KENMERKEN
1: Beweging, plaats en tijd VIDEO
- niet onder 1 dak
ANDRIES BAART
- naar de ander toe
- ongehaast/aanklampbaar 4: Zich afstemmen ~ Zorgzame ethiek voor een fatsoenlijke
- ritme van het leven - open doelen samenleving ~
- langdurige contacten - open agenda Voort gekomen uit 10 jaar onderzoek, vanuit
Strekking: de beroepskracht volgt de ander - open benadering goede werkers die zorg geven aan kwetsbare
(in plaats van het omgekeerde) - reflectieve sturing (ga na waarom je de mensen. Zij doen anders dan in de boeken
.
dingen doet die je doet, klopt het nog wat staat beschreven, wat erg gewaardeerd wordt.
ik doe? Wat je doet is biedend aan de Presentie is de naam voor een andere manier
2: Ruimte en begrenzing hulpvraag en het doel van de cliënt) van doen.
- domein-overschrijdend (je bent bereid om (regulatieve cyclus) Kenmerkend: zorg dat je erbij bent, niet met
over de grenzen van je eigen vakgebied te - laag profiel je eigen ding bezig zijn, niet met je eigen
kijken. Je ziet is wat eigenlijk niet jou taak Strekking: het goede van de ander centraal theorie bezig zijn, niet bezig zijn met wat je
is, maar pakt dit toch op. Zo zorg je ervoor zetten (in plaats van de eigen ‘goede’ baas vraagt, maar met je kop en je lijf bij de
dat de cliënt niet van het kastje naar de bedoelingen) ander zijn. Wat je bij een ander doet moet
muur wordt gestuurd) worden gestuurd door de onderlingen relatie,
- onvoorwaardelijk (je blijft in contact je stemt het af op de ander. Centraal bij
ondanks dat iemand zich niet aan de presentie staat ‘relatie’ en ‘aansluiten’.
5: Betekenis/zingeving
afspraken houdt) “Pas als je met iemand bent, kan je er voor
- meest geëigend voor de marginalen
- grote eenheden iemand zijn”
(degene die buiten de groep vallen)
- organiciteit Kenmerken ervaren door cliënten: mensen in
- probleem: sociale overbodigheid
Strekking: uit één stuk werken/integralisme hun omgeving, dichtbij, doen niet moeilijk,
- bruggenhoofd naar reguliere hulp
(in plaats van fragmentatie en vergeten je niet, trouw zijn, aanspreekbaar
Strekking: de ander is minstens bij één in
specialisering) zijn, interrumpeer baar zijn (barmhartigheid,
tel (erkenning en relatie wegen het
je doet niet zomaar je ding).
zwaarst)
3: Aansluiting zoeken
- leefwereldaansluiting
- het leven delen
- geen jacht op problemen (ga na of de AFSTAND EN NABIJHEID
problemen die jij ziet ook door de cliënt als Een relatie tussen hulpvrager en hulpverlener is gepland, doelgericht betaald en tijdelijk, met een
een probleem ervaren wordt) bepaalde mate van zakelijkheid. Hierin heeft de hulpvrager consumentenrecht (klachtrecht), op
- alledaagse werkvormen het moment dat er meningsverschillen zijn ontstaan en deze niet onderling bespreekbaar gemaakt
- informele, hartelijke omgang kunnen worden. De hulpverlener heeft zich aan regels te houden die dienen in de veiligheid van
Strekking: bij het geleefde leven zijn (in de hulpvrager. Binnen deze relatie dient de hulpverlener betrokken te zijn en inlevingsvermogen
plaats van bij de bureaucratische te hebben (empathie), maar daarnaast ook een onderzoekende en kritische houding aan te nemen
schematisering ervan) (distantie) waarbij objectivering van toepassing is. Je zoekt dus de juiste verhouding tussen
maximale nabijheid met behoud van distantie.
Voldoende distantie houdt in dat je meer ruimte neemt om weloverwogen en objectief te
reageren. Je stemt je zorgvuldig af op de hulpvrager en zijn/haar situatie, zonder daarbij partij
CULTURELE DIVERSITEIT te kiezen en eigen normen en waarden te prevaleren. Door het bieden van de juiste distantie krijg
In de DSM-5 wordt gesproken over cultuur je als hulpverlener de mogelijkheid om je in te leven in de hulpvrager. Hierbij is zelfkennis en
als een systeem van kennis, concepten, gevoeligheid voor culturele verschillen van groot belang.
regels en praktijken die worden geleefd en Naast dat distantie nodig is voor het objectiveren van de problematiek is nabijheid nodig voor het
overgedragen van de ene op de ander subjectiveren hiervan. Een hulpvrager wil zich namelijk ook gehoord, begrepen en gerespecteerd
generatie. Onder cultuur valt taal, religie en voelen. Zoeken naar aansluiting op de belevingswereld van de hulpvrager is van essentieel belang.
spiritualiteit, familiestructuren, levensfasen, Subjectieve inleving motiveert zowel de hulpvrager als de hulpverlener en zorgt voor een goede
rituelen, gewoonten, morele en juridische werkrelatie.
opvattingen. Om als hulpverlener
intercultureel competent te werken zijn een
aantal dingen van belang.
