Voeding
• Begrijpt in hoofdlijnen hoe het verteringsstelsel van een paard werkt;
• Kan de (ruw)voerbehoefte van een paard bepalen;
• Kent verschillende soorten ruwvoer en kent de belangrijkste kwaliteitskenmerken;
• Kent verschillende soorten krachtvoer en kent de belangrijkste kwaliteitskenmerken;
• Heeft kennis van giftige planten.
5 VRIJHEDEN VAN BRAMBELL
1. Dieren zijn vrij van honger en dorst en hebben continue toegang tot vers water en een
adequaat rantsoen.
• Voor paarden betekent dit minimaal 1,5% van hun lichaams- gewicht in droge stof
(DS) aan geschikt ruwvoer met de juiste aanvullingen, hebben ze niet langer dan zes
uur niets te eten (ruwvoer), en onbeperkt toegang tot vers drinkwater.
2. Dieren zijn vrij van ongemak.
• Ze hebben een geschikte leefomgeving, inclusief schuilgelegenheid en een
comfortabele rustplaats met schaduw, voldoende ruimte om te kunnen bewegen,
ook in de wei.
3. Dieren zijn vrij van pijn, verwonding en ziekte.
• Er is sprake van preventie o.a. door worm- en gebitmanagement, hoefverzorging etc.
Ook is er bij veterinaire problemen een snelle diagnose en effectieve behandeling.
Geschikte voeding kan veel veterinaire problemen voorkomen, denk aan
bijvoorbeeld insulineresistentie, hoefbevangenheid en koliek!
4. Dieren zijn vrij van angst en stress.
• Er is zorg voor maatregelen en behandelingen die geestelijk lijden voorkomen (dus
geen luchtzuigband!). Paarden zijn vrij van stereotiep gedrag. Bepaalde
trainingsmethoden kunnen stress en angst geven, te weinig ruwvoer en andere
voedingstekorten zijn ook veroorzakers van stress!
5. Dieren zijn vrij om normaal gedrag te vertonen.
• Paarden hebben voldoende ruimte om te kunnen rennen en gezelschap van
soortgenoten. Ze zouden zich dagelijks minimaal vier uur vrij moeten kunnen
bewegen met soortgenoten. Beweging stimuleert ook de voedsel- en lymfepassage
,Spijsverteringsstelsel
Tanden, speeksel en slokdarm:
Voorste snijtanden zijn nodig om te grazen (kort gras)
Los voer wordt met de lippen opgenomen
Kiezen malen het voer om voeroppervlak te vergroten voor vertering
Een paard moet veel kauwen: wel 16 uur per dag (zonder kauwen geen
speeksel)
• Wel 35-40 liter per dag
• Wat bestaan voor 99% uit water
• Bevat relatief weinig verteringsenzymen (onvoldoende voor zetmeelvertering)
• Nodig om ruwvoer door slokdarm te laten glijden
• Nodig op PH (zuurgraad) in de maag te balanceren, van belang voor een goede
fermentatie van bacteriën en bescherming van de maag tegen het maagzuur.
Maag:
De maag paard is relatief klein volume van 8-15 liter
De mag kan niet uitrekken en daardoor max. 3 kg krachtvoer in één
keer voeren
In de bovenste laag van de maag (fundus) leeft een
bacteriepopulatie welke leeft van zetmeel en suikers uit het voer.
De maag kent een groot verschil in PH tussen de fundus (PH 6-7 in
een gezonde maag) en het onderste gedeelte van de maag (PH
tussen de 2-3). De verlaging van de PH wordt veroorzaakt door de
bacteriepopulatie welke melkzuur produceert. (een te lage PH in de
maag kan maagzweren veroorzaken!)
, Dunne darm 1/2
De dunne darm volume gemiddeld 28% van het totale
maagdarmstelsel en lengte die helemaal opgerold wel 20-25 meter
lang!
Het merendeel van het voer (krachtvoer) wordt in de dunne darm
verteerd en geresorbeerd naar de bloedbaan.
De dunne darm bestaat uit drie delen:
1. Duodenum (twaalfvingerige darm)
2. Jejunum (nuchtere darm)
3. Ileum (kronkeldarm)
Een paard heeft geen galblaas (dus geen opslagmogelijkheid voor de gal, de lever produceert
uiteraard wel gal) en mede daardoor komen verteringssappen doorlopend in de dunne darm
terecht. Dit is geen probleem wanneer het paard constant kleine porties eet. Dus (kracht)
voer in meerdere kleine porties per dag voeren!
In het duodenum worden vanuit verschillende organen verteringssappen aan het stelsel
toegevoegd. Zoals de gal uit de lever en het enzym amylase uit de alvleesklier.
Dunne darm 2/2
Vetten: splitsen in vetzuren en glycerol en de gal zorgt ervoor dat
deze stoffen opgenomen kunnen worden in darm.
Zetmeel: wordt door het enzym amylase in kleine stukjes geknipt
waarna het wordt omgezet in suikers (o.a. glucose). Deze suikers
kunnen worden opgenomen door de darmwand. Let op! Er wordt
een beperkte hoeveelheid amylase gemaakt en daardoor kan er een
beperkte hoeveelheid zetmeel worden verteerd. De hoeveelheid
amylase gemaakt verschilt behoorlijk per paard.
Suikers: suiker wordt volledig opgenomen in de dunne darm m.b.v.
enzymen die voldoende aanwezig zijn.
Eiwitten: deze zijn opgebouwd uit aminozuren. Alleen in de dunne darm kunnen aminozuren
worden opgenomen. Dit zijn essentiële bouwstenen voor het lichaam. Eiwitten die niet in de
dunne darm worden opgenomen stromen door naar de dikke darm waar ze een
voedingsbron zijn voor verschillende bacteriën.
