Filosofie en geschiedenis van de natuurwetenschappen
ZSO-2: Ethiek en de grenzen van wetenschap
2.1 Geef (i) een (desnoods verzonnen) voorbeeld van rationele en (ii) een (desnoods verzonnen)
voorbeeld van strategische consensus uit de farmaceutische wetenschappen.
Bij een rationele consensus is een groep mensen heb op grond van de kracht van hun wederzijdse
argumenten eens over een bepaalde kwestie. Een voorbeeld hiervan binnen de farmaceutische
wetenschappen is dat zwangere vrouwen nooit als proefpersoon bij de eerste klinische fasen van
experimentele medicijnen mogen worden gebruikt.
Bij een strategische consensus is men het ergens mee eens omdat de meerderheid dat vindt of
omdat er vanuit hoger wordt gevonden dat je ermee eens moet zijn. Een voorbeeld hiervan is het
principe dat in de geneeskunde de enige geaccepteerde en werkende medicijnen, medicijnen zijn die
doormiddel van EBM zijn goedgekeurd en waarvan het onderliggende werkingsmechanisme kan
worden verklaard.
2.2 Misschien is het mogelijk om de controverse tussen de reguliere en de alternatieve geneeskunde
te zien als een paradigmastrijd. Dit zou betekenen dat deze “paradigma’s” het op een fundamenteel
niveau oneens zijn over bepaalde aannames en vooronderstellingen (denk aan het plaatje ‘het
paradigma als ijsberg’). Welke basale veronderstelling moet de reguliere wetenschap opgeven om te
erkennen dat homeopathie ‘werkt’? Geef een korte toelichting op je antwoord.
De reguliere geneeskunde is van mening dat een de theorie achter de werking van geneesmiddelen
gebaseerd is op de werking van afzonderlijke moleculen op receptoren in het lichaam. Zo bestaat de
kern van (het grootste gedeelte) van de medicijnen uit een specifiek molecuul, waar een mogelijk
werkingsmechanismen op het lichaam aan vast zit. Zoals het sleutel en slot principe. Echter is er bij
de homeopathische geneeskunde door de hoeveelheid verdunningen die wordt uitgevoerd geen
sprake van het ‘werkende’ molecuul dat zich in het medicijn bevindt. De reguliere geneeskunde zou
dus de basale veronderstelling dat achter een werkend medicijn een specifieke interactie tussen
molecuul en receptor in het lichaam zit, moeten opgeven.
2.3 Waarom wordt de Sociologie van de Wetenschappelijke Kennis (SWK) een ‘relativistisch
programma’ genoemd?
De sociologie van wetenschappelijke kennis houdt in dat er op basis van wetenschappelijke
overeenstemming wordt bepaald of onderzoek en bijbehorende resultaten geaccepteerd worden.
Hier hebben de professionele belangen en de status van de onderzoeker grote invloed op. Een
onderzoek dat gedaan is door een onderzoeker met een hoge status aan een goede universiteit, zal
snel geaccepteerd worden dan een onderzoeker met een lage status. Hierdoor worden feiten die op
ZSO-2: Ethiek en de grenzen van wetenschap
2.1 Geef (i) een (desnoods verzonnen) voorbeeld van rationele en (ii) een (desnoods verzonnen)
voorbeeld van strategische consensus uit de farmaceutische wetenschappen.
Bij een rationele consensus is een groep mensen heb op grond van de kracht van hun wederzijdse
argumenten eens over een bepaalde kwestie. Een voorbeeld hiervan binnen de farmaceutische
wetenschappen is dat zwangere vrouwen nooit als proefpersoon bij de eerste klinische fasen van
experimentele medicijnen mogen worden gebruikt.
Bij een strategische consensus is men het ergens mee eens omdat de meerderheid dat vindt of
omdat er vanuit hoger wordt gevonden dat je ermee eens moet zijn. Een voorbeeld hiervan is het
principe dat in de geneeskunde de enige geaccepteerde en werkende medicijnen, medicijnen zijn die
doormiddel van EBM zijn goedgekeurd en waarvan het onderliggende werkingsmechanisme kan
worden verklaard.
2.2 Misschien is het mogelijk om de controverse tussen de reguliere en de alternatieve geneeskunde
te zien als een paradigmastrijd. Dit zou betekenen dat deze “paradigma’s” het op een fundamenteel
niveau oneens zijn over bepaalde aannames en vooronderstellingen (denk aan het plaatje ‘het
paradigma als ijsberg’). Welke basale veronderstelling moet de reguliere wetenschap opgeven om te
erkennen dat homeopathie ‘werkt’? Geef een korte toelichting op je antwoord.
De reguliere geneeskunde is van mening dat een de theorie achter de werking van geneesmiddelen
gebaseerd is op de werking van afzonderlijke moleculen op receptoren in het lichaam. Zo bestaat de
kern van (het grootste gedeelte) van de medicijnen uit een specifiek molecuul, waar een mogelijk
werkingsmechanismen op het lichaam aan vast zit. Zoals het sleutel en slot principe. Echter is er bij
de homeopathische geneeskunde door de hoeveelheid verdunningen die wordt uitgevoerd geen
sprake van het ‘werkende’ molecuul dat zich in het medicijn bevindt. De reguliere geneeskunde zou
dus de basale veronderstelling dat achter een werkend medicijn een specifieke interactie tussen
molecuul en receptor in het lichaam zit, moeten opgeven.
2.3 Waarom wordt de Sociologie van de Wetenschappelijke Kennis (SWK) een ‘relativistisch
programma’ genoemd?
De sociologie van wetenschappelijke kennis houdt in dat er op basis van wetenschappelijke
overeenstemming wordt bepaald of onderzoek en bijbehorende resultaten geaccepteerd worden.
Hier hebben de professionele belangen en de status van de onderzoeker grote invloed op. Een
onderzoek dat gedaan is door een onderzoeker met een hoge status aan een goede universiteit, zal
snel geaccepteerd worden dan een onderzoeker met een lage status. Hierdoor worden feiten die op
