Samenvatting Articulatie door Willy-Dijkstra-Buitendijk & Lenie van den Engel-Hoek

Articulatie
Een beknopt theoretisch en praktisch overzicht voor de
logopedische behandeling van kinderen met problemen
in de spraakverstaanbaarheid.
Samenvatting H2, H3, H4, H6, H6, H7, H8, H10, H14




Titel: Articulatie
Druk: 1 – 2013
Auteur: Willy Dijkstra-Buitendijk & Lenie van den Engel-
Hoek
ISBN: 9789461900432
Aantal hoofdstukken: 25
Aantal pagina’s: 151

Inhoudsopgave


Inhoudsopgave....................................................................................................... 2

,Hoofdstuk 2 – Terminologie.................................................................................... 3
Hoofdstuk 3 – Fonetiek: hoe worden spraakklanken geproduceerd?......................5
Hoofdstuk 4 – Articulatie en het schema van Levelt...............................................7
Hoofdstuk 5 – Fonologische ontwikkeling, normale en afwijkende
vereenvoudigingsprocessen................................................................................... 9
Hoofdstuk 6 – Diagnostiek van problemen in de spraakverstaanbaarheid...........12
Hoofdstuk 7 – differentiaal diagnostiek bij slecht verstaanbare kinderen............17
Hoofdstuk 8 – Mondmotorische oefeningen?........................................................19
Hoofdstuk 10 – Therapie bij fonologische problemen: Metaphon.........................20
Hoofdstuk 14 – Therapie bij fonetische stoornissen.............................................21




2

, Hoofdstuk 2 – Terminologie

Articulatie
De uiteindelijke productie van klinkers en medeklinkers in woorden en zinnen

Indeling
Fonologisch – verbaal dyspractisch – fonetisch – dysartrisch

Terminologie voor de logopedische diagnose
 Probleem
Algemene term, indien nog niet duidelijk is of er sprake is van een
vertraging of stoornis.
 Vertraging
Een vertraagde ontwikkeling, die wel de normale verwervingsvolgorde
aanhoudt.
Stoornis
Een vertraagde ontwikkeling, waarbij ook aspecten gezien worden die niet
in de normale ontwikkeling voorkomen.

Fonologische ontwikkeling
Een geleidelijke ontwikkeling, waarin steeds meer contrasten ontstaan en waarin
de aanvankelijk vereenvoudigde woordvormen complexer worden.

Fonemen
Klanken met een betekenisonderscheidende functie in de taal

Distinctieve foneemkenmerken
Hoe de betekenisonderscheidende functie gerealiseerd wordt

Fonatactische ontwikkeling
Kinderen leren regels over wat er mogelijk is in hun taal

Verbaal dyspractische problemen
Praxis  een handelingsplan voor bepaalde motorische patronen.

Een verbale dyspraxie (spraakontwikkelingdyspraxie) is een stoornis in het
vermogen om reeksen van spraakklanken, lettergrepen en woorden in een goede
volgorde te plannen en produceren.
 Oorzaak wordt gezocht in de planning of programmering van de spraak.

Fonetische problemen
Problemen in het gebruik van de articulatoren, de wijze waarop de klanken door
de articulatieorganen worden voortgebracht en waargenomen.
- Klanken kunnen niet goed geproduceerd worden.

 Dysglossie  Anatomische problemen
 Dyslalie  Functionele problemen
 Distorsies  De doelklank wordt niet correct gevormd.



Mogelijke oorzaken van het niet correct produceren van doelklanken:

3

,  Sigmatismus interdentalis: Klank wordt met de tong tussen de tanden
uitgesproken
 Addentalis: Klank wordt met de tong tegen de tanden uitgesproken
 Lateralis: De luchtstroom ontsnapt aan de zijkant van de tong in plaats
van de voorkant

Dysartrie
Een spraakstoornis ten gevolgen van het dysfunctioneren van de
spraakmusculatuur.
- Door een beschadiging van het centraal of perifeer zenuwstelsel

De stoornissen kunnen zich bevinden in:
1. De motorische schors van de grote hersenen
2. De extrapyramidale banen
3. De kleine hersenen
4. De zenuwbanen naar de spieren of de spier zelf

Omschrijving dysartrie naar de ernst en de aard:
 Slappe dysartrie (mononeuropatisch, myogeen of bulbair)
 Spastische dysartrie
 Atactische dysartrie
 Hypokinetische
 Hyperkinetische
 Gemengd

Meest voorkomende dysartrie bij kinderen:
Spastische dysartrie
o gespannen stemgeving
o beperkte reikwijdte van de articulatiebewegingen
o weinig resonans
Hyperkinetische dysartrie
o uitschieters in stemgeving
o instabiel patroon in de klankvorming
o een gestoorde intonatie met uitschieters
Atactische dysartrie
o onvaste stemgeving, plakkerige trage spraak, wisselende resonantie
en monotoon
Slappe dysartrie
o beperkte ademvolume
o zwakke stemgeving
o slappe articulatie
o open nasaliteit




4