Eerste Hulp VUmc
Hoofdstuk 1: Inleiding
2 basis principes Advanced Life Support protocol (ATLS):
- “treat first what kills first”
- “do no further harm”
SADD-regel: Stop, Adem, Denk en Doe
Geruststelling van slachtoffer:
- Blijf bij slachtoffer, zodat deze zich niet in de steek gelaten en geholpen voelt. Praat met
slachtoffer.
- Houd (lichamelijk) contact met slachtoffer
- Vertel tijdens het nalopen van het protocol wat je doet en wat je bevinden zijn. Probeer de
waarheid te vertellen, geef geen vermoedens of maak het slachtoffer niet onnodig ongerust.
- Vraag aan slachtoffer of er vrienden of familie gewaarschuwd moeten worden.
- Houd omstanders op afstand. Een groep kan bedreigen overkomen en privacy is belangrijk.
➔ Bescherm slachtoffer tegen hitte, kou, regen etc.
4 hoofdlijnen in de Eerste Hulp:
1. Eigen veiligheid gaat voor:
a. Omgeving; zoals een drukke weg, vuur etc.
b. Besmetting via bloedcontact
c. Agressief gedrag van slachtoffer
d. Omstanders
e. Veilige plaats slachtoffer; bij verplaatsen gebruik ‘noodvervoersgreep van Rautek’
2. Beoordeel de toestand van het slachtoffer:
a. Ongevalsmechanisme: ‘hoe’ en ‘waarom’ -> geeft indicatie mogelijke letsels
b. Bewustzijn en vitale functies slachtoffer controleren
i. Ademweg (A)
ii. Ademhaling (B)
iii. Hartslag (C)
➔ 1 van de vitale functies niet in orde = 112 bellen
3. Waarschuw hulpdiensten (vraag dit aan omstanders)
a. Huisarts
b. SEH
c. Spoed? = 112
i. HET
ii. Wervelletsel
iii. Shock
iv. SO buiten bewustzijn
v. Vergiftiging
vi. Fractuur van bekken, benen, schedel, ribben
o Zelf hulp halen:
▪ Slachtoffer is bij bewustzijn: duidelijk uitleggen wat je gaat doen
, ▪ Slachtoffer is niet bij bewustzijn: stabiele zijligging met chinlift, voorkomen
obstructie van de ademweg door verslappende tong
Belangrijke informatie bij het bellen van het 112:
➢ locatie
➢ aard en oorzaak van het ongeval (ongevalsmechanisme!!)
➢ aantal en leeftijd slachtoffer
➢ aard en ernst van verwondingen
➢ zwangere vrouw of kind
4. Slachtoffer nalopen volgens DRS.ABCDE
SEH op eigen gelegenheid als:
- lichte tot matige verwondingen
- fracturen pols, arm, sleutelbeen, enkel
- distorsies, luxaties of peesletsel
- beten van mens of dier
- oogletsel
- controle na oplossen luchtwegobstructie
Huisartsenpost:
- kleine verwondingen
- bij twijfel of behandeling op SEH nodig is
- hyperglycemie zonder stoornis in bewustzijn
Overdragen van slachtoffer aan professionele hulp: MIST-protocol
- Mechanis of injury: ongevalsmechanisme
- Injuries found and suspected
- Signs -> ‘slachtoffer is ABC stabiel’
o Airway: vrij of niet vrij?
o Breathing: Sufficiënt of niet sufficient? Ademfrequentie?
o Circulation: stabiel of niet stabiel? Hartfrequentie?
o Disability: bewusteloos?
- Treatment given
,Hoofdstuk 2: DRS. ABCDE
Danger: gevaar voor slachtoffer, omstanders en jezelf. Nagaan ongevalsmechanisme
Response: controleren bewustzijn, uitvragen gebeurtenis en klachten.
Voorrang op het protocol: beoordeel situatie op urgente handelingen en voer deze uit.
Shout for Help
Airway and C-spine: controleren en veiligstellen van luchtweg. Nek stabiliseren bij verdenking op
(nek)wervelletsel.
Breathing: Controleren en veiligstellen van de ademhaling
Circulation: controleren en veiligstellen van de circulatie
Disability: controleren van stoornis in neurologische functie en bewustzijn.
Exposure: voorkomen onderkoeling en oververhitting
Monitoring: stabiel houden van slachtoffer
Danger:
1. let op gevaar
2. zorg voor veilige situatie
3. ongevalsmechanisme
Response:
1. ‘Meneer/mevrouw, ik ben .. ik ben eerste hulpverlener, wat is er aan
de hand?’
