ZSO Kwaliteit van zorg
Individuele artsen werken niet in een vacuüm. Ze zijn onderdeel van een groter systeem van
zorgvoorzieningen. Elke arts dient daarom een goed begrip te hebben van de organisatie van
de gezondheidszorg en de wijze waarop in Nederland het bij elkaar brengen van
zorgbehoefte, zorgvraag, aanbod en financiering, kwaliteit en toezicht is geregeld.
Regulering vanuit de overheid ziet niet alleen toe op het handelen van individuele artsen
maar ook op de inrichtingen en het functioneren van het gezondheidszorgsysteem in zijn
geheel. Toekomstige artsen moeten weten hoe het handelen van arts en van patiënt en de
interactie tussen beide door de organisatie van zorg wordt bepaald en hoe zij daarbinnen
effectief en adequaat kunnen 'opereren'.
Hoofdstuk 9.6
Relatie tussen stelseldoelen en volksgezondheid
Zorg leidt dus tot een verbetering van volksgezondheid. Maar wat weten over het belang
van de drie stelseldoelen : hoe hangen toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid samen
met realiseren van volksgezondheidswinst?
Voor een goed functionerend zorgstelsel zullen verschillende doelen in samenhang tot
elkaar moeten worden bezien. De betaalbaarheid van de zorg begint in toenemende mate
een maatschappelijk probleem te worden. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden en
daarbij is het van belang welke zorg waarde toevoegt. Hiervoor is inzicht in kwaliteit van zorg
noodzakelijk, niet alleen individueel, maar juist ook in de prestaties van het
gezondheidszorgsysteem als geheel. Door landen te vergelijken kunnen we meer inzicht
krijgen in onderlinge samenhang tussen de drie doelen ( = toegankelijkheid, kwaliteit en
betaalbaarheid).
OESO heeft analyse uitgevoerd. Er is gekeken naar aantal indicatoren voor kwaliteit ( = oa
levensverwachting), toegankelijkheid ( = oa ongelijkheid) en betaalbaarheid ( = oa totale
uitgaven en administratieve lasten). Er is berekend hoeveel levensverwachting zou kunnen
toenemen wanneer een land net zo doelmatige zorg zou leveren als het best presterende
land. Uit analyse blijkt dat in veel landen de levensverwachting ook zonder verhoging van
zorguitgaven aanzienlijk hoger zou kunnen zijn. Dit liep van een jaar tot 4 jaar, voor NL werd
het op 2 jaar geschat.
Kennisclip – kwaliteit van gezondheidszorg
Wat is de definitie van kwaliteit van zorg?
Quality of care is the degree to which health services for individuals and populations
increase the likelihood of desired health outcomes and are consistent with current
professional knowledge.
→ Het begint met degree, de kwaliteit van zorg is de mate waarin. Dat betekent dat
kwaliteit een relatief begrip is. Er is geen absolute kwaliteit. We proberen iets na te streven,
door te meten of we het gehaald hebben krijgen we een idee of we het gehaald hebben. Het
gaat dus over zorgverlening voor individuen, maar ook voor een groep. Het gaat over zorg
voor kanker patienten als over de wijze waarop we griepvaccinatie voor iedereen boven de
, 65 jaar georganiseerd hebben. Waarom doen we dat? We doen het om waarschijnlijkheid te
vergroten dat we DIE zorguitkomsten kunnen realiseren die we zo graag willen. We moeten
het er dus over eens zijn waar je naartoe wilt, wat zijn je desired health outcomes? Wat is je
doel van de zorg? En het gaat over maximaliseren van mogelijkheden om dat te bereiken.
Het is nooit een garantie. Heb je alles gedaan wat mogelijk is om de beste uitkomst te
bereiken zoals je het van tevoren had kunnen bedenken. Dat geeft direct de
randvoorwaarden aan. Het gaat om zorg die wort verleend consistent with current
professional knowledge. Het geeft aan, is de zorg verleend op een manier zoals hij vanuit
geneeskundige wetenschap voortkomt.
Er zitten dus een heleboel dingen in deze definitie verstopt. Het gaat er vanuit dat we
bepaalde uitkomsten nastreven. Maar dat we ook weten op welke manier we zorg moeten
verlenen om kans zo groot mogelijk te maken dat we die uitkomsten ook behalen. Willen we
iets zeggen over kwaliteit zullen we het moeten meten.
We moeten naar verschillende dimensies kijken, namelijk..