• Begrijpt in hoofdlijnen hoe het verteringsstelsel van een paard werkt;
• Kan de (ruw)voerbehoefte van een paard bepalen;
• Kent verschillende soorten ruwvoer en kent de belangrijkste kwaliteitskenmerken;
• Kent verschillende soorten krachtvoer en kent de belangrijkste kwaliteitskenmerken;
• Heeft kennis van giftige planten.
5 VRIJHEDEN VAN BRAMBELL
1. Dieren zijn vrij van honger en dorst en hebben continue toegang tot vers water en een
adequaat rantsoen.
• Voor paarden betekent dit minimaal 1,5% van hun lichaams- gewicht in droge stof
(DS) aan geschikt ruwvoer met de juiste aanvullingen, hebben ze niet langer dan zes
uur niets te eten (ruwvoer), en onbeperkt toegang tot vers drinkwater.
2. Dieren zijn vrij van ongemak.
• Ze hebben een geschikte leefomgeving, inclusief schuilgelegenheid en een
comfortabele rustplaats met schaduw, voldoende ruimte om te kunnen bewegen,
ook in de wei.
3. Dieren zijn vrij van pijn, verwonding en ziekte.
• Er is sprake van preventie o.a. door worm- en gebitmanagement, hoefverzorging etc.
Ook is er bij veterinaire problemen een snelle diagnose en effectieve behandeling.
Geschikte voeding kan veel veterinaire problemen voorkomen, denk aan
bijvoorbeeld insulineresistentie, hoefbevangenheid en koliek!
4. Dieren zijn vrij van angst en stress.
• Er is zorg voor maatregelen en behandelingen die geestelijk lijden voorkomen (dus
geen luchtzuigband!). Paarden zijn vrij van stereotiep gedrag. Bepaalde
trainingsmethoden kunnen stress en angst geven, te weinig ruwvoer en andere
voedingstekorten zijn ook veroorzakers van stress!
5. Dieren zijn vrij om normaal gedrag te vertonen.
• Paarden hebben voldoende ruimte om te kunnen rennen en gezelschap van
soortgenoten. Ze zouden zich dagelijks minimaal vier uur vrij moeten kunnen
bewegen met soortgenoten. Beweging stimuleert ook de voedsel- en lymfepassage
,Spijsverteringsstelsel
Tanden, speeksel en slokdarm:
Voorste snijtanden zijn nodig om te grazen (kort gras)
Los voer wordt met de lippen opgenomen
Kiezen malen het voer om voeroppervlak te vergroten voor vertering
Een paard moet veel kauwen: wel 16 uur per dag (zonder kauwen geen
speeksel)
• Wel 35-40 liter per dag
• Wat bestaan voor 99% uit water
• Bevat relatief weinig verteringsenzymen (onvoldoende voor zetmeelvertering)
• Nodig om ruwvoer door slokdarm te laten glijden
• Nodig op PH (zuurgraad) in de maag te balanceren, van belang voor een goede
fermentatie van bacteriën en bescherming van de maag tegen het maagzuur.
Maag:
De maag paard is relatief klein volume van 8-15 liter
De mag kan niet uitrekken en daardoor max. 3 kg krachtvoer in één
keer voeren
In de bovenste laag van de maag (fundus) leeft een
bacteriepopulatie welke leeft van zetmeel en suikers uit het voer.
De maag kent een groot verschil in PH tussen de fundus (PH 6-7 in
een gezonde maag) en het onderste gedeelte van de maag (PH
tussen de 2-3). De verlaging van de PH wordt veroorzaakt door de
bacteriepopulatie welke melkzuur produceert. (een te lage PH in de
maag kan maagzweren veroorzaken!)
, Dunne darm 1/2
De dunne darm volume gemiddeld 28% van het totale
maagdarmstelsel en lengte die helemaal opgerold wel 20-25 meter
lang!
Het merendeel van het voer (krachtvoer) wordt in de dunne darm
verteerd en geresorbeerd naar de bloedbaan.
De dunne darm bestaat uit drie delen:
1. Duodenum (twaalfvingerige darm)
2. Jejunum (nuchtere darm)
3. Ileum (kronkeldarm)
Een paard heeft geen galblaas (dus geen opslagmogelijkheid voor de gal, de lever produceert
uiteraard wel gal) en mede daardoor komen verteringssappen doorlopend in de dunne darm
terecht. Dit is geen probleem wanneer het paard constant kleine porties eet. Dus (kracht)
voer in meerdere kleine porties per dag voeren!
In het duodenum worden vanuit verschillende organen verteringssappen aan het stelsel
toegevoegd. Zoals de gal uit de lever en het enzym amylase uit de alvleesklier.
Dunne darm 2/2
Vetten: splitsen in vetzuren en glycerol en de gal zorgt ervoor dat
deze stoffen opgenomen kunnen worden in darm.
Zetmeel: wordt door het enzym amylase in kleine stukjes geknipt
waarna het wordt omgezet in suikers (o.a. glucose). Deze suikers
kunnen worden opgenomen door de darmwand. Let op! Er wordt
een beperkte hoeveelheid amylase gemaakt en daardoor kan er een
beperkte hoeveelheid zetmeel worden verteerd. De hoeveelheid
amylase gemaakt verschilt behoorlijk per paard.
Suikers: suiker wordt volledig opgenomen in de dunne darm m.b.v.
enzymen die voldoende aanwezig zijn.
Eiwitten: deze zijn opgebouwd uit aminozuren. Alleen in de dunne darm kunnen aminozuren
worden opgenomen. Dit zijn essentiële bouwstenen voor het lichaam. Eiwitten die niet in de
dunne darm worden opgenomen stromen door naar de dikke darm waar ze een
voedingsbron zijn voor verschillende bacteriën.