2. Ongevalsmechanisme uitvragen bij SO (bij bewusteloos SO vraag aan
omstanders)
3. Vraag klachten en pijn uit. LET OP: (nek)wervelletsel
4. Als SO niet reageert, schud aan beide schouders in lengte richting, bij
bewusteloosheid direct 112 bellen, laat op luidspreker)
, Voorrang op protocol:
- Verdenking op wervelletsel: niet bewegen, met stem antwoorden i.p.v. knikken.
- Slagaderlijke bloeding: druk uitoefenen op wond
- Brandwonden:
o Bewust slachtoffer: koelen en spoelen huid intoxicaties
o Onbewust slachtoffer: vrijmaken luchtweg, controleren ademhaling en circulatie
heeft prioriteit.
Shout for help:
1. Spreek omstanders duidelijk aan
2. Vraag eventueel een van de andere omstanders om familie/vrienden
van het slachtoffer op te vangen. (bewusteloos = AED en 112)
3. Vraag omstanders om 112 op te vangen (straatkant/deurkant)
Airway:
SO is bij bewustzijn:
1. SO kan niet praten/hoest/stikt -> luchtwegobstructie
protocol
2. Beoordeel of er sprake is van een bedreigde luchtweg. Alleen
vrij bij een niet schorre en krachtige stem, geen bijgeluiden.
Verslikking -> luchtwegobstructie protocol
3. Als SO kan praten/hoesten + geen tekenen verstikking, vraag
of SO iets in de mond heeft wat mogelijk voor verstikking kan
zorgen en verwijder dit.
SO is niet bij bewustzijn:
1. Voer chinlift of jaw trust uit. (voorkom dat tongbasis in de keel zakt) Bij verdenking op
wervelletsel voer jaw trust uit.
C-spine: stabiliseren van de wervelkolom
➔ als er sprake is van een ongeval dat kan leiden tot (nek)wervelletsel (bijv. HET)
Alarmsymptomen (PPT)
➢ pijn aan nek/rug
➢ parese/paralyse
➢ tintelingen of een dof gevoel aan armen of benen
! belangrijk is om uit te leggen wat er gebeurd en het voorkomen van onnodig bewegen/verplaatsen
Hoofdstuk 1: Inleiding
2 basis principes Advanced Life Support protocol (ATLS):
- “treat first what kills first”
- “do no further harm”
SADD-regel: Stop, Adem, Denk en Doe
Geruststelling van slachtoffer:
- Blijf bij slachtoffer, zodat deze zich niet in de steek gelaten en geholpen voelt. Praat met
slachtoffer.
- Houd (lichamelijk) contact met slachtoffer
- Vertel tijdens het nalopen van het protocol wat je doet en wat je bevinden zijn. Probeer de
waarheid te vertellen, geef geen vermoedens of maak het slachtoffer niet onnodig ongerust.
- Vraag aan slachtoffer of er vrienden of familie gewaarschuwd moeten worden.
- Houd omstanders op afstand. Een groep kan bedreigen overkomen en privacy is belangrijk.
➔ Bescherm slachtoffer tegen hitte, kou, regen etc.
4 hoofdlijnen in de Eerste Hulp:
1. Eigen veiligheid gaat voor:
a. Omgeving; zoals een drukke weg, vuur etc.
b. Besmetting via bloedcontact
c. Agressief gedrag van slachtoffer
d. Omstanders
e. Veilige plaats slachtoffer; bij verplaatsen gebruik ‘noodvervoersgreep van Rautek’
2. Beoordeel de toestand van het slachtoffer:
a. Ongevalsmechanisme: ‘hoe’ en ‘waarom’ -> geeft indicatie mogelijke letsels
b. Bewustzijn en vitale functies slachtoffer controleren
i. Ademweg (A)
ii. Ademhaling (B)
iii. Hartslag (C)
➔ 1 van de vitale functies niet in orde = 112 bellen
3. Waarschuw hulpdiensten (vraag dit aan omstanders)
a. Huisarts
b. SEH
c. Spoed? = 112
i. HET
ii. Wervelletsel
iii. Shock
iv. SO buiten bewustzijn
v. Vergiftiging
vi. Fractuur van bekken, benen, schedel, ribben
o Zelf hulp halen:
▪ Slachtoffer is bij bewustzijn: duidelijk uitleggen wat je gaat doen
, ▪ Slachtoffer is niet bij bewustzijn: stabiele zijligging met chinlift, voorkomen
obstructie van de ademweg door verslappende tong
Belangrijke informatie bij het bellen van het 112:
➢ locatie
➢ aard en oorzaak van het ongeval (ongevalsmechanisme!!)
