De 5 religies van de wereld hoofdstuk 3. Jodendom.
3.1. naam en oorsprong
Naam jodendom > verwijst naar een concreet volk. Als je jood bent behoor je primair tot een bepaald
volk > ongeacht of je wel of niet gelooft. Jodendom kun je verschillend definiëren: wanneer ben je
jood?
Volgens de rabbijnse traditie als je moeder joods is of als je met rabbinale toestemming
volgens vastgestelde riten joods bent geworden.
Door sommige joodse stromingen kun je ook als jood beschouwd worden als alleen je vader
jood is.
3.2. de bronnen: Tenach en Talmoed
Verhaal jodendom begint bij de Tenach (voor christenen oude testament). Tenach omvat 3
onderdelen:
- Tora (de 1e 5 boeken, toegeschreven aan Mozes)
- Nebiim (de profetische boeken)
- Chetubim (de geschriften, waaronder de psalmen, spreuken, Ruth, Ester, Job e.a.
Van de Tenach vormt de Tora (=leer, onderwijzing) het hart.
Tora > verhalen over de aartsvaders Abraham, Isaak en Jakob. De verhalen over Mozes en de uittocht
uit Egypte op weg naar het beloofde land, en talrijke leefregels (gewoonlijk de geboden of wet
genoemd).
Nebiim > gaat over hoe het volk het in het beloofde land vergaan is.
Chetubim > gaat het om de persoonlijke reflectie op de ervaringen met God en de vragen van de
eigen tijd.
Op de Tora zijn allerlei commentaren gekomen:
Wordt gepoogd om met behulp van oude teksten richtlijnen te vinden voor nieuwe situaties
en levensvragen van eigen tijd.
Deze commentaren worden de ‘mondelinge Tora’ genoemd.
Zijn rond 200 verzameld en redigeert in de Misjna. Rond 500 discussies over Misjna en Misjna
gebundeld in de Talmoed. > 2 verzamelingen:
- De Babylonische Talmoed (ook wel Bawli)
- De Palestijnse Talmoed (ook wel Jeroesjalmi)
Aantal boeken Tenach is vastgesteld in Jamnia.
, 3.3. de grondslagen van de joodse traditie
3.3.1. de ene God
Alles begint met het geloof in de ene God > schepper van hemel en aarde. God is intens betrokken op
het menselijk bestaan. > door barmhartigheid en gerechtigheid. Voor joden: God heeft een verbond
gesloten met Zijn volk > verbond is onverbrekelijk ook al leef je niet naar de verplichtingen >
terugkeer naar God is altijd mogelijk.
3.3.2. het uitverkoren volk
Israël ziet zichzelf als het ‘uitverkoren’ volk. God gaat ook met andere volkeren Zijn eigen weg. Israël
heeft een bijzondere opdracht:
- Heiliging van Gods naam in het leven naar de geboden. Israël moet een licht zijn onder de
volkeren.
Joden voelen zich niet verheven boven anderen, want uitverkoren zijn is niet makkelijk.
3.3.3. heiliging door omgang met de geboden
Heiliging Gods naam niet alleen door (dagelijkse) lofprijzing, maar ook in omgang met geboden (
mitswat = voorschriften) > de kern van praktiserend jodendom. Veel van de commentaren gaan over
de toepassing van de geboden in de eigen tijd en omstandigheden.
3.3.4. geloofsleer
Joden hebben niet echt eigen geloofsleer ontwikkeld zoals christendom. Je ervaart God in Zijn
onzichtbare aanwezigheid (Sjechina) en in de heerlijkheid (kaboot) die van Zijn wet en schepping
uitgaat, in de geest die je beroert en op de weg houdt, in de Woorden die je troosten en sterken,
maar je ook op je verantwoordelijkheid aanspreken.
Filosoof Maimonides (1135-1204) heeft het joodse geloof geformuleerd in 13 geloofspunten:
Ik geloof er volledig aan
1. Dat God de enige schepper en leider is van al wat geschapen is en tot stand kwam, komt en
komen zal.
2. Dat God een absolute eenheid is, onvergelijkelijk met welke eenheid ook, dat alleen Hij de
God is, die er was, er is en er altijd zal zijn.
3. Dat Hij onlichamelijk is, Hij geen lichamelijke functies bezit en dat van Hem geen enkele
voorstelling mogelijk is.
4. Dat Hij de 1e en de laatste is.
5. Dat men alleen tot Hem zijn gebed mag richten en dat men dit niet tot een ander mag doen.
6. Dat al wat de profeten verkondigd hebben waar is.
7. Dat Mosjé de ware profeet was, die nooit zijn weerga heeft gehad of zal hebben.
8. Dat de gehele Tora, zoals wij die nu bezitten, door God aan Mosjé gegeven is.
9. Dat deze Tora onveranderlijk is, dat er geen andere bestaat, die van God afkomstig is.
10. Dat God de handelingen en de gedachten van de mens kent.
11. Dat Hij beloont die Zijn geboden nakomen en straft die Zijn geboden overtreden.
3.1. naam en oorsprong
Naam jodendom > verwijst naar een concreet volk. Als je jood bent behoor je primair tot een bepaald
volk > ongeacht of je wel of niet gelooft. Jodendom kun je verschillend definiëren: wanneer ben je
jood?
