PEDAGOGIEK 4
EN-PO-PE4.XX.12
,Inhoudsopgave
Stroming 1; Behaviorisme .............................................................................................................................. 2
Stroming 2; Cognitivisme................................................................................................................................ 4
Stroming 3; Handelingspsychologie ................................................................................................................ 6
Stroming 4; Constructivisme........................................................................................................................... 9
Hoofdsoorten en leerstijlen .......................................................................................................................... 11
Probleemoplossend leren............................................................................................................................. 13
Recente visie op onderwijs ........................................................................................................................... 15
Bronnen ....................................................................................................................................................... 18
, Stroming 1; Behaviorisme
Samenvatting
Het behaviorisme is de stroming waarin de psychologie beschouwd wordt als de wetenschap van het
zintuiglijk waarneembare of door middel van apparaten te registreren gedrag van mens en dier. Bij
het behaviorisme staat waarneembaar gedrag centraal.
Bij behaviorisme is er sprake van een Black-box. Dit is een relatie tussen een prikkel en gedrag,
zonder het tussenliggende duistere proces dat in het organisme optreedt.
J.B. Watson is de grondlegger van het behaviorisme. Hij richt zich op twee aspecten, namelijk de
methode en het object van onderzoek.
• Stimulus: een prikkel die van buiten op het organisme inwerkt, bijvoorbeeld voedsel
(broodkruimel op de grond), een geur, een voorwerp of geluid.
• Respons: waarneembare reactie van het organisme op een stimulus, bijvoorbeeld eten, iets
oppakken of schrikken.
Stimulus à Black-box à Respons
(Prikkel) (Organisme) (Gedrag)
Volgens Watson is de mens kneedbaar.
Klassiek conditioneren (J.P. Pavlov)
Tijdens zijn proeven met honden ontdekt hij dat
reflexmatig gedrag ook opgewerkt kan worden een
andere dan de oorspronkelijke bij een bepaalde reflex
behorende stimulus. Bijvoorbeeld wanneer er vlees in zijn
nabijheid wordt gebracht, gaat een hond vanzelf kwijlen.
De stimulus (vlees) veroorzaakt bij de hond automatisch
de respons (kwijlen). Dus volgens Pavlov is er een verband
tussen een nieuwe stimulus en bestaande respons. Er is
sprake van een prikkelgedrag.
Operant conditioneren (Skinner)
Skinner onderzocht het operant conditioneren. Dit deed hij met behulp van zijn Skinner-box. Hij had
een muis in zijn box gezet. Wanneer de muis op het verkeerde knopje drukte, kreeg hij een schok.
Drukte de muis op de goede knop, dan kreeg hij een beloning.
Volgens Skinner wordt er een stimulus gegeven en daarop krijg je een reactie. Wanneer je een kind
een sticker geeft, omdat hij netjes heeft geschreven, zorgt het kind ervoor dat hij de volgende keer
ook weer netjes schrijft. Het gaat hierom een reactie, niet om een reflex.
Daarnaast heeft Skinner de term shaping bekend gemaakt. Shaping is het aanleren van
deelhandelingen en uiteindelijk kan er een complexere handeling worden aangeleerd. Een voorbeeld
hiervan is het aanleren van een pirouette bij een duif. De duif krijg elke stapje dat hij de goede kant
opzet een beloning. Elke deelhandeling krijgt hij dus een beloning. Uiteindelijk kan hij een pirouette.
EN-PO-PE4.XX.12
,Inhoudsopgave
Stroming 1; Behaviorisme .............................................................................................................................. 2
Stroming 2; Cognitivisme................................................................................................................................ 4
Stroming 3; Handelingspsychologie ................................................................................................................ 6
Stroming 4; Constructivisme........................................................................................................................... 9
Hoofdsoorten en leerstijlen .......................................................................................................................... 11
Probleemoplossend leren............................................................................................................................. 13
Recente visie op onderwijs ........................................................................................................................... 15
Bronnen ....................................................................................................................................................... 18
, Stroming 1; Behaviorisme
Samenvatting
Het behaviorisme is de stroming waarin de psychologie beschouwd wordt als de wetenschap van het
zintuiglijk waarneembare of door middel van apparaten te registreren gedrag van mens en dier. Bij
het behaviorisme staat waarneembaar gedrag centraal.
Bij behaviorisme is er sprake van een Black-box. Dit is een relatie tussen een prikkel en gedrag,
zonder het tussenliggende duistere proces dat in het organisme optreedt.
J.B. Watson is de grondlegger van het behaviorisme. Hij richt zich op twee aspecten, namelijk de
methode en het object van onderzoek.
• Stimulus: een prikkel die van buiten op het organisme inwerkt, bijvoorbeeld voedsel
(broodkruimel op de grond), een geur, een voorwerp of geluid.
• Respons: waarneembare reactie van het organisme op een stimulus, bijvoorbeeld eten, iets
oppakken of schrikken.
Stimulus à Black-box à Respons
(Prikkel) (Organisme) (Gedrag)
Volgens Watson is de mens kneedbaar.
Klassiek conditioneren (J.P. Pavlov)
Tijdens zijn proeven met honden ontdekt hij dat
reflexmatig gedrag ook opgewerkt kan worden een
andere dan de oorspronkelijke bij een bepaalde reflex
behorende stimulus. Bijvoorbeeld wanneer er vlees in zijn
nabijheid wordt gebracht, gaat een hond vanzelf kwijlen.
De stimulus (vlees) veroorzaakt bij de hond automatisch
de respons (kwijlen). Dus volgens Pavlov is er een verband
tussen een nieuwe stimulus en bestaande respons. Er is
sprake van een prikkelgedrag.
Operant conditioneren (Skinner)
Skinner onderzocht het operant conditioneren. Dit deed hij met behulp van zijn Skinner-box. Hij had
een muis in zijn box gezet. Wanneer de muis op het verkeerde knopje drukte, kreeg hij een schok.
Drukte de muis op de goede knop, dan kreeg hij een beloning.
Volgens Skinner wordt er een stimulus gegeven en daarop krijg je een reactie. Wanneer je een kind
een sticker geeft, omdat hij netjes heeft geschreven, zorgt het kind ervoor dat hij de volgende keer
ook weer netjes schrijft. Het gaat hierom een reactie, niet om een reflex.
Daarnaast heeft Skinner de term shaping bekend gemaakt. Shaping is het aanleren van
deelhandelingen en uiteindelijk kan er een complexere handeling worden aangeleerd. Een voorbeeld
hiervan is het aanleren van een pirouette bij een duif. De duif krijg elke stapje dat hij de goede kant
opzet een beloning. Elke deelhandeling krijgt hij dus een beloning. Uiteindelijk kan hij een pirouette.
