,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 3: Psychodynamische benaderingen..............................................................................................3
3.1 Inleiding..........................................................................................................................................................3
3.2 De theorie van Freud......................................................................................................................................4
3.3 Het objectrelatiemodel.................................................................................................................................10
3.4 De zelfpsychologie: Heinz Kohut en Daniël Stern.........................................................................................11
Hoofdstuk 4: Cognitief-gedragstherapeutische benaderingen.......................................................................12
4.1 Inleiding........................................................................................................................................................12
4.2 Gedragstherapie...........................................................................................................................................13
4.3 Model-leren..................................................................................................................................................17
Hoofdstuk 5: Experiëntele en cliëntgerichte benaderingen...........................................................................20
5.1 Inleiding........................................................................................................................................................20
5.2 Zelfontplooiing.............................................................................................................................................20
5.3 Onvoorwaardelijke acceptatie.....................................................................................................................21
5.4 Incongruentie: vervreemd van anderen en van onszelf...............................................................................21
5.5 Positieve mogelijkheden...............................................................................................................................21
5.6 Uitgangspunten van de cliënt gerichte benadering.....................................................................................22
5.7 Onvoorwaardelijke acceptatie, echtheid en empathie................................................................................22
5.8 Niet adviseren, maar begrijpen en verhelderen...........................................................................................23
5.9 De behoeftepiramide van Abraham Maslow...............................................................................................23
5.10 Directievere technieken, ervaringsleren en existentiële dilemma’s...........................................................23
Hoofdstuk 7: Systeemgerichte benaderingen...............................................................................................25
7.1 Inleiding........................................................................................................................................................25
7.2 Verschillende inspiratiebronnen van de systeembenaderingen..................................................................25
7.3 De algemene systeemleer............................................................................................................................26
7.4 Uitgangspunten van systeembenaderingen................................................................................................27
7.5 Verschillende systeemtherapeutische benaderingen...................................................................................28
7.6 De communicatietheoretische benadering..................................................................................................28
7.7 De structurele benadering: kluwen- en los-zand-gezinnen..........................................................................30
7.8 De intergenerationele of contextuele benadering.......................................................................................31
, Hoofdstuk 3: Psychodynamische benaderingen
3.1 Inleiding
De psychodynamische benaderingen
(PDB) vormen de oudste
psychotherapeutische benaderingen. Zij
stammen af van de theorie van Sigmund
Freud (1856-1939). Freud ontwikkelde de
psychoanalyse: een patiënt ligt op de
divan en vertelt alles wat in hem opkomt.
Freud (1983) concentreerde zich op het
innerlijk van de patiënt. Hij kwam erachter
dat patiënten zaken blokkeren bij zichzelf,
dat sommige samen onbewust worden
gehouden waardoor de patiënt problemen
ervaart. Freud ondersteunde de patiënt om
onbewuste zaken toe te laten in het
bewuste. Daardoor verliest het onbewuste
een groot deel van zijn ongrijpbare kracht
en heeft de patiënt er meer controle over.
Later is de methode van de klassieke
psychoanalyse verruimd in de
psychoanalytische therapie waarbij
therapeut en patiënt op een stoel
tegenover elkaar zitten en waarbij er meer
interactie is tussen beiden.
Weggestopt verleden
De verschillende vormen van
psychodynamische therapie hebben een aantal overeenkomsten: ze gaan ervan uit
dat de patiënten vaak niet weten waarom ze iets doen, dat onbewuste gevoelens en
wensen een rol spelen, dat ze moeilijke en angstwekkende gevoelens hebben
weggestopt of dat ze er juist overspoeld worden zonder dat ze begrijpen waar dat
vandaan komt of waar het precies over gaat. Psychodynamische therapieën
proberen onbewuste en moeilijk te hanteren wensen, motieven, gevoelens en
gedachten bewust te maken en proberen de patiënt te leren ze te hanteren.
De PDB gaat er verder van uit dat problemen vaak stammen uit de vroege kindertijd,
hoewel ook latere gebeurtenissen sporen kunnen achterlaten. Men hanteert een
ontwikkelingspsychologisch perspectief: problemen worden gezien als een stagnatie
in de ontwikkeling. Verlatingsangst, woede-uitbarstingen, depressies en
eetproblemen zouden terug te voeren zijn op vroege gebeurtenissen die niet goed
opgevangen worden en verwerkt zijn. Pijn, woede en verdriet van vroeger worden in
het hier en nu steeds weer geactiveerd als je iets tegenkomt wat lijkt op de oude
situatie. Deze situaties leveren stress op en gevoelens waarmee je niet om kunt
gaan en waarvan je je niet bewust bent. Die gevoelens uit je dan op een vreemde
manier.
