Samenvatting Logopedie
Les 1: Ontspanning, houding en adem (H2+H5+H8)
Voor logopedie toetsen:
De student weet welke factoren het spreekgedrag mede bepalen en wat hun
invloed is.
Zichtbare factoren Overlap Hoorbare factoren
Oogcontact Adem Zinsmelodie
Houding Stem Tempo
Gezichtsexpressie Articulatie Timing
Gebaren Klemtoon
Stereotiepe bewegingen Luidheid
Stopwoorden
Afleidende geluiden
De student weet wat de samenhang tussen houding en adem is.
- Met een juiste houding ontstaat eutonie en is een ontspannen werking van het
middenrif mogelijk.
De student kent de verschillende manieren en plaatsen van ademen.
- De hoge, oppervlakkige adem.
- De lage, ontspannen adem.
- De volledige ademing waar bovengenoemde typen alles onder te brengen zijn.
De student kent de fases en oorzaken van RSI.
- Repeterende bewegingen, langdurig gefixeerde houding, krachtige bewegingen en
stress.
- Fase 0: Vrijwel geen klachten, soms stijve spieren na een dag werken.
- Fase 1: Terugkerende pijnplekken die een duidelijke relatie hebben met de
oorzakelijke beweging.
- Fase 2: De pijn straalt uit, is bij veel bewegingen aanwezig en houdt lang aan.
- Fase 3: De pijn is heel erg verspreid en houdt aan zowel bij beweging als bij rust.
Voor logopedie observatieverslag:
- De student kent het belang van een juiste houding en ademing binnen het beroep
leraar/tolk NGT en schrijftolk.
- De student heeft inzicht in zijn eigen ademgebruik.
, - De student is kritisch, staat open voor feedback en is bereid feedback te geven.
Begrippen:
- Micro breaks: Armen laten zakken
- Macro breaks: Aantal minuten pauze
- Eutonie: Evenwichtige (spier)spanning op de juiste plaats in het lichaam
Les 2: Stem en articulatie (H3+H6+H11)
Voor logopedie toetsen:
- De student weet hoe stemgeving tot stand komt en kent de voorwaarden voor een
goede stemgeving.
- Adem, stembanden, klankkast.
- De student kent de oorzaken en gevolgen (stemstoornissen) van stemproblemen.
De student kent de voorwaarden voor een duidelijke articulatie.
Actief gebruik van de:
- Tong(punt): Tong meer naar voren brengen
- Lippen: De lippen ronden i.p.v. als spleet houden
- Kaak: de mond voldoende opendoen door de kaak te laten zakken
Maar ook:
- Alle lettergrepen uitspreken
- Geen overdreven bewegingen maken
- Een natuurlijk spreektempo aanhouden
De student kan benoemen welke factoren het spraakafzien beïnvloeden.
- Duidelijke articulatie
- Dialecten
- Spreektempo
- Verlichting
- Gezichtsobstructies (Gezichtsbeharing, sjaal, mondkapje)
- Kauwgom, sigaret, pijp, lolly etc.
,De student kent de verschillen in articulatiebeweging en -plaats.
Klinkers en tweeklanken Zichtbaar?
A+E+I+O+U+OE+UI+AU+IJ Mond open Ja
Medeklinkers
B+M+P Lippen op elkaar Ja
L+N T+D C+S+Z Tongpunt Tongpunt tegen de Ja
R boventanden/verhemelte
F+V+W Onderlip op boventanden Ja
K+G+NG Tongwortel tegen zachte verhemelte Nee
J Tongrug (zijkanten) naar verhemelte Nee
Huig R Tongwortel tegen huig Nee
H Mond open Nee
De student is in staat duidelijk te articuleren op woordniveau zonder stem te gebruiken.
Voor logopedie observatieverslag:
- De student heeft inzicht in zijn eigen stemgebruik en articulatie.
Begrippen:
- Respiratie: Ademhaling
- Fonatie: Stemgeving
- Resonantie: Klankvorming/kleur
- Articulatie: Uitspraak
Tussen de 30% en 40% is af te lezen van spraak, ook mimiek is belangrijk om af te lezen.
- Zoveel mogelijk met de tongpunt articuleren (niet interdentaal).
