Samenvatting ‘Radiotherapie’
College 1 | IMRT-randvoorwaarden
Inhoud van het college
> Waarom randvoorwaarden IMRT?
> Definiëring doelvolumes ICRU
> Interobserver variation
▪ Fusie beelden
> Ademhalingsbeweging
▪ Breath hold Techniek
▪ Slow scan
▪ 4D CT-scan
Randvoorwaarden IMRT
> IMRT is een dosis conformerende techniek, dat wil zeggen de 95% procent lijn/Treated
volume zo goed mogelijk de vorm van het PTV gaat volgen
Definiëring doelvolumes: IMRT is pas effectief wanneer CTV-PTV marges tot een minimum
zijn gereduceerd
IGRT: Steeds complexere bestralingstechnieken waardoor de invloed van veranderingen/
positionering groter wordt
Conventioneel IMRT
Definiëring doelvolumes
> GTV/Gross target volume; is het gebied waar de tumor (klinisch aantoonbaar
tumorweefsel) zit.
> CTV/ Clinical target volume; inclusieve GTV +
microscopische uitbreidingen van de tumor (niet klinisch
aantoonbaar tumorweefsel)
> PTV/ Planning target volume; marges voor alle
onzekerheden
> TV/ Treated volume; 95% isodose gebied waar dus
therapeutische dosis komt
> IV/ irradiated volume; doorstraalde gebied van de patiënt
,Marges
GTV -> CTV
> Marge voor microscopische uitbreiding rond tumor
CTV -> PTV
> Intekenonzekerheden
> Ademhalingsbeweging (bv: longtumoren)
> Volumeveranderingen (bundelrichting en bundelgrootte)
> Positionering
> Variatie in positie
> Toestel-onnauwkeurigheden
> Intra-fractie variatie
Internal Margin (IM):
> Beweging van het CTV
> Volumeveranderingen (bv: blaasvulling)
Set-up margin (SM):
> Onnauwkeurigheden in bundelgrootte en bundelrichting
(positionering, toestel net iets anders doorhangt etc)
Voordelen IMRT
> Hogere dosis PTV
> Bij gelijke of lagere dosis OAR
Interobserver variatie
Je moet goede beelden afleveren aan een radiotherapeut wil hij/zij het goed willen intekenen
(dit doen wij als MBB’er niet).
Hoe kan een radiotherapeut, het tekenen specifieker en beter uitvoeren. Dat is door het
gebruik te maken van een PET-CT (fusie beelden)
CT PET+CT
Image Fusion
,In sommige ziekenhuizen voegen ze ook contrast toe, dit doen ze zodat je meer verschil kunt
zien tussen bloedvaten en het klierweefsel (longtumor). Daarbij moet je wel rekening houden
dat je CT wordt gebruikt voor het berekenen van de ME’s, maar tijdens radiotherapie zal er
geen contrast worden toegediend en zal de ME-berekening iets anders uitvallen.
Zo ook bij een prostaat, hieronder zie je een CT scan van de prostaat. Als je gaat kijken is het
best een uitdaging om de prostaat goed in te tekenen. Door het toevoegen van MRI beelden
wordt het een stuk makkelijker om de prostaat in te tekenen, zie de afbeeldingen hieronder.
CT T2-MR BFFE-MR
Hier is je MRI toegevoegd en je ziet
hier nauwelijks sprake is van
interoberserver variatie (verschillen
in het tekenen, door verschillende
radiotherapeuten). De onder- en
bovenkant van de prostaat is wel erg
lastig om in te tekenen, hier kunnen
wel verschillen in zitten.
Image Fusion
, Fuseren van CT/MRI en/of PET beelden om zo anatomie en/of tumor nauwkeuriger in te
tekenen.
Risico fuseren: onbetrouwbare match
Image fusion: CT/MRI
Image fusion: CT/MRI/PET
Op de CT/MRI/PET -> je kan op de eerste afbeelding zien dat er een tumor te zien is, alleen is
het niet duidelijk of het geheel tumor is of ook vocht. Daarom is er een PET gemaakt en je kan
dus zien dat alleen het bovenste gedeelte tumorweefsel is.
