Literatuur Wetenschapsfilosofie
College 1 – Positivisme
Koster – Hoofdstuk 1: Wat is wetenschap?
De common sense-visie gaat ervan uit dat wetenschappers onderzoek doen leidt tot theorieën
van de werkelijkheid, die vervolgens getoetst worden aan de hand van feiten logische
vervolgtrekkingen en empirisch vastgestelde feiten autonoom, neutraal, waardevrij en niet
normatief zuiver rationele onderneming een vast recept om elk probleem op te lossen
Opbouw wetenschappelijk artikel: samenvatting, inleiding, materialen, resultaten, discussie,
conclusie, referenties, dankwoord.
Maar staat de common sense-visie wel garant voor een goed beeld van de praktijk van
wetenschappelijk onderzoek? Wordt het niet eenzijdig of geïdealiseerd gepresenteerd?
Wetenschap is een grillig proces waarin interpretatie, toeval, creativiteit, praktische vaardigheden,
eergevoel, debat en het zoeken naar consensus belangrijke rollen spelen. dus common sense-visie
is onhoudbaar
Sciëntisitsche visie= kennis komt maar voor in 1 vorm namelijk wetenschappelijke kennis
voorkeur van veel mensen, maar de visie kan sommige vragen niet beantwoorden.
Traditionele visie= veel verschillende vormen van kennis.
Markt wetenschap verandert economisering daarom gedragscode ontwikkeld Merton:
communism, universalim, disinterestedness en organized scepticism.
Communism: wetenschap is gemeenschappelijk bezit resultaten openbaar maken
Universalism: uitspraken dienen te worden onderworpen aan onpersoonlijke criteria universele
geldigheid en objectiviteit
Disinterestedness: persoonlijkheid van onderzoeker mag geen invloed hebben
Organized scepticism: een basishouding van wantrouwen tegenover wetenschappelijke resultaten
College 2 – Waarden in de wetenschap
Koster – Hoofdstuk 3: De evolutie van de mens
Hoofdvraag hoofdstuk: wordt wetenschapsontwikkeling beïnvloed door sociaal-culturele factoren,
zoals dat andersom wel gebeurt?
Veel studies tonen aan dat culturele waarden en overtuigingen invloed hebben op wetenschappelijke
resultaten. Wetenschap staat nooit los van de tijd, plaats en gewoonten van een bepaalde
samenleving of cultuur.
Sociobiologie begrijpt het gedrag van dieren en mensen in termen van hun evolutionaire oorsprong
menselijk gedrag draait om succesvolle voortplanting
De theorieën van onderzoekers over evolutie zijn mede bepaald door hun visie op de maatschappij.
De natuur als bron van religieuze ervaring werd in de fysico-theologie systematisch in kaart gebracht
wilde laten zien hoe prachtig de mensen waren gebouwd invloed van deze visie is bescheiden:
geloofsopvattingen stimuleerden het stellen van een bepaald soort vragen.
Intelligent Design: achten uitspraken over een ontwerper wel relevant voor de wetenshap
wetenschappelijk alternatief niet geaccepteerd binnen de levenswetenschappen
, Externe factoren blijken bij de formulering en acceptatie van theorieën over de evolutie van de mens
een rol te spelen. Het is duidelijk dat de common sense-visie betwijfeld moet worden:
wetenschappelijk onderzoek is tijdsgebonden en niet waardevrij.
College 3 – Lichaam en geest
Koster – Hoofdstuk 4: Een psychiatrische stoornis – Wat
is dat?
Repliceerbaarheid: herhaalbaar is noodzakelijk voor betrouwbare conclusies.
Ziekte= wanneer het beeld van biologische klachten gekoppeld kan worden aan pathologische
afwijkingen.
Syndroom= wanneer een bepaalde constellatie van klachten en symptomen is, maar de pathologie
verandering niet bekend is.
Psychiatrische stoornissen vaststellen is lastig iedereen andere en hele verschillende klachten en
vaak niet te meten met apparatuur
Statistische model: wat statische gezien significant afwijkt, kan als ziekte worden gezien.
