Deze samenvatting heb ik gebruikt voor het tentamen van werk en inkomen op de hanze hogeschool. Samen met mijn samenvatting van sociaalzekerheidsrecht ben je goed voorbereid op de herkansing. Ik heb een 7.0 gehaald op de toets.
Samenvatting arbeidsrecht
begrepen
Hoofdstuk 1 Arbeidsrecht in kaart
Paragraaf 1.1 Inleiding
Individueel arbeidsrecht vs. collectief arbeidsrecht
Individueel arbeidsrecht arbeidsrelatie tussen werknemer en werkgever. Boek 7 titel 10 BW. boek
3 BW. Boek 6 BW. belangrijkste rechtsbronnen: cao, de wet en individuele arbeidsovereenkomsten.
Collectieve arbeidsrecht wet op de collectieve arbeidsovereenkomst (cao), wet op het algemeen
verbindend en het onverbindend verklaren van bepalingen van collectieve arbeidsovereenkomsten
(Wet AVV), en de wet op de ondernemingsraden (WOR).
Paragraaf 1.2 Korte historie
1907 wet op de arbeidsovereenkomst
Voorheen had de werknemer eigenlijk geen enkele bescherming vanuit de wet.
1927 wet op de collectieve arbeidsovereenkomst
1937 wet op het algemeen verbinden en het onverbindend verklaren van bepalingen van
collectieve arbeidsovereenkomsten (#Wet AVV).
Met bovenstaande wetten wilde de wetgever als reactie op de politieke en sociale ontwikkelingen in
Nederland het instrument van de cao stimuleren en ondersteunen. Een probleem blijft nog wel de
flexibele contracten die werkgevers met werknemers afsluiten. Dit is geprobeerd op te lossen door
de volgende wetten:
2013 Wet werk en zekerheid (#wwz)
2020 Wet arbeidsmarkt in balans (#wab)
Paragraaf 1.3 Afwijkingen en bepalingen in het Burgerlijk Wetboek
Het is niet zo dat de wet altijd voor de cao gaat of dat de cao altijd in het voordeel van de werknemer
werkt.
Bepalingen van dwingend recht= bepalingen in boek 7 titel 10 BW waar niet van af geweken kan
worden. Bijv. artikel 7:652 lid 8 sub c BW.
Bepalingen van semi dwingend recht= er kan wel van de bepalingen in boem 7 titel 10 BW worden
afgeweken bij een schriftelijke overeenkomst. Bijv. artikel 7:628 lid 5 BW.
Bepalingen van driekwart dwingen recht= als alleen bij cao mag worden afgeweken van de wettelijke
bepaling. Bijv. artikel 7:668a BW. De wet bepaald in hoeverre afwijking in de cao is toegestaan.
Bepalingen van aanvullend of regelend recht= als partijen niets hebben geregeld dan kan een
wetsartikel van aanvullende aard in het BW zijn opgenomen. Bijv. artikel 7:623 lid 1 BW.
,Twee derde dwingend recht= er mag worden afgeweken bij cao of bij schriftelijke overeenkomst met
een ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging. Dit is terug te vinden in de Wet flexibel
werken (#Wfw) en de Wet arbeid en zorg (#WAZO).
Een concurrentiebeding kunnen werknemer en werkgever alléén bij schriftelijke individuele
arbeidsovereenkomst overeenkomen!!!
Paragraaf 1.4 Collectieve arbeidsovereenkomst
In de cao zijn veel dingen bepaald. Veel wettelijke bepalingen van boek 7 BW of andere wetten, zoals
de Wet arbeid en zorg (#WAZO), zijn ook vertaald in cao-bepalingen.
Definitie cao
Een cao is géén arbeidsovereenkomst, maar een arbeidsvoorwaardenregeling.
= een overeenkomst tussen een werkgever of werkgeversorganisatie aan de ene zijde en een
werknemersorganisatie aan de andere zijde. Deze spreken dan een arbeidsvoorwaarderegeling af
voor grotere groepen werknemers.
Ondernemings-cao= een cao voor slechts één specifieke onderneming.
Minimum- en standaard-cao
De meeste cao’s zijn een minimum cao= (private domein) dat houdt in dat de werkgever wel een
hoger loon met de werknemer mag afspreken, maar géén lager loon.
Er kan ook sprake zijn van een standaard cao= (publieke domein) dat houdt in dat de werkgever en
werknemer geen hoger loon én geen lager loon ogen afspreken. deze tref je het meeste aan in
sectoren die door de overheid gefinancierd worden. (denk aan onderwijs).
Elke afspraak in strijd met de cao is nietig!
Werkingssfeer
Er zijn ongeveer 800 cao’s in Nederland. Hoe weet je nu onder welke cao een werknemer valt?
Daarvoor moet je kijken naar de werkingssfeer van de betreffende cao. Onder het kopje
werkingssfeer kun je dan de omschrijving van de werkgever vinden. Let op! Kijk wel naar de
omschrijving van de werkgever, niet naar de werkzaamheden van de werknemer.
Doorwerking cao-bepalingen
Cao bepalingen werken door in de individuele arbeidsovereenkomsten als werkgever en werknemer
BEIDE lid zijn van een van de contracterende cao partijen. Dan noemen we ze: gebonden werkgever
en gebonden werknemer. Ook moeten ze BEIDE onder de werkingssfeer passen.