Kennis
Bij het intercultureel competent zijn is kennis van belang voor het
Attitude
voorkomen van misinterpretaties. Culturen verschillen in de mate waarin
Bij interculturele contacten gaat het om graduele verschillen en niet om
machtsafstand gehandhaafd wordt tussen generaties, deskundigen en
een fundamenteel andere communicatieve vaardigheden. Wel is het zo
leken. Bij een kleine machtsafstand is onderhandeling normaal, wordt
dat hoe groter het verschil is tussen de cultuur van de hulpvrager en
een eigen mening gewaardeerd en is er ruimte voor kritische vragen.
hulpverlener, het belang van een open en onderzoekende opstelling
Terwijl dit bij een grote machtsafstand niet altijd gewaardeerd wordt.
groter wordt. Aan een meer cultuurrelativistische houding zijn ook een
Een belangrijk verschil zie je ook tussen een collectivistische cultuur
aantal grenzen gesteld die gedefinieerd worden in de wet, ‘Universele
(loyaliteit aan de groep staat voorop) en individualistische cultuur.
verklaring van de rechten van de mens’ en ‘Verdrag inzake de rechten
Daarbij verschillen culturen ook in dimensies:
van het kind’.
- masculiniteit: de mate waarin competitie van belang is en de rollen van
Tot slot is er de gouden regel als moreel referentiepunt: behandel een
mannen en vrouwen op emotioneel gebied van elkaar gescheiden zijn.
ander zoals jezelf ook behandeld zou willen worden.
- vermijding van onzekerheid: leidt tot formele en informele regels,
waarbij voorspelbaarheid hoger gewaardeerd wordt dan creativiteit.
Vaardigheden - gerichtheid op de lange termijn: zelfdiscipline wordt belangrijker
Er is diversiteit binnen iedere cultuur en in de positie die mensen gevonden dan vrije tijd.
1: Beweging, plaats en tijd VIDEO
- niet onder 1 dak
ANDRIES BAART
- naar de ander toe
- ongehaast/aanklampbaar 4: Zich afstemmen ~ Zorgzame ethiek voor een fatsoenlijke
- ritme van het leven - open doelen samenleving ~
- langdurige contacten - open agenda Voort gekomen uit 10 jaar onderzoek, vanuit
Strekking: de beroepskracht volgt de ander - open benadering goede werkers die zorg geven aan kwetsbare
(in plaats van het omgekeerde) - reflectieve sturing (ga na waarom je de mensen. Zij doen anders dan in de boeken
.
dingen doet die je doet, klopt het nog wat staat beschreven, wat erg gewaardeerd wordt.
ik doe? Wat je doet is biedend aan de Presentie is de naam voor een andere manier
2: Ruimte en begrenzing hulpvraag en het doel van de cliënt) van doen.
- domein-overschrijdend (je bent bereid om (regulatieve cyclus) Kenmerkend: zorg dat je erbij bent, niet met
over de grenzen van je eigen vakgebied te - laag profiel je eigen ding bezig zijn, niet met je eigen
kijken. Je ziet is wat eigenlijk niet jou taak Strekking: het goede van de ander centraal theorie bezig zijn, niet bezig zijn met wat je
is, maar pakt dit toch op. Zo zorg je ervoor zetten (in plaats van de eigen ‘goede’ baas vraagt, maar met je kop en je lijf bij de
dat de cliënt niet van het kastje naar de bedoelingen) ander zijn. Wat je bij een ander doet moet
muur wordt gestuurd) worden gestuurd door de onderlingen relatie,
- onvoorwaardelijk (je blijft in contact je stemt het af op de ander. Centraal bij
ondanks dat iemand zich niet aan de presentie staat ‘relatie’ en ‘aansluiten’.
