H1 & 2 Wat is maatschappijleer?
H1 Maatschappelijke vraagstukken
1.1 Samenleven en afspraken maken
Maatschappelijke vraagstukken = situatie waarin een individu en het collectief een ander
belang hebben
Om botsingen te beperken maken mensen afspraken. Nederland doet dat democratisch. Ze
zoeken naar een compromis = een overeenkomst waarbij alle partijen iets toegeven
Waarden en normen
Waarden = uitgangspunten of principes die mensen belangrijk vinden in hun leven en die ze
daarom willen
Er zijn waarden die iedereen van belang vind en waarden die niet voor iedereen van belang
zijn.
Uit die waarden ontstaan idealen = zaken die je graag zou willen bereiken in je leven.
Waarden leiden meestal tot gedragsregels, normen = deze opvattingen over hoe je je op
grond van een bepaalde waarde behoort te gedragen.
Wat is een maatschappelijk vraagstuk?
Waarden en normen van verschillende groepen kunnen botsen, een maatschappelijk
vraagstuk ontstaat.
Maatschappelijk vraagstuk:
1. Grote groepen ondervinden de gevolgen
2. Tegengestelde belangen meespelen
3. Een gemeenschappelijke oplossing nodig is
Gevolgen voor grote groepen mensen
Maatschappelijke vraagstukken gaan over problemen op macroniveau = grootschalige
vraagstukken
De gevolgen meestal op microniveau = op individueel niveau merkbaar
Belangentegenstellingen
Verschillende visies oplossingen, omdat verschillende belangen = het voor- en nadeel dat
iemand ergens bij heeft
Kunnen ontstaan in verschillen van levensovertuiging/sociaaleconomische positie
Je kan ook met jezelf in een tegenstelling zitten, een dilemma = een lastige keuze uit 2 of
meer alternatieven die allemaal duidelijke nadelen hebben.
, Gemeenschappelijke oplossingen
Bij een maatschappelijk probleem meerdere belangen tegen elkaar afgewogen. Bij oplossing
vaak nieuwe regels en wetten
Dynamische samenleving
Normen, waarden en belangen worden constant veranderd, dit noem je de dynamiek van de
samenleving.
Deze is afhankelijk van:
1. De plaats
2. De tijd
3. De groep
1.2 De vier thema’s van maatschappijleer
Rechtsstaat
- persoonlijke vrijheid en rechtszekerheid van burgers
- privacy
Parlementaire democratie
- besluiten nemen
- burgers invloed
Pluriforme samenleving
- cultuurverschillen
- nieuwkomers en proces van integratie
- spanningen en botsingen
Verzorgingsstaat
- mensen voor elkaar zorgen
- overheid voor individuen zorgt
- uitkering en zieken
1.3 De kernconcepten
Macht
Bij het vaststellen van regels heb je te maken met macht = vermogen om het gedrag van
anderen dwingend te beïnvloeden
Geaccepteerde macht is gezag
De macht van bv. Een docent of directie is formele macht/formeel gezag.
Informele macht = zonder vastgestelde regels
H1 Maatschappelijke vraagstukken
1.1 Samenleven en afspraken maken
Maatschappelijke vraagstukken = situatie waarin een individu en het collectief een ander
belang hebben
Om botsingen te beperken maken mensen afspraken. Nederland doet dat democratisch. Ze
zoeken naar een compromis = een overeenkomst waarbij alle partijen iets toegeven
Waarden en normen
Waarden = uitgangspunten of principes die mensen belangrijk vinden in hun leven en die ze
daarom willen
Er zijn waarden die iedereen van belang vind en waarden die niet voor iedereen van belang
zijn.
Uit die waarden ontstaan idealen = zaken die je graag zou willen bereiken in je leven.
Waarden leiden meestal tot gedragsregels, normen = deze opvattingen over hoe je je op
grond van een bepaalde waarde behoort te gedragen.
Wat is een maatschappelijk vraagstuk?
Waarden en normen van verschillende groepen kunnen botsen, een maatschappelijk
vraagstuk ontstaat.
Maatschappelijk vraagstuk:
1. Grote groepen ondervinden de gevolgen
2. Tegengestelde belangen meespelen
3. Een gemeenschappelijke oplossing nodig is
Gevolgen voor grote groepen mensen
Maatschappelijke vraagstukken gaan over problemen op macroniveau = grootschalige
vraagstukken
De gevolgen meestal op microniveau = op individueel niveau merkbaar
Belangentegenstellingen
Verschillende visies oplossingen, omdat verschillende belangen = het voor- en nadeel dat
iemand ergens bij heeft
Kunnen ontstaan in verschillen van levensovertuiging/sociaaleconomische positie
Je kan ook met jezelf in een tegenstelling zitten, een dilemma = een lastige keuze uit 2 of
meer alternatieven die allemaal duidelijke nadelen hebben.
, Gemeenschappelijke oplossingen
Bij een maatschappelijk probleem meerdere belangen tegen elkaar afgewogen. Bij oplossing
vaak nieuwe regels en wetten
Dynamische samenleving
Normen, waarden en belangen worden constant veranderd, dit noem je de dynamiek van de
samenleving.
Deze is afhankelijk van:
1. De plaats
2. De tijd
3. De groep
1.2 De vier thema’s van maatschappijleer
Rechtsstaat
- persoonlijke vrijheid en rechtszekerheid van burgers
- privacy
Parlementaire democratie
- besluiten nemen
- burgers invloed
Pluriforme samenleving
- cultuurverschillen
- nieuwkomers en proces van integratie
- spanningen en botsingen
Verzorgingsstaat
- mensen voor elkaar zorgen
- overheid voor individuen zorgt
- uitkering en zieken
1.3 De kernconcepten
Macht
Bij het vaststellen van regels heb je te maken met macht = vermogen om het gedrag van
anderen dwingend te beïnvloeden
Geaccepteerde macht is gezag
De macht van bv. Een docent of directie is formele macht/formeel gezag.
Informele macht = zonder vastgestelde regels
