Samenvatting AFP Hoofdstuk 20 Nieren: Calien Groen
20.1 Nieren
De nieren (renes, enkelvoud ren) hebben de taak afvalstoffen uit het bloed te verwijderen, juiste
samenstelling van het bloed te controleren en zo nodig aan te passen. Hierbij is sprake ban 4
componenten die in meer of mindere mate uitgescheiden worden:
- Water: meer of minder wateruitscheiding beïnvloedt het bloedvolume en daardoor de
bloeddruk
- Zouten: meer of minder zoutuitscheiding heeft invloed op de waterhuishouding-> hierdoor
op het bloedvolume en de bloeddruk
- Zure en basische stoffen: uitscheiding ervan heeft invloed op de zuurgraad in het bloed
- Afvalstoffen en overtollige stoffen afkomstig van de stofwisseling
20.1.1 Ligging van de nieren:
De nieren:
- Zijn 2 boonvormige organen, zo groot als een vuist
- Liggen hoog in de buikholte tegen de achterste buikwand aan en achter het buikvlies
- Liggen ter weerszijden van de wervelkolom, met de holle kant naar elkaar toegekeerd
- Worden beschermd door de borstkas
De linker niet ligt tegen het middenrif aan, de rechter ligt iets lager.
Nierpoort (nierhilus) is het centrum van de holle zijde. Hier gaan de bloedvaten, zenuwtakken en
lymfevaten de nieren (renen) in en uit. Hier begint ook de urineleider.
Bovenop elke nier ligt een bijnier (glandula suprarenalis)-> zijn hormoonklieren.
De bijnieren en de nieren worden omgeven door steunvet (perirenaal vet), daarom omheen ligt een
stevige laag bindweefselmantel (fascia renalis). Het steunvet en de bindweefselmantel houden de
nieren op hun plek en beschermen de nieren.
20.1.2 Bouw van de nieren:
De nier is opgebouwd uit 4 duidelijk te onderscheiden onderdelen:
- Nierkapsel: dun, stevig bindweefselkapsel
- Nierschors (cortex renalis): gespikkeld weefsel dat direct onder het nierkapsel ligt. Op
sommige plaatsen loopt de nierschors naar het centrum van de nier toe.
- Niermerg (medulla renalis): zit tussen en binnenin de nierschors. De merggebieden hebben
de vorm van stompe kegels en worden mergpiramiden genoemd. Per nier zijn er 6 tot 8
mergpiramiden, ze hebben een gestreept uiterlijk en dit heet mergstralen. De top van een
mergpiramide wordt nierpapil genoemd, die is naar het centrum van de nier gericht. Bij een
nierpapil, monden 3 tot 6 mergpiramiden uit in een holte-> is de nierkelk (calix). De
nierkelken monden uit in een grote centrale holte in de nier: nierbekken (pyelum of pelvis)
- Nierbekken (pyelum of pelvis): vernauwt naar mediaal en gaat ter hoogte van de nierpoort
over in de urineleider (ureter).
Nierkelken, nierbekken en urineleider maken deel uit vaan de urinewegen.
20.2 Functionele niereenheden:
Elke nier heeft ruim 1 miljoen functionele eenheden
Delen van de functionele niereenheid (nefron) zijn:
- Kapsel van Bouwman
- Glomerulus
- Procimale tubulus
- Lis van Henle
- Distale tubulus
- Verzamelbuis
, Kapsel van Bouwman:
- Dubbelwandig zakje van eenlagig plaveiselepitheel.
- Ongeveer 0,2 millimeter
- Tussen het binnen en het buitenblad van het zakje zit een holte
- In het binnenblad zitten spleten waar allerlei stoffen doorheen kunnen
- Omsluit een haarvaatje dat als een kluwentje opgerold is, dit kluwentje is de glomerulus
Glomerulus:
- Toevoerende arteriole naar de glomerulus: aanvoerend bloedvat (vas afferens)
- Afvoerende arteriole van de glomerulus: afvoerende bloedvat (vas efferens)
- Functie: filtratie van het bloed
Malpighililichaampje: kapsel van Bouman met daarin de glomerulus, is de filtereenheid van de nier
Gekronkelde buisje van de eerste orde (procimale tubulus contortus):
- Kapsel van Bouwman loopt hierin uit
- Ligt in de nierschors en loopt in de richting van het niermerg
- Als het is aangekomen in de niermerg, noem je het buisje:
De lis van Henle:
- Eerst recht en daarna buigt het in de richting van de schors
- In de schors aangekomen wordt het buisje weer gekronkeld
Gekronkelde buisje van de tweede orde (distale tubulus coontortus):
- Zo heet het buisje als het in de schors is aangekomen en gekronkeld is.
- De wand bestaaat uit eenlagig epitheel
- Het aanvoerend bloedvat maakt er contact mee op de contactplaats-> daar zitten
juxtaglomerulaire cellen: produceren hormonen die de werking van de nier beïnvloeden.
- Mondt uit in een verzamelbuis
Verzamelbuis:
- Hierop sluiten meerdere functionele eenheden zich op aan.
- Lopen door de niermerg en monden bij de nierpapil uit in de nierkelk.
