samenvatting biomedisch kader

Deel 1. Celleer.

1. Bouw en functie van de cel.

1.1. Bouw.

 Bestaan eencellige organismen Bacteriën, ook
meercellig
 organisme.
 Cellen dezelfde vorm en functie liggen bij elkaar in
een weefsel.
 Organismen hebben organen, voor uitvoeren van
speciale taken.
 Elk orgaan bestaat uit verschillende soorten
weefsels.
 Organen verbonden met organenstelsel.
 Binnen cel organisatieniveaus:
1. Organellen.
2. Moleculen.
3. Atomen.

1.1.1. Celschema.

 Cellen algemeen bouwplan, overal verschillen met eigen functie.
 Cellen bevatten cytoplasma omgeven door celmembraan.
 Cytoplasma bestaat uit grondplasma, organellen zoals celkern, lysosomen,
… / Grondplasma is geleiachtige vloeistof bestaat uit eiwitten, vetten,
suikers en mineralen.

1.1.2. Celorganellen en hun functie.




1.1.2.1.
Celkern.

 Alle eukaryote cellen.
 Bevat chromosomen die worden gekopieerd en aan
dochtercellen doorgegeven, erfelijke eigenschappen.
 Elk chromosoom bestaat uit DNA en eiwitten.
 Nucleolus (kernlichaam) aanmaak van ribosomen.
 Rond kernplasma zit kernmembraan, gaatjes en kernporiën:
grote moleculen de celkern in en uit.

1.1.2.2. Mitochondriën.



Pagina 1 van 58

,  In eukaryote cellen wordt energie uit voedsel omgezet in ATP
(adenosinetrifosfaat). Opgeladen accu.
 Gemaakt in mitochondriën ook wel eens kerncentrale genoemd.
 Mitochondriën bestaan uit dubbelmembraan, grondplasma, DNA,
enzymen.

1.1.2.3. Ribosomen en Endoplasmatisch reticulum (ER).

 Informatie uit celkern wordt in het cytoplasma vertaald, ribosomen
vertalen informatie naar eiwitten.
 Celkern kan ribosomen aanmaken.
 Cytoplasma ribosomen losse bolletjes, gebonden aan systeem van
membranen: Endoplasmatisch reticulum (ER).
 Verbinding met andere celorganellen zorgt voor transport van
stoffen binnen de cel.

1.1.2.4. Golgi-systeem en de lysosomen.

 Organel bestaat uit op elkaar gestapelde membranen waaruit
afsnoering blaasjes ontstaan.
 Stoffen bewerkt en opgeslagen, voor
transport van stoffen worden blaasjes
gebruikt.
 Soort fabriek.
 Lysosomen blaasjes enzymen stoffen
afbreken.
 Versmelten met voedselvacuolen.
 Inhoud buiten cel afgeven: Exocytose.

1.1.2.5. Cytoskelet.

 Vorm en bewegelijkheid door eiwitdraden die aan
celmembraan en celorganellen vastzitten. Dit vormt cyto- of
celskelet.

1.2. Functie van de cellen.

 Ons lichaam bevat veel verschillende typen cellen.
 Elk eigen manier van handhaven om energie te krijgen.
 Vernieuwen zichzelf en hebben contact buitenwereld.
 Cel af te lezen aan het uiterlijk.

2. Celmembraan.

 Celmembraan vormt grens tussen cytoplasma en de buitenwereld.
 Voortdurende uitwisseling van stofwisseling.
 Houdt ook stoffen tegen.




2.1. Dubbele fosfolipiden laag.


Pagina 2 van 58

,  Alle membranen in de cel zijn een dubbele laag fosfolipiden, bestaat uit 2
vetzuren, fosfaatgroep en een aminozuur.
 Choline en fosfaat zijn hydrofiel: Water aantrekken / Vet afstoten.
 Vetzuren zijn hydrofoob: Water afstoten / Vet aantrekken.




2.2.
Membraaneiwitten.

 Overspannen de breedte van plasmamembraan ook fosfolipide dubbellaag.
 Fungeren als receptoren, kanalen, dragerstoffen, herkenning.

2.2.1. Receptoreiwitten.

 Gevoelig voor specifieke extracellulaire stoffen die eiwitten binden,
activeiten van de cel wordt gewijzigd.

2.2.2. Kanaaleiwitten.

 Maken mogelijk water, ionen en andere opgeloste stoffen het vetgedeelte
van de membraan kunne omzeilen.

2.2.3. Dragereiwitten.

 Binden zich aan opgeloste stoffen en vervoeren deze door
plasmamembraan heen.

2.2.4. Herkenningseiwitten.

 Maken aan het immuunsysteem kenbaar of de cel al dan niet
lichaamseigen is en of deze afwijkend of gezond is.

2.3. Transportfunctie van het celmembraan.

 Doorlaatbaarheid of permeabiliteit van plasmamembraan bepaalt welke
stoffen het cytoplasma in of uit mogen.
 Impermeabel: Niets kan door membraan.
 Volledig permeabel: Alles kan door het membraan.
 Selectief permeabel: Sommige stoffen kunnen erdoor.
 Bepaalt door elektrische lading, vorm molecuul, oplosbaarheid.
 Passieve processen: Zonder energie.
 Actief transport: Met energie.

2.3.1. Passief transport.

2.3.1.1. Diffusie.


Pagina 3 van 58

,  Ionen en moleculen voortdurend in beweging.
 Verplaatsen zich van hoge concentratie naar een lage concentratie.
 Concentratie verschil wordt opgeheven.




2.3.1.2. Osmose.

 Diffusie van water door semipermeabel
membraan.
 Intracellulaire vloeistoffen als extracellulaire
vloeistoffen. Zijn oplossingen met
verschillende opgeloste stoffen.
 Hoe hoger de concentratie opgeloste
deeltjes, hoe lager de concentratie water.
 Osmose is diffusie van water door een membraan.
 Osmose treedt op door een selectief permeabel membraan, die vrij
doorlaatbaar is voor water, maar niet opgeloste deeltjes.
 Bij osmose stroomt water door een membraan naar de oplossing die de
hoogste concentratie opgeloste deeltjes heeft, omdat daar de concentratie
van water laag is.

2.3.2. Actief transport.

 Transport waar energie voor nodig is: Actief transport.
 Transport is niet afhankelijk van concentratiegradiënt, stoffen kan
opnemen en afgeven ongeacht de concentratie binnen of buiten de cel.
 Ionenpompen: Vervoeren natrium, kalium, calcium en magnesium actief
door de celmembraan heen.
 Vesiculair: stoffen in blaasjes verpakt en in en uit de cel verplaatsen.




2.3.2.1. Endocytose.

 Sommige moleculen zijn zo groot dat transport via transporteiwitten geen
uitkomst biedt.

Pagina 4 van 58