Samenvatting mensentheorie B
2.9 ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Doelen:
Je kent het ontwikkelingsperspectief op de mens en weet hoe en waarom sociaal werkers
ontwikkelingspsychologie gebruiken.
Begrippen:
Definitie ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Relevantie ontwikkelingspsychologie en pedagogiek voor het sociaal werk
Nature versus nurture
3 processen van ontwikkelen (groei, leren, rijpen)
Discontinu en continu verloop van ontwikkeling
Psychosociale en cognitieve ontwikkeling volgens Erikson en Piaget
Ontwikkelingspsychologie: is de psychologie van groei, verandering en consistentie gedurende het
hele leven. Het wordt bepaald door de interactie tussen erfelijkheid en omgeving.
Bestudeert de psychologische veranderingen bij toenemende leeftijd. Verandering van denken,
voelen en gedrag tijdens zuigelingentijd, peuter- en kleutertijd, kindertijd, adolescentie en de
volwassenheid. Het wordt onderzocht vanuit verschillende invalshoeken: lichamelijk, emotioneel,
cognitief en sociaal-cultureel.
Thematische gebieden binnen ontwikkelingspsychologie:
- Fysieke ontwikkeling: wat voor invloed heeft ons lichaam op ons gedrag (hersenen,
motorische ontwikkeling (fijne en grove motoriek), zintuigen, zenuwstelsel, seksuele
rijpingsproces)
- Cognitieve ontwikkeling: hoe zijn onze intellectuelen voor invloed op ons gedrag. (het leren,
intelligentie)
- Sociale ontwikkeling: hoe veranderen onze sociale relaties/interactie
- Persoonlijkheidsontwikkeling: hoe veranderd die en hoe blijft die stabiel in ons leven?
Pedagogiek: de wetenschap van het opvoeden
Nature (aangeboren) staat voor de bijdrage van onze erfelijke factoren en nurture (aangeleerd) staat
voor onze omgeving.
Interactie tussen nature en nurture betekent dat we allemaal worden geboren met een bepaalde
aanleg (nature) die als deze wordt blootgesteld aan de juiste invloeden uit onze omgeving (nurture)
het volledige potentieel (wat er in principe mogelijk is) kan bereiken.
Tweelingenonderzoek: onderzoek naar tweelingen door hun ontwikkelingen met elkaar te
vergelijken, hoopt men te ontdekken welke eigenschappen zijn aangeleerd en welke aangeboren.
Adoptieonderzoek: vergelijking met biologische gezinsleden en met het adoptiegezin. Als een meer
overeenkomsten zijn met een adoptiegezin duidt het zich meer op nurture en als en meer
overeenkomsten zijn met het biologische gezin duidt het zich meer op nature.
,Rijping en ontwikkeling:
Rijping (maturatie): proces waarin het genetische programma in de loop van de tijd tot uiting komt
• Biologische ontplooiing
Interactie tussen nature en nurture: hoewel de rijping bepalend is voor het algemene tijdsverloop
waarin een individu biologisch gezien rijp is voor een nieuwe fase, kan het exacte tijdstip van de
ontwikkeling door de omgeving worden vervroegd of verlaat
Rijping: onze centrale zenuwstelsel moet rijpen voordat we er aan toe zijn. Spiermassa moet groeien.
Door een rijpingsproces wordt de spierspanning onder controle gebracht zodat het kind niet meer in
bed plast. En het snel leren lopen
Soms zullen ouders heel veel investeren in het lopen van het kind en anderen laten het kind lang in
een buggy. Heeft ook te maken met de omgeving.
Rijpingsschema voor de ontwikkeling van voortbeweging:
Kritiek op de theorie van Erikson:
Deze kritiek draait primair rond de vraag of deze acht fase voor iedereen in de voorgeschreven
volgorde plaatsvinden, of dat verschillende mensen ze op verschillende tijdstippen kunnen
, doormaken. Ook was het op Erikson zijn eigen waarnemingen gebaseerd en niet op nauwkeurige
wetenschappelijke methoden.
Kritieke en gevoelige perioden: de invloed van omgeving:
• Kritieke perioden: (onderzoek naar hechting. Als er liefdevolle volwassenen in de eerste
levensjaar ontbreekt, dan komt de hechting bijna nooit meer terug)
• Specifieke tijd in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis de grootste
gevolgen heeft
• Aanwezigheid van bepaalde omgevingsstimuli zijn noodzakelijk voor een normale
ontwikkeling
• Gevolgen van het ontbreken van bepaalde stimuli zijn permanent en onomkeerbaar
• Gevoelige perioden: (we blijken flexibel te zijn in het inhalen van herhalingen)
• Periode waarin men extra gevoelig is voor bepaalde soorten stimuli in de omgeving
• Gevolgen van het ontbreken van bepaalde stimuli hoeven niet permanent te zijn.
