GESCHIEDENIS
HC DUITSLAND & HC STEDEN EN BURGERS
§4.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog
Einde Duitse Keizerrijk
1914 Duitsland doet mee aan WO1
- Kant Centralen (samen met OH en OR) tegen geallieerden (GB, FA, VS)
- Verwachting: korte snelle oorlog die gewonnen gaat worden
- Realiteit: Uitzichtloze loopgravenoorlog met veel slachtoffers
1918 oorlog verloopt niet goed voor Duitsland:
- Geallieerde zeeblokkade zorgt voor voedselschaarste in Duitsland
- Duitsland verliest terrein: VS eist democratische hervormingen, voordat ze aan
onderhandelingen beginnen met DUI
- Oktober 1918 Keizer Wilhelm stelt nieuwe regering aan die vredesonderhandelingen
moet starten
Ondanks Vredesonderhandelingen moet de Duitse vloot toch ten aanval trekken tegen Britse vloot:
- Duitse matrozen vonden het nutteloos en weigerden: kwamen in opstand
- Regering kon opstand niet aan → kwam nieuwe regering (sociaal democratische): Keizer
Wilhelm II treedt af en Duitsland wordt republiek
- Nieuwe sociaaldemocratische regering tekent op 11 nov 1918 wapenstilstand =
dolkstootlegende
Duitsland: wankelende democratie
Sociaaldemocratische regering willen na wapenstilstand een parlementaire democratie opbouwen
- Soevereiniteit bij burger
- Bevolking moet vertrouwen hebben in regering (is er niet):
- Communisten KPD willen communistische staat zonder parlement en politieke
partijen: komen in opstand in Berlijn → opstand mislukt, maar sociaaldemocratische
regering verhuist naar Weimar: Republiek van Weimar
- Oude conservatieve elite willen terug naar tijd van het keizerrijk
- Extreemrechtse nationalistische militairen zijn teleurgesteld over wapenstilstand:
nieuwe regering heeft verraden dmv dolkstootlegende (Duitsland had WO1 kunnen
winnen)
Hoge herstelbetalingen
Na WO1 volgt in 1919 Vrede van Versailles
- Duitsland is schuldig voor WO1
- Duitsland moet hoge herstelbetalingen betalen
- Duitsland moet grondgebied en koloniën afstaan
- Duitsland mag maar beperkt leger hebben
Veel Duitsers voelden zich door deze bepalingen vernederd
De Duitse economie lijdt onder herstelbetalingen en grondstofrijke gebieden
- 1923 Duitsland loopt achter op betalingen: Frankrijk en België gaan Ruhrgebied bezetten
- Duitse arbeiders besluiten te staken: regering betaalt lonen door → geld bijdrukken:
hyperinflatie
Gevolg: 1924 Dawesplan
Herstelbetalingen koppelen aan de draagkracht van de Duitse economie
- Verstrekken van leningen aan Duitsland
1924 - 1929 Economisch herstel leidt tot periode van stabiliteit in Duitsland:
- Weinig regeringswisselingen (bevolking tevredener)
- Economische groei
- Culturele bloei (Berlijn culturele hoofdstad vd wereld)
, - Buitenlandse betrekkingen worden beter door verzoeningspolitiek met Frankrijk (Duitsland
accepteert grenzen met Frankrijk en België die bij VVV zijn gemaakt) en Duitsland treedt
toe bij de Volkenbond
De beloften van Hitler
Beurskrach op Wall Street zorgt voor economische crisis
- Wereldwijde handel valt stil
- Amerikanen belanden ook in wereldwijde crisis en eisen geleend geld van Dawesplan terug:
Duitsland zit ook in crisis en moet opeens veel geld terugbetalen: wordt extra hard geraakt
tijdens de crisis
De economische problemen leiden in Duitsland ook tot politieke problemen
- Veel regeringswisselingen: democratische regering van Republiek van Weimar vindt geen
oplossing voor economische crisis
- Vertrouwen in parlementaire democratie verdwijnt
- Anti Democratische regeringen zoals KPD (communisme) en NSDAP (nationaal
socialisme) krijgen meer aanhangers
NSDAP groeit uit tot massa partij