Hoofdstuk 3: Psychodynamische benaderingen..............................................................................................3
3.1 Inleiding..........................................................................................................................................................3
3.2 De theorie van Freud......................................................................................................................................4
3.3 Het objectrelatiemodel.................................................................................................................................10
3.4 De zelfpsychologie: Heinz Kohut en Daniël Stern.........................................................................................11
Hoofdstuk 4: Cognitief-gedragstherapeutische benaderingen.......................................................................12
4.1 Inleiding........................................................................................................................................................12
4.2 Gedragstherapie...........................................................................................................................................13
4.3 Model-leren..................................................................................................................................................17
Hoofdstuk 5: Experiëntele en cliëntgerichte benaderingen...........................................................................20
5.1 Inleiding........................................................................................................................................................20
5.2 Zelfontplooiing.............................................................................................................................................20
5.3 Onvoorwaardelijke acceptatie.....................................................................................................................21
5.4 Incongruentie: vervreemd van anderen en van onszelf...............................................................................21
5.5 Positieve mogelijkheden...............................................................................................................................21
5.6 Uitgangspunten van de cliënt gerichte benadering.....................................................................................22
5.7 Onvoorwaardelijke acceptatie, echtheid en empathie................................................................................22
5.8 Niet adviseren, maar begrijpen en verhelderen...........................................................................................23
5.9 De behoeftepiramide van Abraham Maslow...............................................................................................23
5.10 Directievere technieken, ervaringsleren en existentiële dilemma’s...........................................................23
Hoofdstuk 7: Systeemgerichte benaderingen...............................................................................................25
7.1 Inleiding........................................................................................................................................................25
7.2 Verschillende inspiratiebronnen van de systeembenaderingen..................................................................25
7.3 De algemene systeemleer............................................................................................................................26
7.4 Uitgangspunten van systeembenaderingen................................................................................................27
7.5 Verschillende systeemtherapeutische benaderingen...................................................................................28
7.6 De communicatietheoretische benadering..................................................................................................28
7.7 De structurele benadering: kluwen- en los-zand-gezinnen..........................................................................30
7.8 De intergenerationele of contextuele benadering.......................................................................................31
, Hoofdstuk 3: Psychodynamische benaderingen
3.1 Inleiding
De psychodynamische benaderingen
(PDB) vormen de oudste
psychotherapeutische benaderingen. Zij
stammen af van de theorie van Sigmund
Freud (1856-1939). Freud ontwikkelde de
psychoanalyse: een patiënt ligt op de
divan en vertelt alles wat in hem opkomt.
Freud (1983) concentreerde zich op het
innerlijk van de patiënt. Hij kwam erachter
dat patiënten zaken blokkeren bij zichzelf,
dat sommige samen onbewust worden
gehouden waardoor de patiënt problemen
ervaart. Freud ondersteunde de patiënt om
onbewuste zaken toe te laten in het
bewuste. Daardoor verliest het onbewuste
een groot deel van zijn ongrijpbare kracht
en heeft de patiënt er meer controle over.
Later is de methode van de klassieke
psychoanalyse verruimd in de
psychoanalytische therapie waarbij
therapeut en patiënt op een stoel
tegenover elkaar zitten en waarbij er meer
interactie is tussen beiden.
Weggestopt verleden
De verschillende vormen van
psychodynamische therapie hebben een aantal overeenkomsten: ze gaan ervan uit
dat de patiënten vaak niet weten waarom ze iets doen, dat onbewuste gevoelens en
wensen een rol spelen, dat ze moeilijke en angstwekkende gevoelens hebben
weggestopt of dat ze er juist overspoeld worden zonder dat ze begrijpen waar dat
vandaan komt of waar het precies over gaat. Psychodynamische therapieën
proberen onbewuste en moeilijk te hanteren wensen, motieven, gevoelens en
gedachten bewust te maken en proberen de patiënt te leren ze te hanteren.
De PDB gaat er verder van uit dat problemen vaak stammen uit de vroege kindertijd,
hoewel ook latere gebeurtenissen sporen kunnen achterlaten. Men hanteert een
ontwikkelingspsychologisch perspectief: problemen worden gezien als een stagnatie
in de ontwikkeling. Verlatingsangst, woede-uitbarstingen, depressies en
eetproblemen zouden terug te voeren zijn op vroege gebeurtenissen die niet goed
opgevangen worden en verwerkt zijn. Pijn, woede en verdriet van vroeger worden in
het hier en nu steeds weer geactiveerd als je iets tegenkomt wat lijkt op de oude
situatie. Deze situaties leveren stress op en gevoelens waarmee je niet om kunt
gaan en waarvan je je niet bewust bent. Die gevoelens uit je dan op een vreemde
manier.
