Cultureelsensit
ief werken in
14-11-2019
zorg en welzijn
(S21)
,Inhoudsopgave
Inleiding..................................................................................................................................................2
Leeswijzer.......................................................................................................................................2
1. Analyse interculturele knelpunten.....................................................................................................3
1.1 Drie interculturele knelpunten.....................................................................................................3
1.2 Onderbouwing keuze knelpunt.....................................................................................................5
2. Waarden en normen..........................................................................................................................6
2.1 Reflectie eigen waarden en normen.............................................................................................6
2.2 Contact met andere (sub)cultuur.................................................................................................6
3. Reflectie gesprekken...........................................................................................................................8
Collega’s.........................................................................................................................................8
Dochter van mw. P.........................................................................................................................8
Mw. F..............................................................................................................................................9
4. Adviezen...........................................................................................................................................10
4.1 Adviezen/aanbevelingen............................................................................................................10
4.2 Onderbouwing inhoud factsheet................................................................................................10
Nawoord...............................................................................................................................................12
Bibliografie...........................................................................................................................................13
Bijlage I: Reflectiemodel van Mittendorff.............................................................................................14
Bijlage II: Gesprek met dochter van mw. Y...........................................................................................16
Bijlage III: Voorbeeldvragen gesprek mw. F..........................................................................................17
Bijlage IV: STARR-methode...................................................................................................................18
Bijlage V: Factsheet ‘Samenwerken met Turks Nederlandse mantelzorgers’.......................................19
1
, Inleiding
Dit verslag is geschreven voor de module ‘Cultureelsensitief werken in zorg en welzijn’. Binnen
Zorggroep x, waar ik werkzaam ben, lijkt hier nog maar weinig aandacht voor te zijn geweest. Het
onderwerp leeft niet onder collega’s en op Intranet is er geen documentatie te vinden rondom
cultuursensitief werken. Onder meer door de vergrijzing en hogere levensverwachting (Weeda,
2019), zullen we in de ouderenzorg met steeds meer verschillende culturen te maken krijgen.
Er zijn meerdere definities van cultuur. De definitie die mij het meest aanspreekt en het beste
aansluit bij dit beroepsproduct luidt volgens Trompenaars als volgt:
Cultuur is een gemeenschappelijk betekenissysteem met een aantal lagen. Aan de buitenkant (de
meest waarneembare kant van cultuur) zie je expliciete producten van cultuur, zoals taal, voedsel,
architectuur en kunst. Daaronder zitten normen en waarden. De kern van cultuur bestaat uit
aannames over het bestaan, en oplossingen voor de problemen van overleven.
(van Nispen & van Stralen, 2009, p. 70)
Belangrijk om op te merken is dat cultuur dus niet uitsluitend samenhangt met nationale afkomst
(ten Houten de Lange, 2018). Daarnaast moet er bij het lezen van dit verslag in het achterhoofd
gehouden worden dat mensen uit eenzelfde cultuur bepaalde kenmerken, over het algemeen,
gemeenschappelijk hebben. Echter wordt een mens door veel meer dan enkel cultuur gevormd,
waardoor er alsnog grote verschillen tussen deze mensen uit dezelfde cultuur kunnen bestaan
(bijvoorbeeld temperament, intelligentie en creativiteit). (Pinto, 2007)
Leeswijzer
In het eerste hoofdstuk worden drie waargenomen interculturele knelpunten binnen de organisatie
waar ik werkzaam ben beschreven. In overleg met betrokken collega’s is er voor gekozen om het
tweede knelpunt verder uit te werken, onder andere omdat deze het meeste leeft binnen de
afdeling.
Vervolgens heb ik met het reflectiemodel van Mittendorff mijn eigen normen en waarden rondom dit
knelpunt onderzocht en een plan gemaakt hoe ik in gesprek wilde met collega’s en de doelgroep. In
het derde hoofdstuk reflecteer ik op de gevoerde gesprekken volgens de STARR-methode. In het
laatste hoofdstuk presenteer ik het advies hoe er om gegaan kan worden met het knelpunt.