- Lopen parallel aan de lissen van
Henle.
20.1 Nieren
De nieren (renes, enkelvoud ren) hebben de taak afvalstoffen uit het bloed te verwijderen, juiste
samenstelling van het bloed te controleren en zo nodig aan te passen. Hierbij is sprake ban 4
componenten die in meer of mindere mate uitgescheiden worden:
- Water: meer of minder wateruitscheiding beïnvloedt het bloedvolume en daardoor de
bloeddruk
- Zouten: meer of minder zoutuitscheiding heeft invloed op de waterhuishouding-> hierdoor
op het bloedvolume en de bloeddruk
- Zure en basische stoffen: uitscheiding ervan heeft invloed op de zuurgraad in het bloed
- Afvalstoffen en overtollige stoffen afkomstig van de stofwisseling
20.1.1 Ligging van de nieren:
De nieren:
- Zijn 2 boonvormige organen, zo groot als een vuist
- Liggen hoog in de buikholte tegen de achterste buikwand aan en achter het buikvlies
- Liggen ter weerszijden van de wervelkolom, met de holle kant naar elkaar toegekeerd
- Worden beschermd door de borstkas
De linker niet ligt tegen het middenrif aan, de rechter ligt iets lager.
Nierpoort (nierhilus) is het centrum van de holle zijde. Hier gaan de bloedvaten, zenuwtakken en
lymfevaten de nieren (renen) in en uit. Hier begint ook de urineleider.
Bovenop elke nier ligt een bijnier (glandula suprarenalis)-> zijn hormoonklieren.
De bijnieren en de nieren worden omgeven door steunvet (perirenaal vet), daarom omheen ligt een
stevige laag bindweefselmantel (fascia renalis). Het steunvet en de bindweefselmantel houden de
nieren op hun plek en beschermen de nieren.
20.1.2 Bouw van de nieren:
De nier is opgebouwd uit 4 duidelijk te onderscheiden onderdelen:
- Nierkapsel: dun, stevig bindweefselkapsel
- Nierschors (cortex renalis): gespikkeld weefsel dat direct onder het nierkapsel ligt. Op
sommige plaatsen loopt de nierschors naar het centrum van de nier toe.
- Niermerg (medulla renalis): zit tussen en binnenin de nierschors. De merggebieden hebben
de vorm van stompe kegels en worden mergpiramiden genoemd. Per nier zijn er 6 tot 8
mergpiramiden, ze hebben een gestreept uiterlijk en dit heet mergstralen. De top van een
mergpiramide wordt nierpapil genoemd, die is naar het centrum van de nier gericht. Bij een
nierpapil, monden 3 tot 6 mergpiramiden uit in een holte-> is de nierkelk (calix). De
nierkelken monden uit in een grote centrale holte in de nier: nierbekken (pyelum of pelvis)
- Nierbekken (pyelum of pelvis): vernauwt naar mediaal en gaat ter hoogte van de nierpoort
over in de urineleider (ureter).
Nierkelken, nierbekken en urineleider maken deel uit vaan de urinewegen.
20.2 Functionele niereenheden:
Elke nier heeft ruim 1 miljoen functionele eenheden
Delen van de functionele niereenheid (nefron) zijn:
- Kapsel van Bouwman
- Glomerulus
- Procimale tubulus
- Lis van Henle
- Distale tubulus
- Verzamelbuis
, Kapsel van Bouwman:
- Dubbelwandig zakje van eenlagig plaveiselepitheel.
- Ongeveer 0,2 millimeter
- Tussen het binnen en het buitenblad van het zakje zit een holte
- In het binnenblad zitten spleten waar allerlei stoffen doorheen kunnen
- Omsluit een haarvaatje dat als een kluwentje opgerold is, dit kluwentje is de glomerulus
Glomerulus:
- Toevoerende arteriole naar de glomerulus: aanvoerend bloedvat (vas afferens)
- Afvoerende arteriole van de glomerulus: afvoerende bloedvat (vas efferens)
- Functie: filtratie van het bloed
Malpighililichaampje: kapsel van Bouman met daarin de glomerulus, is de filtereenheid van de nier
Gekronkelde buisje van de eerste orde (procimale tubulus contortus):
- Kapsel van Bouwman loopt hierin uit
- Ligt in de nierschors en loopt in de richting van het niermerg
- Als het is aangekomen in de niermerg, noem je het buisje:
De lis van Henle:
- Eerst recht en daarna buigt het in de richting van de schors
- In de schors aangekomen wordt het buisje weer gekronkeld
Gekronkelde buisje van de tweede orde (distale tubulus coontortus):
- Zo heet het buisje als het in de schors is aangekomen en gekronkeld is.
- De wand bestaaat uit eenlagig epitheel
- Het aanvoerend bloedvat maakt er contact mee op de contactplaats-> daar zitten
juxtaglomerulaire cellen: produceren hormonen die de werking van de nier beïnvloeden.
- Mondt uit in een verzamelbuis
Verzamelbuis:
- Hierop sluiten meerdere functionele eenheden zich op aan.
- Lopen door de niermerg en monden bij de nierpapil uit in de nierkelk.
- Lopen parallel aan de lissen van
Henle.
