Week 13: Algemene farmacologie
Medische term NLse term Engelse term Omschrijving (bijv. functie); definitie; synoniem
Farmacologie Geneesmiddelenleer Farmacology Geneesmiddelenleer.
Chemische naamgeving Chemical name De chemische naam zegt iets over hoe de stof er op moleculair niveau uitziet. Bijvoorbeeld N-acetyl-4-aminofenol (paracetamol).
medicijnen
Soort naam/ generische Generic name De generieke naam is afgeleid van de chemische naam, het is een andere benaming voor de stof (vaak gebaseerd op de chemische
naamgeving medicijnen naam). Deze is wereldwijd hetzelfde. Bijvoorbeeld ibuprofen.
Merknaam medicijnen Brand name De merknaam is de naam die de fabrikant heeft verzonnen die het medicijn heeft ontwikkeld. Fabrikant vraagt hier octrooi op aan.
Bijvoorbeeld ibuprofen van Nurofen.
Ligand Ligand Een ligand is een biologisch molecuul of stof dat zich bindt aan een receptor.
Agonist Agonist Een agonist is een medicijn dat bepaalde receptoren in de hersenen activeert. Bijvoorbeeld salbutamol zorgt voor bronchodilatatie
bij patiënten met astma.
Antagonist Antagonist Een antagonist is een stof die de werking of het effect van een andere stof stopt. Bijvoorbeeld bètablokkers zorgen voor een
vertraagde hartslag.
Katalysator Catalyst Een katalysator is een stof die aan een reactie kan worden toegevoegd om de reactiesnelheid te verhogen zonder daarbij verbruikt
te worden. Een voorbeeld van een katalysator zijn enzymen.
Enzym Enzyme Een enzym is een stof die in levende organismen als katalysator werkt en de snelheid reguleert waarmee chemische reacties
verlopen zonder dat ze zelf tijdens het proces wordt veranderd. De biologische processen die plaatsvinden in alle levende
organismen zijn chemische reacties, en de meeste worden gereguleerd door enzymen.
Actieve plaats (van een Active site In de biologie is de actieve plaats het gebied van een enzym waar substraatmoleculen binden en een chemische reactie ondergaan.
enzym) De actieve plaats bestaat uit aminozuurresiduen die tijdelijke bindingen vormen met het substraat (bindingsplaats) en residuen die
een reactie van dat substraat katalyseren (katalytische plaats).
Substraat Substrate Een substraat is in de biochemie een stof die via een chemische reactie wordt omgezet met behulp van een enzym als katalysator.
Bijvoorbeeld NaCl is een substraat voor een chemische reactie.
Lokale werking Local Lokaal effect: sommige medicijnen, zoals oogdruppels of actuele huidcrèmes of zalven, worden rechtstreeks op het gebied
aangebracht dat moet worden behandeld. Deze toepassingen hebben de neiging om een zeer plaatselijk effect te hebben en
komen meestal niet in significante hoeveelheden in de bloedbaan terecht.
, Systemische werking Systemic Systemische medicamenteuze therapie omvat een behandeling die het lichaam als geheel beïnvloedt of die specifiek inwerkt op
systemen waarbij het hele lichaam betrokken is, zoals het cardiovasculaire, respiratoire, gastro-intestinale of zenuwstelsel.
Psychische stoornissen worden ook systemisch behandeld. Systemische toediening is een toedieningsweg van medicatie, voeding
of andere stof in de bloedsomloop zodat het hele lichaam wordt aangetast.
Enterale toediening Enteral De enterale toedieningsroutes zijn die waarbij het geneesmiddel wordt geabsorbeerd uit het maagdarmkanaal. Deze omvatten de
sublinguale, buccale, orale en rectale routes. Bij insublinguale toediening wordt een geneesmiddel onder de tong geplaatst.
Parenterale toediening Parenteral Parenterale medicatietoediening is de toediening van geneesmiddelen langs een andere weg dan enteraal of percutaan.
Parenterale medicatietoediening maakt gebruik van intradermale, subcutane, intramusculaire en intraveneuze injecties om
medicatie toe te dienen.
Eiwitten (medicijnen) Proteins (medicine) Eiwitten zijn betrokken bij hormonen, enzymen, neurotransmitters, membraankanaaltjes, etc. Er zijn veel verschillende eiwitten in
veel verschillende weefsels, zodat we veel aangrijpingspunten voor onze geneesmiddelen hebben. Eiwitten spelen een sleutelrol
bij fysiologische en door geneesmiddelen hierop te laten aangrijpen kunnen we deze fysiologische processen beïnvloeden.