Let op! Als de werkgever niet is aangesloten bij een werkgeversorganisatie, dan kan een werknemer
niet terugvallen op de toepasselijke cao op grond van de Wet cao. Of hij nu lid is van de vakbond of
niet.
Cao bepalingen gaan vóór op de bepalingen zoals afgesproken in de individuele
arbeidsovereenkomst.
Paragraaf 1.5 Keuzemogelijkheden en decentralisatie
arbeidsvoorwaarden
Lange tijd werden de afspraken op bedrijfstak niveau centraal aangestuurd. Maar tegenwoordig is in
de cao nauw beschreven op welke werknemer en werkgevers de cao van toepassing is.
,Keuzemogelijkheden
Individueel keuzebudget (#IKB)= keuzemogelijkheden voor de werknemer. Daarbij wordt de cao
meer toegesneden op de wensen van verschillende groepen van werknemers. In de cao worden dan
geldbronnen (vakantietoeslag, dertiende maand etc.) genoemd die besteed kunnen worden aan
gelddoelen (opbouw van pensioen, levensloopregeling etc.). Dit kan ook met tijd. Tijdbronnen
kunnen dan worden ingewisseld voor tijddoelen.
Decentralisatie en arbeidsvoorwaarden
Raam-cao= cao-partijen spreken centraal het geraamte af en de nadere invulling vindt decentraal
plaats, op ondernemingsniveau tussen onderneming en ondernemingsraad. Er wordt beter
ingespeeld op de specifieke behoeften van werkgever en werknemers in de onderneming zelf.
Bijvoorbeeld: Grafimedia-cao kent verschillende lagen
- Eerste laag mantelbepalingen. Dit zijn algemene bepalingen.
- Tweede laag sectorbepalingen. Aanvullende bepalingen voor de afzonderlijke sectoren.
- Derde laag decentrale afspraken. Afspraken die de werknemer en werkgever op de
werkplek zelf kunnen maken.
Paragraaf 1.6 Uitleg van cao-bepalingen
Maar wat nu als cao-bepalingen onduidelijk zijn? Hoe moet je ze dan interpreteren?
Hoe je een bepaling moet lezen hangt af van het soort cao-bepaling.
Normatieve of horizontale bepalingen= de bepalingen die de verhouding tussen werkgever en
werknemer regelen. In deze bepaling is de tekst van de bepaling in het licht van de hele tekst van de
cao het uitgangspunt. De partijbedoeling speelt geen rol bij de uitleg van de cao-bepaling.
Objectieve kenbaarheidsleer of de cao-norm= partijbedoelingen worden meegenomen als die voor
iedereen objectief kenbaar zijn.
Paragraaf 1.12 Procederen in het arbeidsrecht
Arbeidsrechtelijke zaken vallen onder de sector kanton van de rechtbank. De kantonrechter is een
alleen sprekende rechter. Je hoeft in deze procedure niet per se een advocaat in te schakelen.
Er is één procedure die niet bij de kantonrechter geregeld wordt. Dat is de ontslag procedure bij het
UWV.
Werknemers en werkgever kunnen tegen een beslissing van de kantonrechter beroep aantekenen bij
een van de vier gerechtshoven. Tegen een arrest van een gerechtshof kan weer in casatie worden
gegaan bij de Hoge Raad.
Vermijden procedures
Het is beter om procedures te vermijden, tenzij de werknemer en werkgever echt niet meer door één
deur kunnen. Soms kan er dan gebruik worden gemaakt van een mediator.
Incorporatiebeding= de cao wordt van toepassing verklaard op de individuele arbeidsovereenkomst.
Paragraaf 2.2 Belang arbeidsovereenkomst
Er zijn maar drie soorten die de wet kent als het gaat over arbeid verrichten tegen een beloning:
1. Arbeidsovereenkomst
2. Overeenkomst van opdracht
3. Aannemingsovereenkomst
Arbeidsovereenkomst
Bij een arbeidsovereenkomst is de werknemer voor zijn inkomen afhankelijk van het dienstverband
dat hij heeft. De werknemer is economisch afhankelijk van de werkgever.
Arbeidsovereenkomstrecht biedt tot op zekere hoogte compensatie tegen deze
machtsongelijkheid. Dit noemen we ‘ongelijkheidscompensatie’.
Je moet dus weten of iemand een arbeidsovereenkomst heeft om op bepaalde regels een beroep te
kunnen doen. Als er inderdaad sprake is van een arbeidsovereenkomst dat zijn de volgende
bepalingen van toepassing:
- Alle bepalingen in boek 7 BW.
- Werknemer is verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen.
- De wet minimumloon en minimumvakantiebijslag is van toepassing.
- De werknemer en werkgever vallen onder een bepaalde cao.
- Europese of internationale regelgeving is van toepassing.
- Wet op ondernemingsraden (#WOR) is van toepassing.
Let op! Je kijkt altijd eerst of er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Is dit niet het geval? Pas dan
ga je kijken of er misschien sprake is van een overeenkomst van opdracht of een
aannemingsovereenkomst.
Paragraaf 2.3 De arbeidsovereenkomst
Volgens artikel 7:610 BW is er sprake van een arbeidsovereenkomst als er voldaan is aan de volgende
voorwaarden:
1. Arbeid verrichten
2. Loon
3. In dienst van
4. Gedurende een zekere tijd
Ook als er boven het contract een andere naam staat (bijv. freelancecontract) dan nog kan er sprake
zijn van een arbeidsovereenkomst. De naam boven het contract is niet doorslaggevend.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Amyy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.