Mentale stoornis kan ook gezien worden als ‘breakdown of meaning’: het lijkt alsof het gedrag geen
betekenis heeft zo lijkt het te werken in het dagelijks leven.
Bij schadelijke dysfunctie geldt dat men pas van een (mentale) stoornis kan spreken vanaf het
moment dat iets niet goed werkt maar wat bepaalt dat iets niet goed werkt? vorm van schade
vereist.
Sociaal contruct: mensen komen op basis van sociale mechanismen, processen en argumenten tot
het idee dat psychiatrische stoornissen bestaan sociaal afwijkend gedrag moduleren en reguleren.
College 4 - Oorzaken en redenen
Koster – Hoofdstuk 5: Reguliere en alternatieve geneeskunde
Geneeskunde berust op empirisch bewijsmateriaal.
Wetenschap reguliere geneeskunde wetenschappelijk gefundeerd patiënten als groep in
plaats van als individu RCT’s worden vaak gefinancierd door fabrikanten die belang hebben bij een
gunstige uitslag.
Pseudowetenschap alternatieve geneeskunde emotioneel en ongetoetst
Op dit moment in geneeskunde erg onpersoonlijk minder effectief
(Volgens Vandenbroucke is alle genetica per definitie observationeel)
Het is onmogelijk om in de wetenschap rekening te houden met alle mogelijke factoren.
College 5 - Data en hypothesen
Koster – Hoofdstuk 7: De kritiek van Popper op het
standaardbeeld
Popper: kritisch rationalisme
In het standaardbeeld wordt de grens tussen wetenschap en niet-wetenschap gevormd door de eis
van inductieve confirmeerbaarheid: een theorie moet bevestig zijn kunnen worden door empirische
feiten.
Logisch positivisten waren van mening dat een theorie geconfirmeerd en geverifieerd dient te
worden vanuit de waarneming, terwijl Popper stelde dat dit ook vanuit ervaring mogelijk was.
College 1 – Positivisme
Koster – Hoofdstuk 1: Wat is wetenschap?
De common sense-visie gaat ervan uit dat wetenschappers onderzoek doen leidt tot theorieën
van de werkelijkheid, die vervolgens getoetst worden aan de hand van feiten logische
vervolgtrekkingen en empirisch vastgestelde feiten autonoom, neutraal, waardevrij en niet
normatief zuiver rationele onderneming een vast recept om elk probleem op te lossen
Opbouw wetenschappelijk artikel: samenvatting, inleiding, materialen, resultaten, discussie,
conclusie, referenties, dankwoord.
Maar staat de common sense-visie wel garant voor een goed beeld van de praktijk van
wetenschappelijk onderzoek? Wordt het niet eenzijdig of geïdealiseerd gepresenteerd?
Wetenschap is een grillig proces waarin interpretatie, toeval, creativiteit, praktische vaardigheden,
eergevoel, debat en het zoeken naar consensus belangrijke rollen spelen. dus common sense-visie
is onhoudbaar
Sciëntisitsche visie= kennis komt maar voor in 1 vorm namelijk wetenschappelijke kennis
voorkeur van veel mensen, maar de visie kan sommige vragen niet beantwoorden.
Traditionele visie= veel verschillende vormen van kennis.
Markt wetenschap verandert economisering daarom gedragscode ontwikkeld Merton:
communism, universalim, disinterestedness en organized scepticism.
Communism: wetenschap is gemeenschappelijk bezit resultaten openbaar maken
Universalism: uitspraken dienen te worden onderworpen aan onpersoonlijke criteria universele
geldigheid en objectiviteit
Disinterestedness: persoonlijkheid van onderzoeker mag geen invloed hebben
Organized scepticism: een basishouding van wantrouwen tegenover wetenschappelijke resultaten
College 2 – Waarden in de wetenschap
Koster – Hoofdstuk 3: De evolutie van de mens
Hoofdvraag hoofdstuk: wordt wetenschapsontwikkeling beïnvloed door sociaal-culturele factoren,
zoals dat andersom wel gebeurt?