- Hitler was goed in grote groepen mensen toespreken
- NSDAP gebruikte veel propaganda
- Opkomst SA (paramilitaire knokploeg) konden erg intimiderend zijn
Hitler had veel beloftes:
- Herstel van de economische crisis
- Einde maken aan regels Vrede van Versailles
- Een stabiele regering dmv sterk leiderschap
Het Nationaalsocialisme
Combinatie van fascisme en antisemitisme: ultranationalistisch, vóór ongelijkheid, 1 sterke leider,
anticommunistisch, handelen op gevoel ipv verstand, veel geweld
NSDAP wilde:
- Lebensraum, grondstoffen en voedsel in oosten veroveren
- Rassenleer: untermenschen (joden, slaven, donkere mensen) = krachtige en welvarende
volksgemeinschaft maken
Hitler grijpt de macht
Door economische crisis en de beloften van Hitler krijgt de NSDAP steeds meer aanhang
- 1933 Hitler wordt benoemd tot kanselier: komt met nieuwe verkiezingen en wil absolute
meerderheid in het parlement
- Communistische partij KPD is concurrent
- 1933 Rijksdagbrand: brand in gebouw van het parlement, Hitler geeft communisten
de schuld (Marinus opgepakt) : brand wordt gebruikt om communisten slecht neer
te zetten
- Burgerrechten worden afgeschaft: duizenden communisten worden opgepakt +
beperking persvrijheid en vrijheid van meningsuiting
- Na verkiezingen NSDAP geen absolute meerderheid (44%) → komt met machtigingswet:
regering kan zelf wetten maken zonder toestemming en mag afwijken van duitse grondwet
(einde democratie, parlement niet langer invloed)
Nazificatie van Duitsland
Onder leiding van de NSDAP wordt Duitsland een totalitaire staat
- Nazificatie: organiseren van de samenleving volgens de ideologie van het nationaal
socialisme
- terreur en onderdrukking van andersdenkenden
- censuur van kunst en media
- grootschalig gebruik propaganda
Veel mensen waren slachtoffer van deze nazificatie
HC DUITSLAND & HC STEDEN EN BURGERS
§4.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog
Einde Duitse Keizerrijk
1914 Duitsland doet mee aan WO1
- Kant Centralen (samen met OH en OR) tegen geallieerden (GB, FA, VS)
- Verwachting: korte snelle oorlog die gewonnen gaat worden
- Realiteit: Uitzichtloze loopgravenoorlog met veel slachtoffers
1918 oorlog verloopt niet goed voor Duitsland:
- Geallieerde zeeblokkade zorgt voor voedselschaarste in Duitsland
- Duitsland verliest terrein: VS eist democratische hervormingen, voordat ze aan
onderhandelingen beginnen met DUI
- Oktober 1918 Keizer Wilhelm stelt nieuwe regering aan die vredesonderhandelingen
moet starten
Ondanks Vredesonderhandelingen moet de Duitse vloot toch ten aanval trekken tegen Britse vloot:
- Duitse matrozen vonden het nutteloos en weigerden: kwamen in opstand
- Regering kon opstand niet aan → kwam nieuwe regering (sociaal democratische): Keizer
Wilhelm II treedt af en Duitsland wordt republiek
- Nieuwe sociaaldemocratische regering tekent op 11 nov 1918 wapenstilstand =
dolkstootlegende
Duitsland: wankelende democratie
Sociaaldemocratische regering willen na wapenstilstand een parlementaire democratie opbouwen
- Soevereiniteit bij burger
- Bevolking moet vertrouwen hebben in regering (is er niet):
- Communisten KPD willen communistische staat zonder parlement en politieke
partijen: komen in opstand in Berlijn → opstand mislukt, maar sociaaldemocratische
regering verhuist naar Weimar: Republiek van Weimar
- Oude conservatieve elite willen terug naar tijd van het keizerrijk
- Extreemrechtse nationalistische militairen zijn teleurgesteld over wapenstilstand:
nieuwe regering heeft verraden dmv dolkstootlegende (Duitsland had WO1 kunnen
winnen)
Hoge herstelbetalingen
Na WO1 volgt in 1919 Vrede van Versailles