- Effectiviteit
- Veiligheid
- Patiëntgerichtheid
Naast deze drie dimensies zitten er nog andere heel belangrijke aspecten aan begrip
kwaliteit. Het is zowel normatief als relatief. Het is de mate waarin je iets weet te bereiken.
Er is niet zoiets als absolute kwaliteit. Afhankelijk van de situatie moet je kijken of je hebt
kunnen bereiken wat je onder die omstandigheden had kunnen bereiken. Het is ook
normatief waar het gaat om het uitoefenen van geneeskunde op een manier die consistent
is met de beschikbare kennis. Dat sluit aan op begrip van EBM. Je leert hoe je die dingen
moet doen waarvan bewezen is dat ze in potentie werken.
Je kan zorgverlening zien als een proces. Het vindt plaats vanuit een bepaalde structuur en
wat probeert een bepaalde uitkomst te realiseren. Wat is dat? Ik heb dorst, er is een
structuur, er staat een flesje water en glas, er is een proces wat eruit bestaat dat je water in
een glas schenkt en dat je het vervolgens drinkt. De uitkomst is dat je minder dorst hebt. Zo
kan je ook die hele complexiteit van zorg reduceren tot structuur – proces – uitkomst. Je wil
weten of structuur zo in elkaar zit ( = juiste dokters, juiste opleiding etc), of het proces zo
loopt als dat het wetenschappelijk zou moeten ( = EBM) om uiteindelijk tot een uitkomst te
leiden die maximaal haalbaar is.
Is het nodig om zoveel aandacht aan kwaliteit te besteden aan zorg?
JA. Er werd in een oude studie gekeken welk percentage van zorg werd verleend conform de
richtlijnen. Hoe vaak worden die dingen gedaan waarvan we met elkaar hebben afgesproken
dat het zo zou moeten. 50 % deed dit maar, 50 % krijgt dus niet de zorg die eigenlijk zou
moeten.
Basisboek Ethiek en recht HF 10 (blz. 204 – 214 + 213)
10.3 beroepsbeoefenaren
De toegang tot de markt voor beroepsbeoefenaren is geregeld in de Wet BIG. Het richt zich
op reguliere beroepen in de gezondheidszorg en maakt onderscheid tussen twee
Individuele artsen werken niet in een vacuüm. Ze zijn onderdeel van een groter systeem van
zorgvoorzieningen. Elke arts dient daarom een goed begrip te hebben van de organisatie van
de gezondheidszorg en de wijze waarop in Nederland het bij elkaar brengen van
zorgbehoefte, zorgvraag, aanbod en financiering, kwaliteit en toezicht is geregeld.
Regulering vanuit de overheid ziet niet alleen toe op het handelen van individuele artsen
maar ook op de inrichtingen en het functioneren van het gezondheidszorgsysteem in zijn
geheel. Toekomstige artsen moeten weten hoe het handelen van arts en van patiënt en de
interactie tussen beide door de organisatie van zorg wordt bepaald en hoe zij daarbinnen
effectief en adequaat kunnen 'opereren'.
Hoofdstuk 9.6
Relatie tussen stelseldoelen en volksgezondheid
Zorg leidt dus tot een verbetering van volksgezondheid. Maar wat weten over het belang
van de drie stelseldoelen : hoe hangen toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid samen
met realiseren van volksgezondheidswinst?
Voor een goed functionerend zorgstelsel zullen verschillende doelen in samenhang tot
elkaar moeten worden bezien. De betaalbaarheid van de zorg begint in toenemende mate
een maatschappelijk probleem te worden. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden en
daarbij is het van belang welke zorg waarde toevoegt. Hiervoor is inzicht in kwaliteit van zorg
noodzakelijk, niet alleen individueel, maar juist ook in de prestaties van het
gezondheidszorgsysteem als geheel. Door landen te vergelijken kunnen we meer inzicht
krijgen in onderlinge samenhang tussen de drie doelen ( = toegankelijkheid, kwaliteit en
betaalbaarheid).
OESO heeft analyse uitgevoerd. Er is gekeken naar aantal indicatoren voor kwaliteit ( = oa
levensverwachting), toegankelijkheid ( = oa ongelijkheid) en betaalbaarheid ( = oa totale
uitgaven en administratieve lasten). Er is berekend hoeveel levensverwachting zou kunnen
toenemen wanneer een land net zo doelmatige zorg zou leveren als het best presterende
land. Uit analyse blijkt dat in veel landen de levensverwachting ook zonder verhoging van
zorguitgaven aanzienlijk hoger zou kunnen zijn. Dit liep van een jaar tot 4 jaar, voor NL werd
het op 2 jaar geschat.
