Samenvatting Blokwijzer Neurologie, ISBN: 9789463797979 Neuropathologie (D002675)

Neuropathologie

Hoofdstuk 1: Het sensoriële systeem

1. Pijn- en temperatuurzin
1.1 Anatomie
sensoriek (dermatoom)  dorsale hoorn  middellijn oversteken in commissura ventralis  columna lateralis 
tractus spinothalamicus lateralis  thalamus  gyrus postcentralis

pijnprikkels van organen:

- via zenuwvezels autonoom zenuwstelsel
- gerefereerde pijn (hart  binnenzijde linkerarm)



1.2 Klinische test
Pijn: prikken met naaldje op vermoedelijk gestoorde plaatsen
Temperatuur: buisjes met warm/koud water



2. Baan voor druk en grove tastzin
2.1 Anatomie
sensoriek  2 takken:

→ onmiddellijk naar dorsale hoorn  middellijn kruisen  tractus spinothalamicus ventralis
→ stijgt 10-tal segmenten  dorsale hoorn  middellijn kruisen  tractus spinothalamicus ventralis

naar thalamus  gyrus postcentralis

Laesie ruggenmerg  zelden volledig verlies druk en grove tast!
Letsel in thalamus of gyrus postcentralis?  volledige uitval contralateraal


2.2 Klinische test
P met ogen dicht  T raakt P aan mij wattenprop



3. Baan voor proprioceptie, fijne tastzin en vibratiezin
3.1 Anatomie
stereognosie = voorwerp met de ogen dicht in de handen kan herkend worden door fijne tastzin

sensoriek  dorsale ganglia  medulla oblongata  nucleus gracilis/cuneatus  kruisen middellijn (lemnicus
medialis)  gyrus postcentralis


3.2 Klinische test
Proprioceptie: Romberg-proef  P staat recht met armen opgeheven naar voor met ogen dicht
Fijne tast: herkennen van aangeboden voorwerp met ogen dicht
Vibratiezin: stemvork op beenderige uitsteeksels

,4. Gevoeligheid van het aangezicht
N. trigeminus (V)  alle sensibele prikkels van:

- aangezichtshuid
- voorste deel hoofdhuid
- hersenvliezen
- tanden
- sinussen
- mondholte

3 takken:

- n. ophtalmicus
- n. maxillaris
- n. mandibularis

Trigeminusneuralgie
Schietende pijn in 1 aangezichtshelft uitgelokt door wrijven, scheren, kauwen

- zonder onderliggende oorzaak (idiopathisch)
- soms symptomatisch: pulsatie van a. cerebellaris inferior tegen trigeminus
- tumor

Behandeling:

 anti-epileptica
 fenolisatie: trigeminus gedeeltelijk of volledig buiten werking stellen
 operatief: tussen arterie en trigeminus plaatje steken


5. Klinische aspecten
Uitval kan optreden door:

• aantasting van receptoren (brandwonden, …)
• perifere zenuwletsels (gekend innervatiegebied)
• radiculaire letsels: dermatoomdistributie  wortel is gestoord (zona, hernia nuclei pulposi met ischias ...)
• letsels van het sensibele ganglion (paternoster van ganglia): schietende pijn + verlies diep gevoel (vallen)
• medullaire letsels (zie pagina 16 fig 1.11)
o totale sectie: anesthesie voor alle modaliteiten en complete motorische uitval onder het letsel
o hemisectie (syndroom van Brown-Séquard)
 pijn- en temperatuurzin verlies contralateraal
 andere modaliteiten verlies ipsilateraal
o tabetisch syndroom: aantasting van achterstrengen en dorsale ganglion (door bv. metastase) met:
 verlies van proprioceptie, vibratie en fijne tast onder het niveau van het letsel
 schietende, radiculaire of pseudo-radiculaire pijnen op het niveau van het letsel
 ook vaak Charcot-gewrichten: pijnloze, opgezwollen, kapotte gewrichten
o syringomyelisch syndroom: letsel centraal in ruggenmerg (canalis centralis met CSV is vergroot)
 begin: kruisende vezels voor pijn/temperatuur aangetast (pijnloze brandwonden)
 voortschrijdend: ook voorhoornen/of piramidebaanaantasting
 behandeling: ruggenmerg langs posterieur benaderen en CSV optrekken in spuit
 Arnold-Chiari malformatie: caudale verplaatsing van cerebellum, pons, medulla
oblongata en vierde ventrikel door het foramen magnum