2.9 ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Doelen:
Je kent het ontwikkelingsperspectief op de mens en weet hoe en waarom sociaal werkers
ontwikkelingspsychologie gebruiken.
Begrippen:
Definitie ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Relevantie ontwikkelingspsychologie en pedagogiek voor het sociaal werk
Nature versus nurture
3 processen van ontwikkelen (groei, leren, rijpen)
Discontinu en continu verloop van ontwikkeling
Psychosociale en cognitieve ontwikkeling volgens Erikson en Piaget
Ontwikkelingspsychologie: is de psychologie van groei, verandering en consistentie gedurende het
hele leven. Het wordt bepaald door de interactie tussen erfelijkheid en omgeving.
Bestudeert de psychologische veranderingen bij toenemende leeftijd. Verandering van denken,
voelen en gedrag tijdens zuigelingentijd, peuter- en kleutertijd, kindertijd, adolescentie en de
volwassenheid. Het wordt onderzocht vanuit verschillende invalshoeken: lichamelijk, emotioneel,
cognitief en sociaal-cultureel.
Thematische gebieden binnen ontwikkelingspsychologie:
- Fysieke ontwikkeling: wat voor invloed heeft ons lichaam op ons gedrag (hersenen,
motorische ontwikkeling (fijne en grove motoriek), zintuigen, zenuwstelsel, seksuele
rijpingsproces)
- Cognitieve ontwikkeling: hoe zijn onze intellectuelen voor invloed op ons gedrag. (het leren,
intelligentie)
- Sociale ontwikkeling: hoe veranderen onze sociale relaties/interactie
- Persoonlijkheidsontwikkeling: hoe veranderd die en hoe blijft die stabiel in ons leven?
Pedagogiek: de wetenschap van het opvoeden
Nature (aangeboren) staat voor de bijdrage van onze erfelijke factoren en nurture (aangeleerd) staat
voor onze omgeving.
Interactie tussen nature en nurture betekent dat we allemaal worden geboren met een bepaalde
aanleg (nature) die als deze wordt blootgesteld aan de juiste invloeden uit onze omgeving (nurture)
het volledige potentieel (wat er in principe mogelijk is) kan bereiken.
Tweelingenonderzoek: onderzoek naar tweelingen door hun ontwikkelingen met elkaar te
vergelijken, hoopt men te ontdekken welke eigenschappen zijn aangeleerd en welke aangeboren.
Adoptieonderzoek: vergelijking met biologische gezinsleden en met het adoptiegezin. Als een meer
overeenkomsten zijn met een adoptiegezin duidt het zich meer op nurture en als en meer
overeenkomsten zijn met het biologische gezin duidt het zich meer op nature.
,Rijping en ontwikkeling:
Rijping (maturatie): proces waarin het genetische programma in de loop van de tijd tot uiting komt
• Biologische ontplooiing
Interactie tussen nature en nurture: hoewel de rijping bepalend is voor het algemene tijdsverloop
waarin een individu biologisch gezien rijp is voor een nieuwe fase, kan het exacte tijdstip van de
ontwikkeling door de omgeving worden vervroegd of verlaat
Rijping: onze centrale zenuwstelsel moet rijpen voordat we er aan toe zijn. Spiermassa moet groeien.
Door een rijpingsproces wordt de spierspanning onder controle gebracht zodat het kind niet meer in
bed plast. En het snel leren lopen
Soms zullen ouders heel veel investeren in het lopen van het kind en anderen laten het kind lang in
een buggy. Heeft ook te maken met de omgeving.
Rijpingsschema voor de ontwikkeling van voortbeweging:
Kritiek op de theorie van Erikson:
Deze kritiek draait primair rond de vraag of deze acht fase voor iedereen in de voorgeschreven
volgorde plaatsvinden, of dat verschillende mensen ze op verschillende tijdstippen kunnen
, doormaken. Ook was het op Erikson zijn eigen waarnemingen gebaseerd en niet op nauwkeurige
wetenschappelijke methoden.
Kritieke en gevoelige perioden: de invloed van omgeving:
• Kritieke perioden: (onderzoek naar hechting. Als er liefdevolle volwassenen in de eerste
levensjaar ontbreekt, dan komt de hechting bijna nooit meer terug)
• Specifieke tijd in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis de grootste
gevolgen heeft
• Aanwezigheid van bepaalde omgevingsstimuli zijn noodzakelijk voor een normale
ontwikkeling
• Gevolgen van het ontbreken van bepaalde stimuli zijn permanent en onomkeerbaar
• Gevoelige perioden: (we blijken flexibel te zijn in het inhalen van herhalingen)
• Periode waarin men extra gevoelig is voor bepaalde soorten stimuli in de omgeving
• Gevolgen van het ontbreken van bepaalde stimuli hoeven niet permanent te zijn.