Veel studies tonen aan dat culturele waarden en overtuigingen invloed hebben op wetenschappelijke
resultaten. Wetenschap staat nooit los van de tijd, plaats en gewoonten van een bepaalde
samenleving of cultuur.
Sociobiologie begrijpt het gedrag van dieren en mensen in termen van hun evolutionaire oorsprong
menselijk gedrag draait om succesvolle voortplanting
De theorieën van onderzoekers over evolutie zijn mede bepaald door hun visie op de maatschappij.
De natuur als bron van religieuze ervaring werd in de fysico-theologie systematisch in kaart gebracht
wilde laten zien hoe prachtig de mensen waren gebouwd invloed van deze visie is bescheiden:
geloofsopvattingen stimuleerden het stellen van een bepaald soort vragen.
Intelligent Design: achten uitspraken over een ontwerper wel relevant voor de wetenshap
wetenschappelijk alternatief niet geaccepteerd binnen de levenswetenschappen
, Externe factoren blijken bij de formulering en acceptatie van theorieën over de evolutie van de mens
een rol te spelen. Het is duidelijk dat de common sense-visie betwijfeld moet worden:
wetenschappelijk onderzoek is tijdsgebonden en niet waardevrij.
College 3 – Lichaam en geest
Koster – Hoofdstuk 4: Een psychiatrische stoornis – Wat
is dat?
Repliceerbaarheid: herhaalbaar is noodzakelijk voor betrouwbare conclusies.
Ziekte= wanneer het beeld van biologische klachten gekoppeld kan worden aan pathologische
afwijkingen.
Syndroom= wanneer een bepaalde constellatie van klachten en symptomen is, maar de pathologie
verandering niet bekend is.
Psychiatrische stoornissen vaststellen is lastig iedereen andere en hele verschillende klachten en
vaak niet te meten met apparatuur
Statistische model: wat statische gezien significant afwijkt, kan als ziekte worden gezien.
Mentale stoornis kan ook gezien worden als ‘breakdown of meaning’: het lijkt alsof het gedrag geen
betekenis heeft zo lijkt het te werken in het dagelijks leven.
Bij schadelijke dysfunctie geldt dat men pas van een (mentale) stoornis kan spreken vanaf het
moment dat iets niet goed werkt maar wat bepaalt dat iets niet goed werkt? vorm van schade
vereist.
Sociaal contruct: mensen komen op basis van sociale mechanismen, processen en argumenten tot
het idee dat psychiatrische stoornissen bestaan sociaal afwijkend gedrag moduleren en reguleren.
College 4 - Oorzaken en redenen
Koster – Hoofdstuk 5: Reguliere en alternatieve geneeskunde
Geneeskunde berust op empirisch bewijsmateriaal.
Wetenschap reguliere geneeskunde wetenschappelijk gefundeerd patiënten als groep in
plaats van als individu RCT’s worden vaak gefinancierd door fabrikanten die belang hebben bij een
gunstige uitslag.
Pseudowetenschap alternatieve geneeskunde emotioneel en ongetoetst
Op dit moment in geneeskunde erg onpersoonlijk minder effectief
(Volgens Vandenbroucke is alle genetica per definitie observationeel)
Het is onmogelijk om in de wetenschap rekening te houden met alle mogelijke factoren.
College 5 - Data en hypothesen
Koster – Hoofdstuk 7: De kritiek van Popper op het
standaardbeeld
Popper: kritisch rationalisme
In het standaardbeeld wordt de grens tussen wetenschap en niet-wetenschap gevormd door de eis
van inductieve confirmeerbaarheid: een theorie moet bevestig zijn kunnen worden door empirische
feiten.
Logisch positivisten waren van mening dat een theorie geconfirmeerd en geverifieerd dient te
worden vanuit de waarneming, terwijl Popper stelde dat dit ook vanuit ervaring mogelijk was.