5: Betekenis/zingeving
afspraken houdt) “Pas als je met iemand bent, kan je er voor
- meest geëigend voor de marginalen
- grote eenheden iemand zijn”
(degene die buiten de groep vallen)
- organiciteit Kenmerken ervaren door cliënten: mensen in
- probleem: sociale overbodigheid
Strekking: uit één stuk werken/integralisme hun omgeving, dichtbij, doen niet moeilijk,
- bruggenhoofd naar reguliere hulp
(in plaats van fragmentatie en vergeten je niet, trouw zijn, aanspreekbaar
Strekking: de ander is minstens bij één in
specialisering) zijn, interrumpeer baar zijn (barmhartigheid,
tel (erkenning en relatie wegen het
je doet niet zomaar je ding).
zwaarst)
3: Aansluiting zoeken
- leefwereldaansluiting
- het leven delen
- geen jacht op problemen (ga na of de AFSTAND EN NABIJHEID
problemen die jij ziet ook door de cliënt als Een relatie tussen hulpvrager en hulpverlener is gepland, doelgericht betaald en tijdelijk, met een
een probleem ervaren wordt) bepaalde mate van zakelijkheid. Hierin heeft de hulpvrager consumentenrecht (klachtrecht), op
- alledaagse werkvormen het moment dat er meningsverschillen zijn ontstaan en deze niet onderling bespreekbaar gemaakt
- informele, hartelijke omgang kunnen worden. De hulpverlener heeft zich aan regels te houden die dienen in de veiligheid van
Strekking: bij het geleefde leven zijn (in de hulpvrager. Binnen deze relatie dient de hulpverlener betrokken te zijn en inlevingsvermogen
plaats van bij de bureaucratische te hebben (empathie), maar daarnaast ook een onderzoekende en kritische houding aan te nemen
schematisering ervan) (distantie) waarbij objectivering van toepassing is. Je zoekt dus de juiste verhouding tussen
maximale nabijheid met behoud van distantie.
Voldoende distantie houdt in dat je meer ruimte neemt om weloverwogen en objectief te
reageren. Je stemt je zorgvuldig af op de hulpvrager en zijn/haar situatie, zonder daarbij partij
CULTURELE DIVERSITEIT te kiezen en eigen normen en waarden te prevaleren. Door het bieden van de juiste distantie krijg
In de DSM-5 wordt gesproken over cultuur je als hulpverlener de mogelijkheid om je in te leven in de hulpvrager. Hierbij is zelfkennis en
als een systeem van kennis, concepten, gevoeligheid voor culturele verschillen van groot belang.
regels en praktijken die worden geleefd en Naast dat distantie nodig is voor het objectiveren van de problematiek is nabijheid nodig voor het
overgedragen van de ene op de ander subjectiveren hiervan. Een hulpvrager wil zich namelijk ook gehoord, begrepen en gerespecteerd
generatie. Onder cultuur valt taal, religie en voelen. Zoeken naar aansluiting op de belevingswereld van de hulpvrager is van essentieel belang.
spiritualiteit, familiestructuren, levensfasen, Subjectieve inleving motiveert zowel de hulpvrager als de hulpverlener en zorgt voor een goede
rituelen, gewoonten, morele en juridische werkrelatie.
opvattingen. Om als hulpverlener
intercultureel competent te werken zijn een
aantal dingen van belang.
Kennis
Bij het intercultureel competent zijn is kennis van belang voor het
Attitude
voorkomen van misinterpretaties. Culturen verschillen in de mate waarin
Bij interculturele contacten gaat het om graduele verschillen en niet om
machtsafstand gehandhaafd wordt tussen generaties, deskundigen en
een fundamenteel andere communicatieve vaardigheden. Wel is het zo
leken. Bij een kleine machtsafstand is onderhandeling normaal, wordt
dat hoe groter het verschil is tussen de cultuur van de hulpvrager en
een eigen mening gewaardeerd en is er ruimte voor kritische vragen.
hulpverlener, het belang van een open en onderzoekende opstelling
Terwijl dit bij een grote machtsafstand niet altijd gewaardeerd wordt.
groter wordt. Aan een meer cultuurrelativistische houding zijn ook een
Een belangrijk verschil zie je ook tussen een collectivistische cultuur
aantal grenzen gesteld die gedefinieerd worden in de wet, ‘Universele
(loyaliteit aan de groep staat voorop) en individualistische cultuur.
verklaring van de rechten van de mens’ en ‘Verdrag inzake de rechten
Daarbij verschillen culturen ook in dimensies:
van het kind’.
- masculiniteit: de mate waarin competitie van belang is en de rollen van
Tot slot is er de gouden regel als moreel referentiepunt: behandel een
mannen en vrouwen op emotioneel gebied van elkaar gescheiden zijn.
ander zoals jezelf ook behandeld zou willen worden.
- vermijding van onzekerheid: leidt tot formele en informele regels,
waarbij voorspelbaarheid hoger gewaardeerd wordt dan creativiteit.
Vaardigheden - gerichtheid op de lange termijn: zelfdiscipline wordt belangrijker
Er is diversiteit binnen iedere cultuur en in de positie die mensen gevonden dan vrije tijd.