, o achterstrengsyndroom: selectieve uitval van diepe gevoeligheid onder het niveau van het letsel
o a. spinalis anterior-syndroom: infarct van hele ruggenmerg behalve achterstrengen met:
 uitval van de diverse gevoelsmodaliteiten en kracht (slappe parese) onder het niveau van
het letsel
 urinaire incontinentie
• hersenstamletsels: uitval sterk afhankelijk van plaats van letsel
o Bv: lateraal medullair  syndroom van Wallenberg:
 ipsilateraal: kern van n. trigeminus valt uit  gezicht valt uit
 contralateraal: tractus spinothalamicus valt onder het letsel uit  gevoelsuitval
• thalamusletsel: contralaterale totale hemihypoësthesie, vaak meest voor diepe gevoel (banen zijn al
gekruist)
o syndroom van Déjérine-Roussy: klein infarct in thalamus  hevige contralaterale pijnen
• pariëtaal letsel: letsel van de gyrus postcentralis: contralaterale stoornis van alle modaliteiten
 denken dat iets rond is, maar kennis van gevoel is er niet

• niet-organische ‘hysterische’ gevoelsstoornis: inconsistentie in het aangetaste gebied, niet
overeenkomend met bepaalde organische innervatiegebieden  symptomen die niet overeenkomen met
anatomie
 bv. bandvormige zone midden het bovenbeen, geen verlamming maar wel in rolstoel, …



OPGELET!

→ Conversieve syndromen  P die dramatische beelden hebben, soms afwijkingen in CT, terwijl er eigenlijk geen
probleem is!  LAAT U NIET BELAZEREN, MAAR CONFRONTEER NIET!! (psychische factor)
→ Malingering syndroom  P die u bij uw pietje willen nemen

, Neuropathologie

Hoofdstuk 2: Het motorische systeem
1. Piramidale systeem
1.1 Corticale motorische zones & 1.2 tractus corticospinalis
Tractus corticospinalis
motorische zones  medulla oblongata

 ± 90% kruist middellijn (tractus corticospinalis lateralis)
 ± 10% blijft ipsilateraal (tractus corticospinalis ventralis)  kruisen op segmentaal niveau



Faciaal en bulbair: tractus corticobulbaris

Uitlopers motore cortexzones voor het hoofd → tractus corticobulbaris → synaps in motore kernen van craniale
zenuwen ipsi- en contralateraal, behalve onderste kern van nervus facialis (VII) en de kern van de n. hypoglossus
(XII): enkel contralateraal



KLINIEK

• bescherming bij unilateraal letsel
• N. facialis:
o perifeer  ooglid sluit niet + mond hangt af
o centraal  afhangende mondhoek contralateraal
o kern:
 superior-deel: krijgt piramidevezels van beide kanten
 inferior-deel: krijgt piramidevezels van andere kant
• monoplegie: eenzijdige verlamming
• hemiplegie: halfzijdige verlamming
• paraplegie: volledige verlamming benen
• quadriplegie: verlamming beide armen en benen
• conversieve parese: stoornis tussen signalen van hersenen naar lichaamsdelen
o Teken van Hoover: “Een poging van de patiënt om het aangedane been vanuit liggende positie op
te heffen zal bij gezonde mensen en mensen met een organische verlamming leiden tot een
tegengestelde neerwaartse druk in het gezonde been. Deze tegendruk wordt veroorzaakt door
een reflex en is te voelen door de hand onder de hak van het gezonde been te plaatsen.
Afwezigheid van deze tegendruk kan een aanwijzing zijn voor een conversiestoornis.”