Volgens de rabbijnse traditie als je moeder joods is of als je met rabbinale toestemming
volgens vastgestelde riten joods bent geworden.
Door sommige joodse stromingen kun je ook als jood beschouwd worden als alleen je vader
jood is.
3.2. de bronnen: Tenach en Talmoed
Verhaal jodendom begint bij de Tenach (voor christenen oude testament). Tenach omvat 3
onderdelen:
- Tora (de 1e 5 boeken, toegeschreven aan Mozes)
- Nebiim (de profetische boeken)
- Chetubim (de geschriften, waaronder de psalmen, spreuken, Ruth, Ester, Job e.a.
Van de Tenach vormt de Tora (=leer, onderwijzing) het hart.
Tora > verhalen over de aartsvaders Abraham, Isaak en Jakob. De verhalen over Mozes en de uittocht
uit Egypte op weg naar het beloofde land, en talrijke leefregels (gewoonlijk de geboden of wet
genoemd).
Nebiim > gaat over hoe het volk het in het beloofde land vergaan is.
Chetubim > gaat het om de persoonlijke reflectie op de ervaringen met God en de vragen van de
eigen tijd.
Op de Tora zijn allerlei commentaren gekomen:
Wordt gepoogd om met behulp van oude teksten richtlijnen te vinden voor nieuwe situaties
en levensvragen van eigen tijd.
Deze commentaren worden de ‘mondelinge Tora’ genoemd.
Zijn rond 200 verzameld en redigeert in de Misjna. Rond 500 discussies over Misjna en Misjna
gebundeld in de Talmoed. > 2 verzamelingen:
- De Babylonische Talmoed (ook wel Bawli)
- De Palestijnse Talmoed (ook wel Jeroesjalmi)
Aantal boeken Tenach is vastgesteld in Jamnia.
, 3.3. de grondslagen van de joodse traditie
3.3.1. de ene God
Alles begint met het geloof in de ene God > schepper van hemel en aarde. God is intens betrokken op
het menselijk bestaan. > door barmhartigheid en gerechtigheid. Voor joden: God heeft een verbond
gesloten met Zijn volk > verbond is onverbrekelijk ook al leef je niet naar de verplichtingen >
terugkeer naar God is altijd mogelijk.
3.3.2. het uitverkoren volk
Israël ziet zichzelf als het ‘uitverkoren’ volk. God gaat ook met andere volkeren Zijn eigen weg. Israël
heeft een bijzondere opdracht:
- Heiliging van Gods naam in het leven naar de geboden. Israël moet een licht zijn onder de
volkeren.
Joden voelen zich niet verheven boven anderen, want uitverkoren zijn is niet makkelijk.
3.3.3. heiliging door omgang met de geboden
Heiliging Gods naam niet alleen door (dagelijkse) lofprijzing, maar ook in omgang met geboden (
mitswat = voorschriften) > de kern van praktiserend jodendom. Veel van de commentaren gaan over
de toepassing van de geboden in de eigen tijd en omstandigheden.
3.3.4. geloofsleer
Joden hebben niet echt eigen geloofsleer ontwikkeld zoals christendom. Je ervaart God in Zijn
onzichtbare aanwezigheid (Sjechina) en in de heerlijkheid (kaboot) die van Zijn wet en schepping
uitgaat, in de geest die je beroert en op de weg houdt, in de Woorden die je troosten en sterken,
maar je ook op je verantwoordelijkheid aanspreken.
Filosoof Maimonides (1135-1204) heeft het joodse geloof geformuleerd in 13 geloofspunten:
Ik geloof er volledig aan
1. Dat God de enige schepper en leider is van al wat geschapen is en tot stand kwam, komt en
komen zal.
2. Dat God een absolute eenheid is, onvergelijkelijk met welke eenheid ook, dat alleen Hij de
God is, die er was, er is en er altijd zal zijn.
3. Dat Hij onlichamelijk is, Hij geen lichamelijke functies bezit en dat van Hem geen enkele
voorstelling mogelijk is.
4. Dat Hij de 1e en de laatste is.
5. Dat men alleen tot Hem zijn gebed mag richten en dat men dit niet tot een ander mag doen.
6. Dat al wat de profeten verkondigd hebben waar is.
7. Dat Mosjé de ware profeet was, die nooit zijn weerga heeft gehad of zal hebben.
8. Dat de gehele Tora, zoals wij die nu bezitten, door God aan Mosjé gegeven is.
9. Dat deze Tora onveranderlijk is, dat er geen andere bestaat, die van God afkomstig is.
10. Dat God de handelingen en de gedachten van de mens kent.
11. Dat Hij beloont die Zijn geboden nakomen en straft die Zijn geboden overtreden.
