Samenvatting De Geo 3 havo/vwo Lesboek, Aardrijkskunde, Hoofdstuk 3

Chili beeft
Zuid-Amerikaanse plaat = continentaal, klein beetje oceanisch
Nazcaplaat = oceanisch
Middellands zeeklimaat = Cs
Platentektoniek
1) Naar elkaar toe = convergente plaatbeweging
2) Van elkaar af = divergente plaatbeweging
3) Langs elkaar = transforme / transfersale plaatbeweging
 De platen bewegen TOV elkaar dit komt door convectiestromen in de aardmantel
 De beweging van de aardkorst gaat nu nog steeds door
Soorten aardkorst
1) Oceanische korst = daar boven zit water, bestaat uit basalt, is zwaar. Ongeveer 6 km
dik
2) Continentale korst = zijn lichter, bestaan uit graniet. Ongeveer 25-90 km dik
Welke bewegingen zijn er?
 Uit elkaar = divergentie
Kenmerken:
1) Vorming midoceanische ruggen
2) Rustig vulkanisme
 Tegen elkaar botsen = convergentie
3 vormen:
a) oceanisch tegen oceanisch
- Diepzeetrog / vulkanenboog
 Kloof/ spleet in de aardkorst
b) Continentaal tegen continentaal
- Vaak aardbevingen
- Geen vulkanisme (doordat er geen plaat de diepte in duikt)
- Plooiingsgebergte (Himalaya, Alpen)
c) Oceanisch tegen continentaal
- Heftig vulkanisme, zware aardbevingen, gebergte vorming, diepzeetrog
 De ene plaat onder de ander = subductie
 Langs elkaar schuiven = transversale beweging
- Geen vulkanisme, wel aardbevingen
- Breukgebergte
Ring van vuur
 De ring van vuur is het gebied rond de Grote Oceaan waar veel aardbevingen en
vulkaanuitbarstingen voorkomen

,Schaal van Richter
 Seismologen maken vaak gebruik van deze schaal
 Dit is een schaal die bedacht is om de kracht (magnitude) van een aardbeving weer te
geven
Het Andesgebergte
 Wat zijn de gevolgen van de subductiezone bij Chili?
 Vulkanen  de wegduikende Nazcaplaat smelt en magma stijgt op
 Plooiingsgebergte  door drukopstijgend magma worden gesteentelagen opzij en
omhoog gedrukt  Andes
 Trog  8.066 meter diep
Nog meer gevolgen
 Tsunami = vloedgolf
 Het woord tsunami komt uit het Japans en is een samenvoeging tussen tsu(haven) en
nami(hoge golf)
Soorten gebergten
Erosie:
 Transport (water, ijs, wind)
 Beladen met verweringsmateriaal
 Slijt gesteente af
Verwering:
 Geen transport
 Vast gesteente  vergruizing
 Uit elkaar vallen van gesteente
Vervoerders:
- Wind
- Water
- IJs
- Zwaartekracht
Sedimentatie:
 Het afzetten van gesteente
Jonge / oude gebergten
Jonge bergen = Alpen en Himalaya
Oude bergen = Appalachen, Ardennen en Oeral
Breukgebergten = Horst (hoger) en Slenk (lager)

, Basisboeknummers
B067: Platen en breuken
De aardkorst bestaat uit verschillende platen / schollen. Die hebben breuken. De grootste
plaat is de Pacifische plaat
De platen en breuken komen door endogene krachten. Vla onder de aarde
convectiestromen in het magma, door de kracht breuken ontstaan en de platen drijven op
het magma in het rond dit heet platentektoniek.


B068: Bewegingsrichtingen van platen
3 Bewegingsrichtingen:
1) Divergentie  uit elkaar drijven  magma omhoog  bodem oceaan midoceanische rug
2) Convergentie  naar elkaar toe  ene plaat onder de ander (oceanisch onder
continentaal)  Subductie  trog (diepe kloof onder water)
2 continentale platen  gebergte
3) Transforme beweging  langs elkaar


B073: Aardbeving
Langs plaatranden is de aardkorst voortdurend in beweging. Soms schuiven platen langs
elkaar, dat gaat schokkerig, daardoor aardbeving.
Aardbeving begint vaak dieper in de grond, dat is het hypocentrum, daar rechtboven is het
epicentrum


B077: Reliëf
Reliëf = hoogteverschil
4 verschillende:
- Hooggebergte = > 1500 m
- Middelgebergte = 500-1500 m
- Heuvelland = 200-500 m
- Laagland = < 200 m
Gebied zonder reliëf = vlakte
> 500 m = hoogvlakte/plateau
< 500 m = laagvlakte