De Relatie tussen Craving, Negatief Affect en Alcoholgebruik
naam
Open Universiteit
Naam:
Studentnummer:
Adres:
Postcode en woonplaats:
Cursusnaam: Onderzoekspracticum scriptieplan PM9504
Begeleider
Examinator:
Inleverdatum:
,Running head: CRAVING, NEGATIEF AFFECT EN ALCOHOLGEBRUIK 2
Samenvatting
In dit onderzoek wordt nagegaan of het alcoholgebruik toeneemt naarmate de ervaren mate
van craving en negatief affect toenemen bij de volwassenpopulatie die geen klassiek
studentenleven leiden. Tevens wordt gekeken of de relatie tussen craving en alcoholgebruik
wordt gemodereerd door negatief affect bij volwassenen.
Daarvoor is gedurende 14 dagen een experience sampling method (ESM) uitgevoerd
via een applicatie op de smartphone (of tablet). Dagelijks gekregen de respondenten op hun
smartphone een vragenlijst om hun stemming, craving en alcoholgebruik aan te geven. Per
dag zijn er drie meetmomenten geanalyseerd (tav negatief affect, craving en alcoholgebruik).
De onderzoeksgroep bestaat uit 115 mannen (41,6 %) en 161 vrouwen (58,4%). Uit de
resultaten van de multilevelanalyse blijkt de belangrijkste conclusie van dit onderzoek; de
verwachte positieve relatie tussen craving en alcoholgebruik is gevonden. Deze significante
positieve relatie is gevonden voor zowel binnen- als tussenpersoonsverschillen. Dat wil
zeggen dat meer ervaren craving is geassocieerd met vaker alcoholgebruik. Er is geen
positieve samenhang was gevonden tussen negatief affect (tussen personen) en
alcoholgebruik. Er werd niet vaker alcohol gedronken als personen meer negatief affect
ervaarden dan anderen. Verder bleek dat er ook geen positieve samenhang was gevonden
tussen negatief affect (binnen personen) en alcoholgebruik. Er was echter wel sprake van een
significante negatieve samenhang. Er werd minder vaak alcohol gedronken als personen meer
negatief affect ervaarden dan anderen. Voor het moderatie effect van negatief affect op de
relatie tussen craving en alcoholgebruik zijn in dit onderzoek geen aanwijzingen gevonden.
Dit onderzoek levert een wetenschappelijke bijdrage omdat er weinig onderzoek
bekend was over volwassen (niet studerende) matige drinkers. Het maatschappelijk belang is
dat deze kennis geïmplementeerd zou kunnen worden voor de bewustwording, om het matig
alcoholgebruik te reduceren in de maatschappij. Wanneer er meer kennis is over de motivatie
,Running head: CRAVING, NEGATIEF AFFECT EN ALCOHOLGEBRUIK 3
en redenen om (matig) te gaan drinken, kan deze kennis in de hulpverlening effectiever
worden ingezet. Om problematische alcoholgebruik mogelijk te kunnen voorkomen.
Keywords: negatief affect, craving, alcoholgebruik, experience sampling method, ESM
, Running head: CRAVING, NEGATIEF AFFECT EN ALCOHOLGEBRUIK 4
De Relatie tussen Craving, Negatief Affect en Alcoholgebruik
Het gebruik van alcohol is sterk ingebed in ons sociale leven, en daarmee is alcohol
volgens het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2009) het meest gebruikte
genotmiddel in ons land. Nederlanders gebruiken 8,3 liters pure alcohol per persoon per jaar
(15 jaar en ouder) (van Laar MW, van Gestel B., 2019). Sinds 2015 heeft de Gezondheidsraad
haar alcoholadvies uit 2006, ‘drink met mate’, gewijzigd in ‘drink geen alcohol’
(Gezondheidsraad, 2015). Ook Stockwell et al. (2016) kwamen in hun reviewstudie tot de
conclusie, dat de eerder aangenomen bewering ‘het beschermende effect van alcohol’ niet
houdbaar meer was. Het aangepaste advies van de Gezondheidsraad is bedoeld ter preventie
van chronische ziekten (Gezondheidsraad, 2015).
Uit cijfers van het Trimbos (2020) blijkt dat maar 44,4% van de volwassen bevolking
zich houdt aan het advies van de Gezondheidsraad en drinkt geen of weinig alcohol. 21,2%
van de 55-70 jarige valt in de groep matige drinkers (De Wit et al., 2019). Onder matige
drinkers valt men, die zich houdt aan het advies van de Gezondheidsraad (geen alcohol
drinken of, als men drinkt, niet meer dan 1 glas alcohol per dag (RIVM, 2020). Verder is
bekend dat mannen vaker matig alcohol drinken dan vrouwen en jongeren vaker dan ouderen
(De Wit et al., 2019).
Het matig alcoholgebruik heeft onder andere een vergrote kans op borstkanker
(Bagnardi et al., 2013; Romieu et al., 2015) darmkanker (Moskal et al., 2007) en vroegtijdig
overlijden, zoals verkeersongevallen (De Wit et al., 2019). Daarnaast is er in 2013 geschat dat
alcohol wordt geassocieerd met netto kosten voor de maatschappij van ongeveer €4,2 tot 6,1
miljard (De Wit et al., 2019). Deze kosten hebben betrekking op werk (productiviteitsverlies
door werkverzuim, ziekte, slechtere prestaties), misdrijven en overtredingen (vernielingen,
verkeersongevallen en justitiële kosten van politie, rechtspraak), verslavingszorg en
gezondheidszorg (Schrijvers, Snoek, & Van den Ende, 2010). Het betreft hier dus een grote
naam
Open Universiteit
Naam:
Studentnummer:
Adres:
Postcode en woonplaats:
Cursusnaam: Onderzoekspracticum scriptieplan PM9504
Begeleider
Examinator:
Inleverdatum:
,Running head: CRAVING, NEGATIEF AFFECT EN ALCOHOLGEBRUIK 2
Samenvatting
In dit onderzoek wordt nagegaan of het alcoholgebruik toeneemt naarmate de ervaren mate
van craving en negatief affect toenemen bij de volwassenpopulatie die geen klassiek
studentenleven leiden. Tevens wordt gekeken of de relatie tussen craving en alcoholgebruik
wordt gemodereerd door negatief affect bij volwassenen.