- Actief gebruik van lippen en de kaak.
- Voor in de mond spreken.
- Uitspraak van alle lettergrepen.
- Geen overdreven, onnatuurlijke bewegingen maken.
- Een natuurlijk spreektempo aanhouden.
, H6: Hoorbare expressieve factoren:
- Intonatie (monotonie, stereotiepe intonatie).
- Spreektempo (hoog tempo, struikelen, telescoping, invloed mondbeeld).
- Luidheid (nachtkaarseffect, aanpassen aan omgeving).
- Stopwoorden en afleidende geluiden.
- Accent/dialect (invloed mondbeeld).
Nachtkaarseffect: Je stem wordt langzamerhand zachter einde van de zin.
Werking van de stembanden
- De stembanden zitten in het strottenhoofd.
- Bij vrouwen openen en sluiten de stembanden zich 220x p/s.
- Bij mannen openen en sluiten de stembanden zich 150x p/s.
- Stembanden van vrouwen zijn langer en dunner, waardoor de stem vaak hoger is.
Bij rustig ademen zijn de stembanden open.
Fluisteren is slecht voor je stem, dit zet veel spanning op je stembanden.
Oorzaken van stemproblemen:
- Verkeerde stem-/zangtechniek.
- Chemische factoren, zoals roken, airco, smog etc.
- Medische en/of biologische factoren, zoals CARA, allergie, chronische verkoudheid
en/of schildklierproblemen.
- Stress en emoties.
Oorzaak: Gevolg:
Verkeerde stem-/zangtechniek (Dit kan ook Stembandknobbels (soort eelt)
komen door stress en emoties) Stembandoedeem (soort
vochtophoping/blaar)
Stembandpoliep (soort
vochtophoping/fliebel)
Chemische factoren (rook, airco, verf) Stembandoedeem (soort
vochtophoping/blaar)
Medische en/of biologische factoren Stembandoedeem (soort
(Poliepen, asymmetrische stembanden, vochtophoping/blaar)
stembandverlamming, Stembandpoliep (soort
strottenhoofdverwonding) vochtophoping/fliebel)
Les 1: Ontspanning, houding en adem (H2+H5+H8)
Voor logopedie toetsen:
De student weet welke factoren het spreekgedrag mede bepalen en wat hun
invloed is.
Zichtbare factoren Overlap Hoorbare factoren
Oogcontact Adem Zinsmelodie
Houding Stem Tempo
Gezichtsexpressie Articulatie Timing
Gebaren Klemtoon
Stereotiepe bewegingen Luidheid
Stopwoorden
Afleidende geluiden
De student weet wat de samenhang tussen houding en adem is.
- Met een juiste houding ontstaat eutonie en is een ontspannen werking van het
middenrif mogelijk.
De student kent de verschillende manieren en plaatsen van ademen.
- De hoge, oppervlakkige adem.
- De lage, ontspannen adem.
- De volledige ademing waar bovengenoemde typen alles onder te brengen zijn.
De student kent de fases en oorzaken van RSI.
- Repeterende bewegingen, langdurig gefixeerde houding, krachtige bewegingen en
stress.
- Fase 0: Vrijwel geen klachten, soms stijve spieren na een dag werken.
- Fase 1: Terugkerende pijnplekken die een duidelijke relatie hebben met de
oorzakelijke beweging.
- Fase 2: De pijn straalt uit, is bij veel bewegingen aanwezig en houdt lang aan.
- Fase 3: De pijn is heel erg verspreid en houdt aan zowel bij beweging als bij rust.
Voor logopedie observatieverslag:
- De student kent het belang van een juiste houding en ademing binnen het beroep
leraar/tolk NGT en schrijftolk.
- De student heeft inzicht in zijn eigen ademgebruik.
, - De student is kritisch, staat open voor feedback en is bereid feedback te geven.
Begrippen:
- Micro breaks: Armen laten zakken
- Macro breaks: Aantal minuten pauze
- Eutonie: Evenwichtige (spier)spanning op de juiste plaats in het lichaam
Les 2: Stem en articulatie (H3+H6+H11)
Voor logopedie toetsen:
- De student weet hoe stemgeving tot stand komt en kent de voorwaarden voor een
goede stemgeving.
