Nova Scheikunde hoofdstuk 2 Brandstoffen
1 Verbranding
● Bij een verbranding komt energie vrij in de vorm van warmte.
Chemische energie
● Chemische energie = De energie die vrijkomt bij een verbrandingsreactie zit opgeslagen in de
brandstof.
● Een reactie waarbij chemische energie wordt omgezet in een andere vorm van energie wordt
exotherme reactie genoemd. Het laat energie vrij. Er ontstaat warmte, stralingsenergie en
licht.
● Fotosynthese = Planten die stralingsenergie van de zon omzetten
in chemische energie, door koolstofdioxide en water te
verbinden tot glucose. De reactievergelijking is 6 CO 2 (g) + 6 H2O
(l) → C6H12O6 (s) + 6 O2 (g).
● Endotherme reactie = Wanneer de hoeveelheid chemische
energie toeneemt, het heft constant energie nodig.
● Koolwaterstoffen zijn organische verbindingen van uitsluitend
waterstof (H) en koolstof (C).
● Volledige verbranding is er wanneer er voldoende zuurstof
aanwezig is. De reactievergelijking van ethaan dat wordt verbrand is 2 C 2H6 (g) + 7 O2 (g) → 4
CO2 (g) + 6 H2O (l).
● Onvolledige verbranding is er wanneer onvoldoende zuurstof aanwezig is. Er ontstaat dan
koolstofmonoxide, CO (g), en roet, C (s).
Energie-inhoud
● De verbrandigswarmte is de hoeveelheid energie die vrijkomt per mol (zie Binas tabel 56).
● De hoeveelheid energie die vrijkomt per mol verbrande stof wordt de verbrandingswarmte
genoemd. In Binas tabel 56 staat van een aantal brandstoffen de verbrandingswarmte
vermeld. Zal je opvallen dat er een minteken voor alle getallen staat. Hiermee wordt
aangegeven dat het en exotherme reactie betreft. De chemische energie neemt met de
vermelde waarde af. Een en ander wordt duidelijk wanneer het proces wordt weergegeven
in een energiediagram. De chemische energie van de reactieproducten is lager dan de
chemische energie van de beginstoffen. ∆E heeft daarom een negatieve waarde. De
vrijgekomen energie zorgt er onder andere voor dat de moleculen in het reactiemengsel
sneller gaan bewegen: de temperatuur gaat omhoog. Chemische energie is omgezet in
warmte, Q. In het energiediagram vind je ook een overgangstoestand terug. Blijkbaar moet
er eerst een hoeveelheid energie toegevoegd worden voordat de verbrandingsreactie kan
verlopen. Deze activeringsenergie ken je als het vlammetje dat je bij het gas moet houden
om het aan te steken. Hoe hoger de activeringsenergie, hoe moeilijker het is de reactie op
gang te brengen. Wanneer er helemaal geen activeringsenergie nodig is, verloopt de reactie
, spontaan. Bij een verbrandingsreactie heet de temperatuur waarbij de verbranding spontaan
begint (dus zonder dat er een vlam aan pas komt) de ontbrandingstemperatuur. Wanneer je
een energiediagram maakt voor een endotherme van de reactieproducten hoger ligt dan dat
van de beginstoffen Vaak zal de reactie alleen verlopen wanneer energie blijvend zal het
reactiemengsel kouder worden: warmte wordt omgezet reactie, zoals de fotosynthese, zie je
juist dat het energieniveau van de reactieproducten hoger ligt dan dat van de beginstoffen.
De chemische energie neemt toe, ∆E is positief wordt toegevoerd in de vorm van warmte,
straling of elektriciteit. Wanneer een endotherme reactie wel spontaan verloopt, in
chemische energie.
2 Naamgeving koolwaterstoffen
Alkanen
● Alkanen zijn de eenvoudigste koolwaterstoffen.
● De algemene formule is CnH2n+2.
● Een alkaan heeft een stamnaam en zijtakken (in
sommige gevallen). De stamnaam is de naam van de
langste ononderbroken keten. De zijtakken zijn
de alkylgroepen.
Onverzadigde koolwaterstoffen
● Wanneer er dubbele of driedubbele bindingen in een
koolwaterstof voorkomen, spreek je van een
onverzadigde verbinding.
● Een koolwaterstof met een dubbele binding heet
een alkeen. De algemene formule is CnH2n.
● Een koolwaterstof met een driedubbele binding heet een alkyn. De algemene formule is
CnH2n-2.