Tumor beweging
College 1 | IMRT-randvoorwaarden
Inhoud van het college
> Waarom randvoorwaarden IMRT?
> Definiëring doelvolumes ICRU
> Interobserver variation
▪ Fusie beelden
> Ademhalingsbeweging
▪ Breath hold Techniek
▪ Slow scan
▪ 4D CT-scan
Randvoorwaarden IMRT
> IMRT is een dosis conformerende techniek, dat wil zeggen de 95% procent lijn/Treated
volume zo goed mogelijk de vorm van het PTV gaat volgen
Definiëring doelvolumes: IMRT is pas effectief wanneer CTV-PTV marges tot een minimum
zijn gereduceerd
IGRT: Steeds complexere bestralingstechnieken waardoor de invloed van veranderingen/
positionering groter wordt
Conventioneel IMRT
Definiëring doelvolumes
> GTV/Gross target volume; is het gebied waar de tumor (klinisch aantoonbaar
tumorweefsel) zit.
> CTV/ Clinical target volume; inclusieve GTV +
microscopische uitbreidingen van de tumor (niet klinisch
aantoonbaar tumorweefsel)
> PTV/ Planning target volume; marges voor alle
onzekerheden
> TV/ Treated volume; 95% isodose gebied waar dus
therapeutische dosis komt
> IV/ irradiated volume; doorstraalde gebied van de patiënt
,Marges
GTV -> CTV
> Marge voor microscopische uitbreiding rond tumor
CTV -> PTV
> Intekenonzekerheden
> Ademhalingsbeweging (bv: longtumoren)
> Volumeveranderingen (bundelrichting en bundelgrootte)
> Positionering
> Variatie in positie
> Toestel-onnauwkeurigheden
> Intra-fractie variatie
Internal Margin (IM):
> Beweging van het CTV
> Volumeveranderingen (bv: blaasvulling)
Set-up margin (SM):
> Onnauwkeurigheden in bundelgrootte en bundelrichting
(positionering, toestel net iets anders doorhangt etc)
Voordelen IMRT
> Hogere dosis PTV
> Bij gelijke of lagere dosis OAR
Interobserver variatie
Je moet goede beelden afleveren aan een radiotherapeut wil hij/zij het goed willen intekenen
(dit doen wij als MBB’er niet).
Hoe kan een radiotherapeut, het tekenen specifieker en beter uitvoeren. Dat is door het
gebruik te maken van een PET-CT (fusie beelden)
CT PET+CT
Image Fusion
,In sommige ziekenhuizen voegen ze ook contrast toe, dit doen ze zodat je meer verschil kunt
zien tussen bloedvaten en het klierweefsel (longtumor). Daarbij moet je wel rekening houden
dat je CT wordt gebruikt voor het berekenen van de ME’s, maar tijdens radiotherapie zal er
geen contrast worden toegediend en zal de ME-berekening iets anders uitvallen.
Zo ook bij een prostaat, hieronder zie je een CT scan van de prostaat. Als je gaat kijken is het
best een uitdaging om de prostaat goed in te tekenen. Door het toevoegen van MRI beelden
wordt het een stuk makkelijker om de prostaat in te tekenen, zie de afbeeldingen hieronder.
CT T2-MR BFFE-MR
Hier is je MRI toegevoegd en je ziet
hier nauwelijks sprake is van
interoberserver variatie (verschillen
in het tekenen, door verschillende
radiotherapeuten). De onder- en
bovenkant van de prostaat is wel erg
lastig om in te tekenen, hier kunnen
wel verschillen in zitten.
Image Fusion
, Fuseren van CT/MRI en/of PET beelden om zo anatomie en/of tumor nauwkeuriger in te
tekenen.
Risico fuseren: onbetrouwbare match
Image fusion: CT/MRI
Image fusion: CT/MRI/PET
Op de CT/MRI/PET -> je kan op de eerste afbeelding zien dat er een tumor te zien is, alleen is
het niet duidelijk of het geheel tumor is of ook vocht. Daarom is er een PET gemaakt en je kan
dus zien dat alleen het bovenste gedeelte tumorweefsel is.
Tumor beweging