- Adem, stembanden, klankkast.
- De student kent de oorzaken en gevolgen (stemstoornissen) van stemproblemen.
De student kent de voorwaarden voor een duidelijke articulatie.
Actief gebruik van de:
- Tong(punt): Tong meer naar voren brengen
- Lippen: De lippen ronden i.p.v. als spleet houden
- Kaak: de mond voldoende opendoen door de kaak te laten zakken
Maar ook:
- Alle lettergrepen uitspreken
- Geen overdreven bewegingen maken
- Een natuurlijk spreektempo aanhouden
De student kan benoemen welke factoren het spraakafzien beïnvloeden.
- Duidelijke articulatie
- Dialecten
- Spreektempo
- Verlichting
- Gezichtsobstructies (Gezichtsbeharing, sjaal, mondkapje)
- Kauwgom, sigaret, pijp, lolly etc.
,De student kent de verschillen in articulatiebeweging en -plaats.
Klinkers en tweeklanken Zichtbaar?
A+E+I+O+U+OE+UI+AU+IJ Mond open Ja
Medeklinkers
B+M+P Lippen op elkaar Ja
L+N T+D C+S+Z Tongpunt Tongpunt tegen de Ja
R boventanden/verhemelte
F+V+W Onderlip op boventanden Ja
K+G+NG Tongwortel tegen zachte verhemelte Nee
J Tongrug (zijkanten) naar verhemelte Nee
Huig R Tongwortel tegen huig Nee
H Mond open Nee
De student is in staat duidelijk te articuleren op woordniveau zonder stem te gebruiken.
Voor logopedie observatieverslag:
- De student heeft inzicht in zijn eigen stemgebruik en articulatie.
Begrippen:
- Respiratie: Ademhaling
- Fonatie: Stemgeving
- Resonantie: Klankvorming/kleur
- Articulatie: Uitspraak
Tussen de 30% en 40% is af te lezen van spraak, ook mimiek is belangrijk om af te lezen.
- Zoveel mogelijk met de tongpunt articuleren (niet interdentaal).
- Actief gebruik van lippen en de kaak.
- Voor in de mond spreken.
- Uitspraak van alle lettergrepen.
- Geen overdreven, onnatuurlijke bewegingen maken.
- Een natuurlijk spreektempo aanhouden.
, H6: Hoorbare expressieve factoren:
- Intonatie (monotonie, stereotiepe intonatie).
- Spreektempo (hoog tempo, struikelen, telescoping, invloed mondbeeld).
- Luidheid (nachtkaarseffect, aanpassen aan omgeving).
- Stopwoorden en afleidende geluiden.
- Accent/dialect (invloed mondbeeld).
Nachtkaarseffect: Je stem wordt langzamerhand zachter einde van de zin.
Werking van de stembanden
- De stembanden zitten in het strottenhoofd.
- Bij vrouwen openen en sluiten de stembanden zich 220x p/s.
- Bij mannen openen en sluiten de stembanden zich 150x p/s.
- Stembanden van vrouwen zijn langer en dunner, waardoor de stem vaak hoger is.
Bij rustig ademen zijn de stembanden open.
Fluisteren is slecht voor je stem, dit zet veel spanning op je stembanden.
Oorzaken van stemproblemen:
- Verkeerde stem-/zangtechniek.
- Chemische factoren, zoals roken, airco, smog etc.
- Medische en/of biologische factoren, zoals CARA, allergie, chronische verkoudheid
en/of schildklierproblemen.
- Stress en emoties.
Oorzaak: Gevolg:
Verkeerde stem-/zangtechniek (Dit kan ook Stembandknobbels (soort eelt)
komen door stress en emoties) Stembandoedeem (soort
vochtophoping/blaar)
Stembandpoliep (soort
vochtophoping/fliebel)
Chemische factoren (rook, airco, verf) Stembandoedeem (soort
vochtophoping/blaar)
Medische en/of biologische factoren Stembandoedeem (soort
(Poliepen, asymmetrische stembanden, vochtophoping/blaar)
stembandverlamming, Stembandpoliep (soort
strottenhoofdverwonding) vochtophoping/fliebel)
