HC: Screening: Van test naar
programma
Screening
Wat is screening?
C: Coronatest bij SEH bij bezoekers met botbreuken
De test is niet gerelateerd aan de klacht van de patiënt. Het is een populatie met een gemiddeld
risico.
Screening is vroege opsporing bij mensen met een “gemiddeld” risico. Dit is een vorm van
secundaire preventie: voorkomen verergering van ziekte. We sporen de ziekte op in een vroeg
stadium om erger te voorkomen.
Voorwaarde voor screening is een goede test:
1. Valide
1. Meet de test wat gemeten moet worden?
2. Onder verschillende condities?
3. Met verschillende beoordelaars?
4. Op herhaalde tijdstippen?
2. Acceptabele testeigenschappen (komt aanbod in de ZSA).
Ook een goede test kan doorontwikkeling wenselijk zijn. Als voorbeeld: pijnloos borstonderzoek
wordt nu ontwikkelt door het LUMC, als alternatief van het mammogram.
Besluitvorming politiek en beleid
Besluitvorming vindt plaats in een commissie van de gezondheidsraad die VWS adviseert. Zij
doen een afweging van de voor en nadelen en toetsen aan de huidige wetgeving. Zo heeft de
gezondheidsraad in 2019 geadviseerd geen screeningsprogramma te doen op AAA omdat de
voordelen niet opwegen tegen de nadelen. Dit hebben zij gedaan op basis van de Wilson &
Jungner criteria:
1. Belangrijk gezondheidsprobleem
2. Aanvaardbare en mogelijke behandeling
3. Beschikbaarheid voorzieningen diagnostiek en therapie
4. Herkenbaar + latent stadium ziekte
5. Schikte methode voor vroege opsporing
6. Test aanvaardbaar voor doelgroep
7. Natuurlijk beloop ziekte bekend
8. Duidelijk wie de patiënt is
9. De kosten (opsporen + diagnostiek + therapie) in redelijke verhouding tot baten en budget
10. Continu proces, niet eenmalig (programma bied continuïteit)
Wetgeving: de Wet op het bevolkingsonderzoek (WBO). Functie hiervan is het beschermen tegen
fysieke en psychische risico’s voor de patiënt. Daarnaast vereist het een vergunningsplicht voor
screeningsmethode voor (1) ioniserende straling (2) kanker en (3) geen behandeling (denk aan
aandoeningen die in de hielprik getest worden, waar het voor ouders belangrijk is snel hulp te
krijgen). Verdere wetgeving gaat o.a. over stralings-bescherming, bijzondere medische
verrichtingen en in vitro diagnostiek.
Welke test is vergunningsplichtig?
A: eiwittest voor risico op Alzheimer voor 50-plussers. —> er is nog geen behandeling voor
Alzheimer.
B over biopt bij mannen met hoog PSA is onjuist, omdat deze mannen niet meer een gemiddeld
risico hebben; het is al een hoog risicogroep, gezien hoog PSA. Het is dus diagnostiek.
C: chlamydia bij 18-25 is wel screening, maar niet vergunningsplicht: geen straling, geen kanker
en er is behandeling
D: ECG bij vrouwen met pijn op de borst —> deze vrouwen hebben klachten, is diagnostiek
programma
Screening
Wat is screening?
C: Coronatest bij SEH bij bezoekers met botbreuken
De test is niet gerelateerd aan de klacht van de patiënt. Het is een populatie met een gemiddeld
risico.
Screening is vroege opsporing bij mensen met een “gemiddeld” risico. Dit is een vorm van
secundaire preventie: voorkomen verergering van ziekte. We sporen de ziekte op in een vroeg
stadium om erger te voorkomen.
Voorwaarde voor screening is een goede test:
1. Valide
1. Meet de test wat gemeten moet worden?
2. Onder verschillende condities?
3. Met verschillende beoordelaars?
4. Op herhaalde tijdstippen?
2. Acceptabele testeigenschappen (komt aanbod in de ZSA).
Ook een goede test kan doorontwikkeling wenselijk zijn. Als voorbeeld: pijnloos borstonderzoek
wordt nu ontwikkelt door het LUMC, als alternatief van het mammogram.
Besluitvorming politiek en beleid
Besluitvorming vindt plaats in een commissie van de gezondheidsraad die VWS adviseert. Zij
doen een afweging van de voor en nadelen en toetsen aan de huidige wetgeving. Zo heeft de
gezondheidsraad in 2019 geadviseerd geen screeningsprogramma te doen op AAA omdat de
voordelen niet opwegen tegen de nadelen. Dit hebben zij gedaan op basis van de Wilson &
Jungner criteria:
1. Belangrijk gezondheidsprobleem
2. Aanvaardbare en mogelijke behandeling
3. Beschikbaarheid voorzieningen diagnostiek en therapie
4. Herkenbaar + latent stadium ziekte
5. Schikte methode voor vroege opsporing
6. Test aanvaardbaar voor doelgroep
7. Natuurlijk beloop ziekte bekend
8. Duidelijk wie de patiënt is
9. De kosten (opsporen + diagnostiek + therapie) in redelijke verhouding tot baten en budget
10. Continu proces, niet eenmalig (programma bied continuïteit)
Wetgeving: de Wet op het bevolkingsonderzoek (WBO). Functie hiervan is het beschermen tegen
fysieke en psychische risico’s voor de patiënt. Daarnaast vereist het een vergunningsplicht voor
screeningsmethode voor (1) ioniserende straling (2) kanker en (3) geen behandeling (denk aan
aandoeningen die in de hielprik getest worden, waar het voor ouders belangrijk is snel hulp te
krijgen). Verdere wetgeving gaat o.a. over stralings-bescherming, bijzondere medische
verrichtingen en in vitro diagnostiek.
Welke test is vergunningsplichtig?
A: eiwittest voor risico op Alzheimer voor 50-plussers. —> er is nog geen behandeling voor
Alzheimer.
B over biopt bij mannen met hoog PSA is onjuist, omdat deze mannen niet meer een gemiddeld
risico hebben; het is al een hoog risicogroep, gezien hoog PSA. Het is dus diagnostiek.
C: chlamydia bij 18-25 is wel screening, maar niet vergunningsplicht: geen straling, geen kanker
en er is behandeling
D: ECG bij vrouwen met pijn op de borst —> deze vrouwen hebben klachten, is diagnostiek
