onderzoekspublicaties
Vak: kwaliteit en innovatie
Hoofdstuk 7 Wat is het voor een onderzoek?
Aan de hand van de inleiding, de samenvatting en het daarin beschreven
onderzoeksprobleem kan men zich (als het goed is) een beeld vormen van het
soort onderzoek dat door de onderzoeker verricht is.
7.1 Wat voor onderzoeksprobleem staat centraal?
- beschrijvingsprobleem - kwalitatief probleem
- verklaringsprobleem - kwantitatief probleem
- toetsingsprobleem
Kwalitatief onderzoek
Indien de onderzoeker een onderzoeksprobleem stelt waarbij het gaat om het
beschrijven van de aard der dingen, of om de structuur tussen de verschijnselen
(in tegenstelling tot de mate van samenhang), dan vraagt dit om kwalitatief
onderzoek.
Bij deze vorm van onderzoek wordt veel gebruik gemaakt van open interviews
en/of participerende observaties.
Een van de belangrijkste beperkingen van kwalitatief onderzoek is de
representativiteit. Dat wil zeggen dat het niet mogelijk is om op basis van
kwalitatief onderzoek algemeen geldende uitspraken te doen. Daar staat
tegenover dat kwalitatief onderzoek sterk is als het gaat om de validiteit: de
vraag of inderdaad datgene onderzocht is wat de onderzoeker wilde
onderzoeken.
Kwantitatief onderzoek
Bij deze vorm van onderzoek gaat het om onderzoeksproblemen die gericht zijn
op (het tellen van) de mate waarin verschijnselen voorkomen en/of de mate
waarin zij onderling met elkaar samenhangen.
In onderzoek op het gebied van de gezondheidszorg wordt deze methode
veelvuldig toegepast. Bij kwantitatief onderzoek gaat het om meten, tellen en
verbanden zoeken.
De methoden van kwantitatief onderzoek die in de gezondheidszorg gebruikt
worden zijn onder te verdelen in twee onderzoekstradities: de methoden uit de
sociale wetenschappen en de methode uit de epidemiologie.
Beschrijvend onderzoek
Merk op dat in deze gevallen de onderzoeker vooral geïnteresseerd is in de mate
waarin bepaalde verschijnselen voorkomen. Eventueel wordt bij de uitwerking
nog onderscheid aangebracht in subcategorieën, zoals bijvoorbeeld mannen en
vrouwen, jongeren en ouderen.
Verklarend onderzoek
Bij verklarend onderzoek is het onderzoeksprobleem niet alleen gericht op de
mate waarin verschijnselen voorkomen, maar gaat de onderzoeker vooral de
samenhang tussen verschijnselen vaststellen, bijvoorbeeld om de oorzaken van
verschijnselen op het spoor te komen.
Problematisch bij verklarend onderzoek is de richting van het verband tussen de
verschijnselen: het probleem van de causaliteit (oorzaak-gevolg).