol) bedoeld. Dit is
een esterverbinding van (1) glycerol en (2) drie vetzuren. Groot molecuul die niet zomaar een
celmembraan kan passeren.
Worden afgebroken door enzymen genaamd: lipasen.Breekt het af tot glycerol en vetzuren.
Ook worden er eventueel andere structuren gevormd:
- Diacylglycerol: er wordt één vetzuur verwijderd
- Monoacyylglycerol: er worden twee vetzuren verwijderd
Vetzuur is een bouwsteen voor de triglyceriden en fosfolipiden. Bestaat uit een koolstofketen
en een zuurgroep (COOH). Verbinding tussen koolstofatomen kunnen zowel enkel als dubbel
zijn. Drie typen te onderscheiden:
1. Verzadigde vetzuren: géén dubbele binding in de koolstofketen
2. Enkelvoudige onverzadigde vetzuren: één dubbele binding in de koolstofketen
3. Meervoudige onverzadigde vetzuren: meerdere dubbele bindingen in de koolstofketen
*Essentiële vetzuren zijn vetzuren die de mens niet zelf kan synthetiseren. Dit zijn een aantal
meervoudige onverzadigde vetzuren. Omega-3 vetzuren zijn hiervan een voorbeeld.
*Cholesterol en fosfolipiden zijn twee andere vetachtige stoffen die terug te vinden zijn in onze
voeding. Overeenkomst tussen beide is dat ze een bouwsteen vormen voor het celmembraan.
Cholesterol heeft geen vetzuurgroep; fosfolipiden wel. Daarnaast is cholesterol hydrofoob en
is een fosfolipide zowel hydrofiel (staart) als hydrofoob (kop).
Cholesterol: vetachtige stof en essentiële bouwsteen voor het celmembraan. Komt vaak voor
in de vorm van cholesterolesters: verbindingen tussen cholesterol en vetzuur.
Fosfolipiden: bestaan uit hydrofiele kop (fosfaatgroep) & hydrofobe vetzuurstaarten
(tweemaal). Glycerol vormt hiertussen de brug.
2. Vertering van vetten
Vetten moeten, alvorens deze opgenomen kunnen worden, eerst verteerd worden.
Vertering van vetten start in de mondholte. Hier is linguaal lipase aanwezig (uitgescheiden door
klieren van de lingua (tong)). Linguaal lipase zet triglyceriden om in diacylglycerol en vetzuren.
Werkt optimaal bij een laag pH van 4. Dit is gunstig omdat het voedsel al snel in de maag terecht
komt waar het milieu erg zuur is (laag pH). Het enzym linguaal lipase kan hierdoor in de maag
zijn functie blijven vervullen.
Vertering van vetten gaat verder in de maag. Maag lipase wordt door cellen in de maagwand
geproduceerd. Zet triglyceriden om in diacylglyceriden en vetzuren. Ook hier is de opmale
werking een zuur milieu met een pH rond de 4.
*Overeenkomst tussen linguaal en maag lipase: zetten bij triglyceriden om in diacylglyceriden
en vetzuren + beide werken optimaal bij een laag pH rond de 4.
Vetten – BA1 2022-2023
1. Wat zijn vetten
Met de term ‘vetten’ worden doorgaans triglyceriden (ook wel: triacylglycerol) bedoeld. Dit is
een esterverbinding van (1) glycerol en (2) drie vetzuren. Groot molecuul die niet zomaar een
celmembraan kan passeren.
Worden afgebroken door enzymen genaamd: lipasen.Breekt het af tot glycerol en vetzuren.
Ook worden er eventueel andere structuren gevormd:
- Diacylglycerol: er wordt één vetzuur verwijderd
- Monoacyylglycerol: er worden twee vetzuren verwijderd
Vetzuur is een bouwsteen voor de triglyceriden en fosfolipiden. Bestaat uit een koolstofketen
en een zuurgroep (COOH). Verbinding tussen koolstofatomen kunnen zowel enkel als dubbel
zijn. Drie typen te onderscheiden:
1. Verzadigde vetzuren: géén dubbele binding in de koolstofketen
2. Enkelvoudige onverzadigde vetzuren: één dubbele binding in de koolstofketen
3. Meervoudige onverzadigde vetzuren: meerdere dubbele bindingen in de koolstofketen
*Essentiële vetzuren zijn vetzuren die de mens niet zelf kan synthetiseren. Dit zijn een aantal
meervoudige onverzadigde vetzuren. Omega-3 vetzuren zijn hiervan een voorbeeld.
*Cholesterol en fosfolipiden zijn twee andere vetachtige stoffen die terug te vinden zijn in onze
voeding. Overeenkomst tussen beide is dat ze een bouwsteen vormen voor het celmembraan.
Cholesterol heeft geen vetzuurgroep; fosfolipiden wel. Daarnaast is cholesterol hydrofoob en
is een fosfolipide zowel hydrofiel (staart) als hydrofoob (kop).
Cholesterol: vetachtige stof en essentiële bouwsteen voor het celmembraan. Komt vaak voor
in de vorm van cholesterolesters: verbindingen tussen cholesterol en vetzuur.
Fosfolipiden: bestaan uit hydrofiele kop (fosfaatgroep) & hydrofobe vetzuurstaarten
(tweemaal). Glycerol vormt hiertussen de brug.
2. Vertering van vetten
Vetten moeten, alvorens deze opgenomen kunnen worden, eerst verteerd worden.
Vertering van vetten start in de mondholte. Hier is linguaal lipase aanwezig (uitgescheiden door
klieren van de lingua (tong)). Linguaal lipase zet triglyceriden om in diacylglycerol en vetzuren.
Werkt optimaal bij een laag pH van 4. Dit is gunstig omdat het voedsel al snel in de maag terecht
komt waar het milieu erg zuur is (laag pH). Het enzym linguaal lipase kan hierdoor in de maag
zijn functie blijven vervullen.
Vertering van vetten gaat verder in de maag. Maag lipase wordt door cellen in de maagwand
geproduceerd. Zet triglyceriden om in diacylglyceriden en vetzuren. Ook hier is de opmale
werking een zuur milieu met een pH rond de 4.
*Overeenkomst tussen linguaal en maag lipase: zetten bij triglyceriden om in diacylglyceriden
en vetzuren + beide werken optimaal bij een laag pH rond de 4.