➢ aantal en leeftijd slachtoffer
➢ aard en ernst van verwondingen
➢ zwangere vrouw of kind
4. Slachtoffer nalopen volgens DRS.ABCDE
SEH op eigen gelegenheid als:
- lichte tot matige verwondingen
- fracturen pols, arm, sleutelbeen, enkel
- distorsies, luxaties of peesletsel
- beten van mens of dier
- oogletsel
- controle na oplossen luchtwegobstructie
Huisartsenpost:
- kleine verwondingen
- bij twijfel of behandeling op SEH nodig is
- hyperglycemie zonder stoornis in bewustzijn
Overdragen van slachtoffer aan professionele hulp: MIST-protocol
- Mechanis of injury: ongevalsmechanisme
- Injuries found and suspected
- Signs -> ‘slachtoffer is ABC stabiel’
o Airway: vrij of niet vrij?
o Breathing: Sufficiënt of niet sufficient? Ademfrequentie?
o Circulation: stabiel of niet stabiel? Hartfrequentie?
o Disability: bewusteloos?
- Treatment given
,Hoofdstuk 2: DRS. ABCDE
Danger: gevaar voor slachtoffer, omstanders en jezelf. Nagaan ongevalsmechanisme
Response: controleren bewustzijn, uitvragen gebeurtenis en klachten.
Voorrang op het protocol: beoordeel situatie op urgente handelingen en voer deze uit.
Shout for Help
Airway and C-spine: controleren en veiligstellen van luchtweg. Nek stabiliseren bij verdenking op
(nek)wervelletsel.
Breathing: Controleren en veiligstellen van de ademhaling
Circulation: controleren en veiligstellen van de circulatie
Disability: controleren van stoornis in neurologische functie en bewustzijn.
Exposure: voorkomen onderkoeling en oververhitting
Monitoring: stabiel houden van slachtoffer
Danger:
1. let op gevaar
2. zorg voor veilige situatie
3. ongevalsmechanisme
Response:
1. ‘Meneer/mevrouw, ik ben .. ik ben eerste hulpverlener, wat is er aan
de hand?’
2. Ongevalsmechanisme uitvragen bij SO (bij bewusteloos SO vraag aan
omstanders)
3. Vraag klachten en pijn uit. LET OP: (nek)wervelletsel
4. Als SO niet reageert, schud aan beide schouders in lengte richting, bij
bewusteloosheid direct 112 bellen, laat op luidspreker)
, Voorrang op protocol:
- Verdenking op wervelletsel: niet bewegen, met stem antwoorden i.p.v. knikken.
- Slagaderlijke bloeding: druk uitoefenen op wond
- Brandwonden:
o Bewust slachtoffer: koelen en spoelen huid intoxicaties
o Onbewust slachtoffer: vrijmaken luchtweg, controleren ademhaling en circulatie
heeft prioriteit.
Shout for help:
1. Spreek omstanders duidelijk aan
2. Vraag eventueel een van de andere omstanders om familie/vrienden
van het slachtoffer op te vangen. (bewusteloos = AED en 112)
3. Vraag omstanders om 112 op te vangen (straatkant/deurkant)
Airway:
SO is bij bewustzijn:
1. SO kan niet praten/hoest/stikt -> luchtwegobstructie
protocol
2. Beoordeel of er sprake is van een bedreigde luchtweg. Alleen
vrij bij een niet schorre en krachtige stem, geen bijgeluiden.
Verslikking -> luchtwegobstructie protocol
3. Als SO kan praten/hoesten + geen tekenen verstikking, vraag
of SO iets in de mond heeft wat mogelijk voor verstikking kan
zorgen en verwijder dit.
SO is niet bij bewustzijn:
1. Voer chinlift of jaw trust uit. (voorkom dat tongbasis in de keel zakt) Bij verdenking op
wervelletsel voer jaw trust uit.
C-spine: stabiliseren van de wervelkolom
➔ als er sprake is van een ongeval dat kan leiden tot (nek)wervelletsel (bijv. HET)
Alarmsymptomen (PPT)
➢ pijn aan nek/rug
➢ parese/paralyse
➢ tintelingen of een dof gevoel aan armen of benen
! belangrijk is om uit te leggen wat er gebeurd en het voorkomen van onnodig bewegen/verplaatsen