- Duitsland is schuldig voor WO1
- Duitsland moet hoge herstelbetalingen betalen
- Duitsland moet grondgebied en koloniën afstaan
- Duitsland mag maar beperkt leger hebben
Veel Duitsers voelden zich door deze bepalingen vernederd
De Duitse economie lijdt onder herstelbetalingen en grondstofrijke gebieden
- 1923 Duitsland loopt achter op betalingen: Frankrijk en België gaan Ruhrgebied bezetten
- Duitse arbeiders besluiten te staken: regering betaalt lonen door → geld bijdrukken:
hyperinflatie
Gevolg: 1924 Dawesplan
Herstelbetalingen koppelen aan de draagkracht van de Duitse economie
- Verstrekken van leningen aan Duitsland
1924 - 1929 Economisch herstel leidt tot periode van stabiliteit in Duitsland:
- Weinig regeringswisselingen (bevolking tevredener)
- Economische groei
- Culturele bloei (Berlijn culturele hoofdstad vd wereld)
, - Buitenlandse betrekkingen worden beter door verzoeningspolitiek met Frankrijk (Duitsland
accepteert grenzen met Frankrijk en België die bij VVV zijn gemaakt) en Duitsland treedt
toe bij de Volkenbond
De beloften van Hitler
Beurskrach op Wall Street zorgt voor economische crisis
- Wereldwijde handel valt stil
- Amerikanen belanden ook in wereldwijde crisis en eisen geleend geld van Dawesplan terug:
Duitsland zit ook in crisis en moet opeens veel geld terugbetalen: wordt extra hard geraakt
tijdens de crisis
De economische problemen leiden in Duitsland ook tot politieke problemen
- Veel regeringswisselingen: democratische regering van Republiek van Weimar vindt geen
oplossing voor economische crisis
- Vertrouwen in parlementaire democratie verdwijnt
- Anti Democratische regeringen zoals KPD (communisme) en NSDAP (nationaal
socialisme) krijgen meer aanhangers
NSDAP groeit uit tot massa partij
- Hitler was goed in grote groepen mensen toespreken
- NSDAP gebruikte veel propaganda
- Opkomst SA (paramilitaire knokploeg) konden erg intimiderend zijn
Hitler had veel beloftes:
- Herstel van de economische crisis
- Einde maken aan regels Vrede van Versailles
- Een stabiele regering dmv sterk leiderschap
Het Nationaalsocialisme
Combinatie van fascisme en antisemitisme: ultranationalistisch, vóór ongelijkheid, 1 sterke leider,
anticommunistisch, handelen op gevoel ipv verstand, veel geweld
NSDAP wilde:
- Lebensraum, grondstoffen en voedsel in oosten veroveren
- Rassenleer: untermenschen (joden, slaven, donkere mensen) = krachtige en welvarende
volksgemeinschaft maken
Hitler grijpt de macht
Door economische crisis en de beloften van Hitler krijgt de NSDAP steeds meer aanhang
- 1933 Hitler wordt benoemd tot kanselier: komt met nieuwe verkiezingen en wil absolute
meerderheid in het parlement
- Communistische partij KPD is concurrent
- 1933 Rijksdagbrand: brand in gebouw van het parlement, Hitler geeft communisten
de schuld (Marinus opgepakt) : brand wordt gebruikt om communisten slecht neer
te zetten
- Burgerrechten worden afgeschaft: duizenden communisten worden opgepakt +
beperking persvrijheid en vrijheid van meningsuiting
- Na verkiezingen NSDAP geen absolute meerderheid (44%) → komt met machtigingswet:
regering kan zelf wetten maken zonder toestemming en mag afwijken van duitse grondwet
(einde democratie, parlement niet langer invloed)
Nazificatie van Duitsland
Onder leiding van de NSDAP wordt Duitsland een totalitaire staat
- Nazificatie: organiseren van de samenleving volgens de ideologie van het nationaal
socialisme
- terreur en onderdrukking van andersdenkenden
- censuur van kunst en media
- grootschalig gebruik propaganda
Veel mensen waren slachtoffer van deze nazificatie