Daarvoor is gedurende 14 dagen een experience sampling method (ESM) uitgevoerd
via een applicatie op de smartphone (of tablet). Dagelijks gekregen de respondenten op hun
smartphone een vragenlijst om hun stemming, craving en alcoholgebruik aan te geven. Per
dag zijn er drie meetmomenten geanalyseerd (tav negatief affect, craving en alcoholgebruik).
De onderzoeksgroep bestaat uit 115 mannen (41,6 %) en 161 vrouwen (58,4%). Uit de
resultaten van de multilevelanalyse blijkt de belangrijkste conclusie van dit onderzoek; de
verwachte positieve relatie tussen craving en alcoholgebruik is gevonden. Deze significante
positieve relatie is gevonden voor zowel binnen- als tussenpersoonsverschillen. Dat wil
zeggen dat meer ervaren craving is geassocieerd met vaker alcoholgebruik. Er is geen
positieve samenhang was gevonden tussen negatief affect (tussen personen) en
alcoholgebruik. Er werd niet vaker alcohol gedronken als personen meer negatief affect
ervaarden dan anderen. Verder bleek dat er ook geen positieve samenhang was gevonden
tussen negatief affect (binnen personen) en alcoholgebruik. Er was echter wel sprake van een
significante negatieve samenhang. Er werd minder vaak alcohol gedronken als personen meer
negatief affect ervaarden dan anderen. Voor het moderatie effect van negatief affect op de
relatie tussen craving en alcoholgebruik zijn in dit onderzoek geen aanwijzingen gevonden.
Dit onderzoek levert een wetenschappelijke bijdrage omdat er weinig onderzoek
bekend was over volwassen (niet studerende) matige drinkers. Het maatschappelijk belang is
dat deze kennis geïmplementeerd zou kunnen worden voor de bewustwording, om het matig
alcoholgebruik te reduceren in de maatschappij. Wanneer er meer kennis is over de motivatie
,Running head: CRAVING, NEGATIEF AFFECT EN ALCOHOLGEBRUIK 3
en redenen om (matig) te gaan drinken, kan deze kennis in de hulpverlening effectiever
worden ingezet. Om problematische alcoholgebruik mogelijk te kunnen voorkomen.
Keywords: negatief affect, craving, alcoholgebruik, experience sampling method, ESM
, Running head: CRAVING, NEGATIEF AFFECT EN ALCOHOLGEBRUIK 4
De Relatie tussen Craving, Negatief Affect en Alcoholgebruik
Het gebruik van alcohol is sterk ingebed in ons sociale leven, en daarmee is alcohol
volgens het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2009) het meest gebruikte
genotmiddel in ons land. Nederlanders gebruiken 8,3 liters pure alcohol per persoon per jaar
(15 jaar en ouder) (van Laar MW, van Gestel B., 2019). Sinds 2015 heeft de Gezondheidsraad
haar alcoholadvies uit 2006, ‘drink met mate’, gewijzigd in ‘drink geen alcohol’
(Gezondheidsraad, 2015). Ook Stockwell et al. (2016) kwamen in hun reviewstudie tot de
conclusie, dat de eerder aangenomen bewering ‘het beschermende effect van alcohol’ niet
houdbaar meer was. Het aangepaste advies van de Gezondheidsraad is bedoeld ter preventie
van chronische ziekten (Gezondheidsraad, 2015).
Uit cijfers van het Trimbos (2020) blijkt dat maar 44,4% van de volwassen bevolking
zich houdt aan het advies van de Gezondheidsraad en drinkt geen of weinig alcohol. 21,2%
van de 55-70 jarige valt in de groep matige drinkers (De Wit et al., 2019). Onder matige
drinkers valt men, die zich houdt aan het advies van de Gezondheidsraad (geen alcohol
drinken of, als men drinkt, niet meer dan 1 glas alcohol per dag (RIVM, 2020). Verder is
bekend dat mannen vaker matig alcohol drinken dan vrouwen en jongeren vaker dan ouderen
(De Wit et al., 2019).
Het matig alcoholgebruik heeft onder andere een vergrote kans op borstkanker
(Bagnardi et al., 2013; Romieu et al., 2015) darmkanker (Moskal et al., 2007) en vroegtijdig
overlijden, zoals verkeersongevallen (De Wit et al., 2019). Daarnaast is er in 2013 geschat dat
alcohol wordt geassocieerd met netto kosten voor de maatschappij van ongeveer €4,2 tot 6,1
miljard (De Wit et al., 2019). Deze kosten hebben betrekking op werk (productiviteitsverlies
door werkverzuim, ziekte, slechtere prestaties), misdrijven en overtredingen (vernielingen,
verkeersongevallen en justitiële kosten van politie, rechtspraak), verslavingszorg en
gezondheidszorg (Schrijvers, Snoek, & Van den Ende, 2010). Het betreft hier dus een grote