Kennisclip – kwaliteit van gezondheidszorg
Wat is de definitie van kwaliteit van zorg?
Quality of care is the degree to which health services for individuals and populations
increase the likelihood of desired health outcomes and are consistent with current
professional knowledge.
→ Het begint met degree, de kwaliteit van zorg is de mate waarin. Dat betekent dat
kwaliteit een relatief begrip is. Er is geen absolute kwaliteit. We proberen iets na te streven,
door te meten of we het gehaald hebben krijgen we een idee of we het gehaald hebben. Het
gaat dus over zorgverlening voor individuen, maar ook voor een groep. Het gaat over zorg
voor kanker patienten als over de wijze waarop we griepvaccinatie voor iedereen boven de
, 65 jaar georganiseerd hebben. Waarom doen we dat? We doen het om waarschijnlijkheid te
vergroten dat we DIE zorguitkomsten kunnen realiseren die we zo graag willen. We moeten
het er dus over eens zijn waar je naartoe wilt, wat zijn je desired health outcomes? Wat is je
doel van de zorg? En het gaat over maximaliseren van mogelijkheden om dat te bereiken.
Het is nooit een garantie. Heb je alles gedaan wat mogelijk is om de beste uitkomst te
bereiken zoals je het van tevoren had kunnen bedenken. Dat geeft direct de
randvoorwaarden aan. Het gaat om zorg die wort verleend consistent with current
professional knowledge. Het geeft aan, is de zorg verleend op een manier zoals hij vanuit
geneeskundige wetenschap voortkomt.
Er zitten dus een heleboel dingen in deze definitie verstopt. Het gaat er vanuit dat we
bepaalde uitkomsten nastreven. Maar dat we ook weten op welke manier we zorg moeten
verlenen om kans zo groot mogelijk te maken dat we die uitkomsten ook behalen. Willen we
iets zeggen over kwaliteit zullen we het moeten meten.
We moeten naar verschillende dimensies kijken, namelijk..
- Effectiviteit
- Veiligheid
- Patiëntgerichtheid
Naast deze drie dimensies zitten er nog andere heel belangrijke aspecten aan begrip
kwaliteit. Het is zowel normatief als relatief. Het is de mate waarin je iets weet te bereiken.
Er is niet zoiets als absolute kwaliteit. Afhankelijk van de situatie moet je kijken of je hebt
kunnen bereiken wat je onder die omstandigheden had kunnen bereiken. Het is ook
normatief waar het gaat om het uitoefenen van geneeskunde op een manier die consistent
is met de beschikbare kennis. Dat sluit aan op begrip van EBM. Je leert hoe je die dingen
moet doen waarvan bewezen is dat ze in potentie werken.
Je kan zorgverlening zien als een proces. Het vindt plaats vanuit een bepaalde structuur en
wat probeert een bepaalde uitkomst te realiseren. Wat is dat? Ik heb dorst, er is een
structuur, er staat een flesje water en glas, er is een proces wat eruit bestaat dat je water in
een glas schenkt en dat je het vervolgens drinkt. De uitkomst is dat je minder dorst hebt. Zo
kan je ook die hele complexiteit van zorg reduceren tot structuur – proces – uitkomst. Je wil
weten of structuur zo in elkaar zit ( = juiste dokters, juiste opleiding etc), of het proces zo
loopt als dat het wetenschappelijk zou moeten ( = EBM) om uiteindelijk tot een uitkomst te
leiden die maximaal haalbaar is.
Is het nodig om zoveel aandacht aan kwaliteit te besteden aan zorg?
JA. Er werd in een oude studie gekeken welk percentage van zorg werd verleend conform de
richtlijnen. Hoe vaak worden die dingen gedaan waarvan we met elkaar hebben afgesproken
dat het zo zou moeten. 50 % deed dit maar, 50 % krijgt dus niet de zorg die eigenlijk zou
moeten.
Basisboek Ethiek en recht HF 10 (blz. 204 – 214 + 213)
10.3 beroepsbeoefenaren
De toegang tot de markt voor beroepsbeoefenaren is geregeld in de Wet BIG. Het richt zich
op reguliere beroepen in de gezondheidszorg en maakt onderscheid tussen twee