Orgaan-specifiek eiwit Organ specific protein Voordelen van een medicijn die inwerkt op een orgaan-specifiek eiwit is dat het medicijn op de plek komt waar het medicijn voor
(medicijn) (medicine) dient en de kans op bijwerkingen is kleiner.
Adrenerge receptoren Adrenerg receptors Adrenerge receptoren zijn glycoproteïnen op het celoppervlak die de catecholamines, noradrenaline en epinefrine, die vrijkomen
uit de sympathische zenuwuiteinden en het bijniermerg, herkennen en selectief binden.
Ionkanalen Ion channels Ionenkanalen zijn porievormende eiwitten die de stroom van ionen door membranen mogelijk maken, ofwel plasmamembranen of
de membranen van intracellulaire organellen.
Transporteiwitten Transport proteins Een transporteiwit is een eiwit dat de functie heeft van het verplaatsen van andere materialen in een organisme. Kanaaleiwitten,
gated-kanaaleiwitten en dragereiwitten zijn drie soorten transporteiwitten die betrokken zijn bij gefaciliteerde diffusie. Een
voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de natrium-kalium pomp.
HIV HIV HIV (humaan immunodeficiëntievirus) is een virus dat het immuunsysteem van het lichaam aanvalt. Als hiv niet wordt behandeld,
kan dit leiden tot aids (acquired immunodeficiency syndrome). De meest effectieve behandeling voor HIV is antiretrovirale therapie
(ART). Dit is een combinatie van verschillende medicijnen die tot doel hebben de hoeveelheid virus in uw lichaam onder controle te
houden. Antiretrovirale geneesmiddelen vertragen de snelheid waarmee het virus groeit.
Geneesmiddelen Medicine example Bijvoorbeeld adrenaline (hormoon) en Salbutamol (medicijn) lijken op elkaar en binden daardoor aan dezelfde receptoren, het
voorbeeld effect van Salbutamol is dat de luchtwegen verwijden en het verlicht de symptomen van astma.
Medische term NLse term Engelse term Omschrijving (bijv. functie); definitie; synoniem
Farmacologie Geneesmiddelenleer Farmacology Geneesmiddelenleer.
Chemische naamgeving Chemical name De chemische naam zegt iets over hoe de stof er op moleculair niveau uitziet. Bijvoorbeeld N-acetyl-4-aminofenol (paracetamol).
medicijnen
Soort naam/ generische Generic name De generieke naam is afgeleid van de chemische naam, het is een andere benaming voor de stof (vaak gebaseerd op de chemische
naamgeving medicijnen naam). Deze is wereldwijd hetzelfde. Bijvoorbeeld ibuprofen.
Merknaam medicijnen Brand name De merknaam is de naam die de fabrikant heeft verzonnen die het medicijn heeft ontwikkeld. Fabrikant vraagt hier octrooi op aan.
Bijvoorbeeld ibuprofen van Nurofen.
Ligand Ligand Een ligand is een biologisch molecuul of stof dat zich bindt aan een receptor.
Agonist Agonist Een agonist is een medicijn dat bepaalde receptoren in de hersenen activeert. Bijvoorbeeld salbutamol zorgt voor bronchodilatatie
bij patiënten met astma.
Antagonist Antagonist Een antagonist is een stof die de werking of het effect van een andere stof stopt. Bijvoorbeeld bètablokkers zorgen voor een
vertraagde hartslag.
Katalysator Catalyst Een katalysator is een stof die aan een reactie kan worden toegevoegd om de reactiesnelheid te verhogen zonder daarbij verbruikt
te worden. Een voorbeeld van een katalysator zijn enzymen.
Enzym Enzyme Een enzym is een stof die in levende organismen als katalysator werkt en de snelheid reguleert waarmee chemische reacties
verlopen zonder dat ze zelf tijdens het proces wordt veranderd. De biologische processen die plaatsvinden in alle levende
organismen zijn chemische reacties, en de meeste worden gereguleerd door enzymen.
