Uitwerking ziektebeeld Blok E: Hypothyreoïdie
1. Begripsbepaling (Om welke ziekte gaat het? Grieks/Latijnse naam en Nederlandse naam (in
de volksmond).
“Toestand waarbij bloedonderzoek aangeeft dat het TSH (licht) verhoogd is, terwijl de vrije T4 een
normale waarde heeft.”
(Schildklier Organisatie Nederland, 2021)
2. Epidemiologie (Hoe vaak komt de ziekte voor?)
De incidentie van hypothyreoïdie in de huisartsenpraktijk varieert tussen de 120 en 170 per 100.000
patiënten per jaar en de incidentie van hyperthyreoïdie tussen de 30 en 50 per 100.000 patiënten per
jaar.3 Beide aandoeningen komen circa 5 maal vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en nemen toe
met de leeftijd. Het voorkomen onder autochtonen en allochtonen is gelijk. De incidentie van een
schildkliernodus en struma samen in de huisartsenpraktijk is 14 per 100.000 patiënten per jaar. Ook
hier betreft het vooral vrouwen. Er is geen duidelijke relatie met de leeftijd. De incidentie van
maligniteiten van de schildklier is 4,9 per 100.000 vrouwen en 2 per 100.000 mannen per jaar.
(NHG Richtlijnen, 2021)
3. Anatomie / fysiologie (Welke anatomie en welke fysiologie is bij dit ziektebeeld
betrokken?)
Wanneer er te weinig schildklierhormonen worden geproduceerd, zijn de effecten tegengesteld aan
een te snel werkende schildklier. Ook hier is vaak sprake van een auto-immuunziekte, waarbij de
schildklier wordt vernietigd. Klachten die ontstaan zijn: trage stofwisseling, niet tegen kou kunnen,
verminderde zweetproductie, gewichtstoename, trage hartslag, traag bewegen en spreken, slaperig
zijn en trager denken. Als hypothyreoidie ontstaat tijdens de zwangerschap, kan het kind een
mentale achterstand krijgen.
(Infonu.nl, 2021b)
Fysiologie: De schildklier neemt een centrale plaats in bij de regulatie van het metabolisme in het
lichaam. Als de schildklier te weinig schildklierhormonen produceert, resulteert dit in een verlaagd
metabolisme. Bij een toegenomen afgifte van schildklierhormonen is het metabolisme verhoogd.
De schildklierfunctie wordt gereguleerd vanuit de hypothalamus en de hypofyse.
TRH uit de hypothalamus stimuleert de secretie van TSH in de hypofysevoorkwab, terwijl
somatostatine en corticosteroïden de secretie remmen.
TSH zet de schildklier aan tot productie van de schildklierhormonen thyroxine (T4) en
rijodothyronine (T3). Omgekeerd remt T4 de productie van TSH, waardoor een evenwicht ontstaat.
Bij schildklierfunctiestoornissen is dit evenwicht verstoord. Een normale TSH-concentratie sluit een
schildklierfunctiestoornis nagenoeg uit. Een afwijkende uitslag is reden voor verdere diagnostiek. De
schildklier produceert ongeveer tien tot twintig keer zo veel T4 als T3. T4 is een overwegend inactief
pro hormoon dat in nieren, lever, hersenen, spieren en hypofyse wordt omgezet in het biologisch
actieve hormoon T3. Het overgrote deel van T3 en T4 is gebonden aan eiwitten. Het niet-gebonden
(vrije) T3 en T4 zijn de actieve hormonen. Aangenomen wordt dat T3 de synthese van
ribonucleïnezuur (RNA) beïnvloedt. Dit induceert de synthese van diverse enzymen, die de
koolhydraat-, vet- en eiwitstofwisseling stimuleren.
(NHG Richtlijnen, 2021)
1. Begripsbepaling (Om welke ziekte gaat het? Grieks/Latijnse naam en Nederlandse naam (in
de volksmond).
“Toestand waarbij bloedonderzoek aangeeft dat het TSH (licht) verhoogd is, terwijl de vrije T4 een
normale waarde heeft.”
(Schildklier Organisatie Nederland, 2021)
2. Epidemiologie (Hoe vaak komt de ziekte voor?)
De incidentie van hypothyreoïdie in de huisartsenpraktijk varieert tussen de 120 en 170 per 100.000
patiënten per jaar en de incidentie van hyperthyreoïdie tussen de 30 en 50 per 100.000 patiënten per
jaar.3 Beide aandoeningen komen circa 5 maal vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en nemen toe
met de leeftijd. Het voorkomen onder autochtonen en allochtonen is gelijk. De incidentie van een
schildkliernodus en struma samen in de huisartsenpraktijk is 14 per 100.000 patiënten per jaar. Ook
hier betreft het vooral vrouwen. Er is geen duidelijke relatie met de leeftijd. De incidentie van
maligniteiten van de schildklier is 4,9 per 100.000 vrouwen en 2 per 100.000 mannen per jaar.
(NHG Richtlijnen, 2021)
3. Anatomie / fysiologie (Welke anatomie en welke fysiologie is bij dit ziektebeeld
betrokken?)
Wanneer er te weinig schildklierhormonen worden geproduceerd, zijn de effecten tegengesteld aan
een te snel werkende schildklier. Ook hier is vaak sprake van een auto-immuunziekte, waarbij de
schildklier wordt vernietigd. Klachten die ontstaan zijn: trage stofwisseling, niet tegen kou kunnen,
verminderde zweetproductie, gewichtstoename, trage hartslag, traag bewegen en spreken, slaperig
zijn en trager denken. Als hypothyreoidie ontstaat tijdens de zwangerschap, kan het kind een
mentale achterstand krijgen.
(Infonu.nl, 2021b)
Fysiologie: De schildklier neemt een centrale plaats in bij de regulatie van het metabolisme in het
lichaam. Als de schildklier te weinig schildklierhormonen produceert, resulteert dit in een verlaagd
metabolisme. Bij een toegenomen afgifte van schildklierhormonen is het metabolisme verhoogd.
De schildklierfunctie wordt gereguleerd vanuit de hypothalamus en de hypofyse.
TRH uit de hypothalamus stimuleert de secretie van TSH in de hypofysevoorkwab, terwijl
somatostatine en corticosteroïden de secretie remmen.
TSH zet de schildklier aan tot productie van de schildklierhormonen thyroxine (T4) en
rijodothyronine (T3). Omgekeerd remt T4 de productie van TSH, waardoor een evenwicht ontstaat.
Bij schildklierfunctiestoornissen is dit evenwicht verstoord. Een normale TSH-concentratie sluit een
schildklierfunctiestoornis nagenoeg uit. Een afwijkende uitslag is reden voor verdere diagnostiek. De
schildklier produceert ongeveer tien tot twintig keer zo veel T4 als T3. T4 is een overwegend inactief
pro hormoon dat in nieren, lever, hersenen, spieren en hypofyse wordt omgezet in het biologisch
actieve hormoon T3. Het overgrote deel van T3 en T4 is gebonden aan eiwitten. Het niet-gebonden
(vrije) T3 en T4 zijn de actieve hormonen. Aangenomen wordt dat T3 de synthese van
ribonucleïnezuur (RNA) beïnvloedt. Dit induceert de synthese van diverse enzymen, die de
koolhydraat-, vet- en eiwitstofwisseling stimuleren.
(NHG Richtlijnen, 2021)