● Griekse telwoorden (Binas tabel 66C):
Aantal Grieks telwoord Aantal Grieks telwoord
1 Verbranding
● Bij een verbranding komt energie vrij in de vorm van warmte.
Chemische energie
● Chemische energie = De energie die vrijkomt bij een verbrandingsreactie zit opgeslagen in de
brandstof.
● Een reactie waarbij chemische energie wordt omgezet in een andere vorm van energie wordt
exotherme reactie genoemd. Het laat energie vrij. Er ontstaat warmte, stralingsenergie en
licht.
● Fotosynthese = Planten die stralingsenergie van de zon omzetten
in chemische energie, door koolstofdioxide en water te
verbinden tot glucose. De reactievergelijking is 6 CO 2 (g) + 6 H2O
(l) → C6H12O6 (s) + 6 O2 (g).
● Endotherme reactie = Wanneer de hoeveelheid chemische
energie toeneemt, het heft constant energie nodig.
● Koolwaterstoffen zijn organische verbindingen van uitsluitend
waterstof (H) en koolstof (C).
● Volledige verbranding is er wanneer er voldoende zuurstof
aanwezig is. De reactievergelijking van ethaan dat wordt verbrand is 2 C 2H6 (g) + 7 O2 (g) → 4
CO2 (g) + 6 H2O (l).
● Onvolledige verbranding is er wanneer onvoldoende zuurstof aanwezig is. Er ontstaat dan
koolstofmonoxide, CO (g), en roet, C (s).
Energie-inhoud
● De verbrandigswarmte is de hoeveelheid energie die vrijkomt per mol (zie Binas tabel 56).
● De hoeveelheid energie die vrijkomt per mol verbrande stof wordt de verbrandingswarmte
genoemd. In Binas tabel 56 staat van een aantal brandstoffen de verbrandingswarmte
vermeld. Zal je opvallen dat er een minteken voor alle getallen staat. Hiermee wordt
aangegeven dat het en exotherme reactie betreft. De chemische energie neemt met de
vermelde waarde af. Een en ander wordt duidelijk wanneer het proces wordt weergegeven
in een energiediagram. De chemische energie van de reactieproducten is lager dan de
chemische energie van de beginstoffen. ∆E heeft daarom een negatieve waarde. De
vrijgekomen energie zorgt er onder andere voor dat de moleculen in het reactiemengsel
sneller gaan bewegen: de temperatuur gaat omhoog. Chemische energie is omgezet in
warmte, Q. In het energiediagram vind je ook een overgangstoestand terug. Blijkbaar moet
er eerst een hoeveelheid energie toegevoegd worden voordat de verbrandingsreactie kan
verlopen. Deze activeringsenergie ken je als het vlammetje dat je bij het gas moet houden
om het aan te steken. Hoe hoger de activeringsenergie, hoe moeilijker het is de reactie op
gang te brengen. Wanneer er helemaal geen activeringsenergie nodig is, verloopt de reactie
, spontaan. Bij een verbrandingsreactie heet de temperatuur waarbij de verbranding spontaan
begint (dus zonder dat er een vlam aan pas komt) de ontbrandingstemperatuur. Wanneer je
een energiediagram maakt voor een endotherme van de reactieproducten hoger ligt dan dat
van de beginstoffen Vaak zal de reactie alleen verlopen wanneer energie blijvend zal het
reactiemengsel kouder worden: warmte wordt omgezet reactie, zoals de fotosynthese, zie je
juist dat het energieniveau van de reactieproducten hoger ligt dan dat van de beginstoffen.
De chemische energie neemt toe, ∆E is positief wordt toegevoerd in de vorm van warmte,
straling of elektriciteit. Wanneer een endotherme reactie wel spontaan verloopt, in
chemische energie.
2 Naamgeving koolwaterstoffen
Alkanen
● Alkanen zijn de eenvoudigste koolwaterstoffen.
● De algemene formule is CnH2n+2.
● Een alkaan heeft een stamnaam en zijtakken (in
sommige gevallen). De stamnaam is de naam van de
langste ononderbroken keten. De zijtakken zijn
de alkylgroepen.
Onverzadigde koolwaterstoffen
● Wanneer er dubbele of driedubbele bindingen in een
koolwaterstof voorkomen, spreek je van een
onverzadigde verbinding.
● Een koolwaterstof met een dubbele binding heet
een alkeen. De algemene formule is CnH2n.
● Een koolwaterstof met een driedubbele binding heet een alkyn. De algemene formule is
CnH2n-2.
● Griekse telwoorden (Binas tabel 66C):
Aantal Grieks telwoord Aantal Grieks telwoord