Actieve plaats (van een Active site In de biologie is de actieve plaats het gebied van een enzym waar substraatmoleculen binden en een chemische reactie ondergaan.
enzym) De actieve plaats bestaat uit aminozuurresiduen die tijdelijke bindingen vormen met het substraat (bindingsplaats) en residuen die
een reactie van dat substraat katalyseren (katalytische plaats).
Substraat Substrate Een substraat is in de biochemie een stof die via een chemische reactie wordt omgezet met behulp van een enzym als katalysator.
Bijvoorbeeld NaCl is een substraat voor een chemische reactie.
Lokale werking Local Lokaal effect: sommige medicijnen, zoals oogdruppels of actuele huidcrèmes of zalven, worden rechtstreeks op het gebied
aangebracht dat moet worden behandeld. Deze toepassingen hebben de neiging om een zeer plaatselijk effect te hebben en
komen meestal niet in significante hoeveelheden in de bloedbaan terecht.
, Systemische werking Systemic Systemische medicamenteuze therapie omvat een behandeling die het lichaam als geheel beïnvloedt of die specifiek inwerkt op
systemen waarbij het hele lichaam betrokken is, zoals het cardiovasculaire, respiratoire, gastro-intestinale of zenuwstelsel.
Psychische stoornissen worden ook systemisch behandeld. Systemische toediening is een toedieningsweg van medicatie, voeding
of andere stof in de bloedsomloop zodat het hele lichaam wordt aangetast.
Enterale toediening Enteral De enterale toedieningsroutes zijn die waarbij het geneesmiddel wordt geabsorbeerd uit het maagdarmkanaal. Deze omvatten de
sublinguale, buccale, orale en rectale routes. Bij insublinguale toediening wordt een geneesmiddel onder de tong geplaatst.
Parenterale toediening Parenteral Parenterale medicatietoediening is de toediening van geneesmiddelen langs een andere weg dan enteraal of percutaan.
Parenterale medicatietoediening maakt gebruik van intradermale, subcutane, intramusculaire en intraveneuze injecties om
medicatie toe te dienen.
Eiwitten (medicijnen) Proteins (medicine) Eiwitten zijn betrokken bij hormonen, enzymen, neurotransmitters, membraankanaaltjes, etc. Er zijn veel verschillende eiwitten in
veel verschillende weefsels, zodat we veel aangrijpingspunten voor onze geneesmiddelen hebben. Eiwitten spelen een sleutelrol
bij fysiologische en door geneesmiddelen hierop te laten aangrijpen kunnen we deze fysiologische processen beïnvloeden.
Orgaan-specifiek eiwit Organ specific protein Voordelen van een medicijn die inwerkt op een orgaan-specifiek eiwit is dat het medicijn op de plek komt waar het medicijn voor
(medicijn) (medicine) dient en de kans op bijwerkingen is kleiner.
Adrenerge receptoren Adrenerg receptors Adrenerge receptoren zijn glycoproteïnen op het celoppervlak die de catecholamines, noradrenaline en epinefrine, die vrijkomen
uit de sympathische zenuwuiteinden en het bijniermerg, herkennen en selectief binden.
Ionkanalen Ion channels Ionenkanalen zijn porievormende eiwitten die de stroom van ionen door membranen mogelijk maken, ofwel plasmamembranen of
de membranen van intracellulaire organellen.
Transporteiwitten Transport proteins Een transporteiwit is een eiwit dat de functie heeft van het verplaatsen van andere materialen in een organisme. Kanaaleiwitten,
gated-kanaaleiwitten en dragereiwitten zijn drie soorten transporteiwitten die betrokken zijn bij gefaciliteerde diffusie. Een
voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de natrium-kalium pomp.
HIV HIV HIV (humaan immunodeficiëntievirus) is een virus dat het immuunsysteem van het lichaam aanvalt. Als hiv niet wordt behandeld,
kan dit leiden tot aids (acquired immunodeficiency syndrome). De meest effectieve behandeling voor HIV is antiretrovirale therapie
(ART). Dit is een combinatie van verschillende medicijnen die tot doel hebben de hoeveelheid virus in uw lichaam onder controle te
houden. Antiretrovirale geneesmiddelen vertragen de snelheid waarmee het virus groeit.
Geneesmiddelen Medicine example Bijvoorbeeld adrenaline (hormoon) en Salbutamol (medicijn) lijken op elkaar en binden daardoor aan dezelfde receptoren, het
voorbeeld effect van Salbutamol is dat de luchtwegen verwijden en het verlicht de symptomen van astma.