2
ief werken in
14-11-2019
zorg en welzijn
(S21)
,Inhoudsopgave
Inleiding..................................................................................................................................................2
Leeswijzer.......................................................................................................................................2
1. Analyse interculturele knelpunten.....................................................................................................3
1.1 Drie interculturele knelpunten.....................................................................................................3
1.2 Onderbouwing keuze knelpunt.....................................................................................................5
2. Waarden en normen..........................................................................................................................6
2.1 Reflectie eigen waarden en normen.............................................................................................6
2.2 Contact met andere (sub)cultuur.................................................................................................6
3. Reflectie gesprekken...........................................................................................................................8
Collega’s.........................................................................................................................................8
Dochter van mw. P.........................................................................................................................8
Mw. F..............................................................................................................................................9
4. Adviezen...........................................................................................................................................10
4.1 Adviezen/aanbevelingen............................................................................................................10
4.2 Onderbouwing inhoud factsheet................................................................................................10
Nawoord...............................................................................................................................................12
Bibliografie...........................................................................................................................................13
Bijlage I: Reflectiemodel van Mittendorff.............................................................................................14
Bijlage II: Gesprek met dochter van mw. Y...........................................................................................16
Bijlage III: Voorbeeldvragen gesprek mw. F..........................................................................................17
Bijlage IV: STARR-methode...................................................................................................................18
Bijlage V: Factsheet ‘Samenwerken met Turks Nederlandse mantelzorgers’.......................................19
1
, Inleiding
Dit verslag is geschreven voor de module ‘Cultureelsensitief werken in zorg en welzijn’. Binnen
Zorggroep x, waar ik werkzaam ben, lijkt hier nog maar weinig aandacht voor te zijn geweest. Het
onderwerp leeft niet onder collega’s en op Intranet is er geen documentatie te vinden rondom
cultuursensitief werken. Onder meer door de vergrijzing en hogere levensverwachting (Weeda,
2019), zullen we in de ouderenzorg met steeds meer verschillende culturen te maken krijgen.
Er zijn meerdere definities van cultuur. De definitie die mij het meest aanspreekt en het beste
aansluit bij dit beroepsproduct luidt volgens Trompenaars als volgt:
Cultuur is een gemeenschappelijk betekenissysteem met een aantal lagen. Aan de buitenkant (de
meest waarneembare kant van cultuur) zie je expliciete producten van cultuur, zoals taal, voedsel,
architectuur en kunst. Daaronder zitten normen en waarden. De kern van cultuur bestaat uit
aannames over het bestaan, en oplossingen voor de problemen van overleven.
(van Nispen & van Stralen, 2009, p. 70)
Belangrijk om op te merken is dat cultuur dus niet uitsluitend samenhangt met nationale afkomst
(ten Houten de Lange, 2018). Daarnaast moet er bij het lezen van dit verslag in het achterhoofd
gehouden worden dat mensen uit eenzelfde cultuur bepaalde kenmerken, over het algemeen,
gemeenschappelijk hebben. Echter wordt een mens door veel meer dan enkel cultuur gevormd,
waardoor er alsnog grote verschillen tussen deze mensen uit dezelfde cultuur kunnen bestaan
(bijvoorbeeld temperament, intelligentie en creativiteit). (Pinto, 2007)
Leeswijzer
In het eerste hoofdstuk worden drie waargenomen interculturele knelpunten binnen de organisatie
waar ik werkzaam ben beschreven. In overleg met betrokken collega’s is er voor gekozen om het
tweede knelpunt verder uit te werken, onder andere omdat deze het meeste leeft binnen de
afdeling.
Vervolgens heb ik met het reflectiemodel van Mittendorff mijn eigen normen en waarden rondom dit
knelpunt onderzocht en een plan gemaakt hoe ik in gesprek wilde met collega’s en de doelgroep. In
het derde hoofdstuk reflecteer ik op de gevoerde gesprekken volgens de STARR-methode. In het
laatste hoofdstuk presenteer ik het advies hoe er om gegaan kan worden met het knelpunt.
2
