Klinische psychologie
Deel 1: inleiding algemeen klinische psychologie en
psychopathologie
Les 1: inleiding
Grens tussen normaal en abnormaal wordt door onze waarden bepaald. Een onderscheid
hiertussen maken, kan heel moeilijk zijn.
Lessen waarbij online staat -> filmpjes
Andere lessen op campus voor deel van de lessen en anders gestreamd.
Zelfstudie = geschiedenis & ervaringsgerichte theorie en therapie
Teksten (wnr duidelijk gezegd) en PowerPoint op canvas zijn te kennen!
Vertrekken van de slides, je handboek en teksten zijn ter informatie (helpen je de sides beter
te begrijpen).
Transdiagnostische perspectief -> teksten op canvas
Hoe aan de slag met dit handboek?
- Voor de studenten: www.personmylab.be
o eText registratie met toegangscode op omslag
o vragen/toetsen handboek
o cases
o video’s
o begrippencontainer
o Visual Brain
1. Definiëring
1.1. De term ‘klinisch’
- Een subdiscipline
- Andere subdisciplines
arbeids – en organisatie psychologie
school – en pedagogische psychologie
- Grootste groep: 50%
- Verkeerde indruk
1
,1.2. Poging tot definiëring
Poging tot definiëren van Klinische psychologie
- Cassee, Höweler, Janssen
Ongewenst gedrag
Mogelijkheid om verandering te brengen
- Reber
Afwijkend en slecht aangepast gedrag
Diagnostiek, classificatie, behandeling, preventie en onderzoek
Take klinische psycholoog worden hier toegevoegd & meer nadruk op gedrag
- Winnubst, Schnabel, Van de Bout en Van Son
Wetenschap
Onderzoek naar gezondheid
Diagnoses en interventies ontwikkelen / toepassen
- APA
Toegepaste wetenschap
Diagnostiek en behandeling mentale problemen
- BFP
Psychologische kennis en praktijk
Autonome ontwikkeling en toegepaste theorie, methoden, technieken
Screening en diagnostiek, preventie en interventie
Doel: cliënten van problemen afhelpen, of mee leren omgaan
Kern van alle bovenstaande definities:
Klinische psychologie houdt zich uitsluitend bezig met psychische stoornissen
Maar…: “wat met problemen op somatisch vlak (bv. chronische pijn)”
- Gezondheidsproblemen = klinische psychologie
- Gezondheidsproblemen = gezondheidspsychologie (vertrekt vanuit meer algemene
psychologie processen)
Kunnen onderscheiden (klinische en gezondheid)
2
,1.3. Definitie
Hoge gezondheidsraad:
De autonome ontwikkeling en toepassing van theorieën, methoden en technieken van de
psychologie als wetenschap in de bevordering van de gezondheid, de screening,
psychologische diagnose en assessment van gezondheidsproblemen en de preventie van en
interventie bij deze problemen bij mensen.
Handboek: deze wel kennen!!!
De tak van de psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de oorzaken en de
behandeling van psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te bevorderen.
Kern blijft psychische stoornissen focus van klinische psychologie
Probleem: met welk afwijkend gedrag houden we ons bezig?
Problemen en afwijkend gedrag kunnen we situeren op een continuüm
Dit omdat de behandeling niet verder mag gaan dan het probleem zelf.
2. Normaal – abnormaal
2.1. Onderscheid: wat is afwijkend?
Wat is afwijkend?
- 3 gevalsbeschrijvingen in handboek
- Terrein van de psychopathologie
- Wie komt ermee in aanraking?
- Wanneer is iets afwijkend?
Opsomming van symptomen
Diagnostische criteria (symptomen die moeten voldoen aan bepaalde criteria voor ze
bij een psychologische stoornis behoren)
Is het normaal of abnormaal? Kan je verklaren a.d.h.v. Nevid factoren
Nevid: 6 factoren
1. uitzonderlijk: opvallend en onconventioneel gedrag
2. sociaal afwijkend: het overtreden van morele normen
3. foute perceptie/interpretatie: irrationeel/onbegrijpelijk gedrag
4. aanzienlijk emotioneel lijden
5. ongepast of contraproductief gedrag
6. gevaarlijk gedrag
bv. lijden door een situatie normaal, want te linken aan dat moment of die gebeurtenis.
Niet normaal wnr continu aanwezig
Niet noodzakelijk om aan alle 6 de criteria te voldoen om te kunnen spreken van afwijkend
gedrag. Soms wel, maar niet noodzakelijk
3
, 2.2. Definitie
Het gaat altijd om een combinatie van factoren, waarbij…
- Veroorzaakt lijden
- Tast functioneren aan
- Risico op dood, pijn, verlies vrijheid
Definitie DSM-5
Een psychische stoornis is een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen
op het gebied van cognitieve functies, de emotieregulatie en het gedrag van een persoon,
dat een uiting is van een disfuncties in psychologische, biologische of
ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychisch functioneren.
Ze gaan gepaard met een significant lijdensdruk en beperkingen in het functioneren
Uitsluitende omstandigheden
In 3 gevallen spreekt met toch niet over afwijkend gedrag of een psychische stoornis terwijl
er toch wel aan voorgaande criteria kan voldaan worden.
1. Een te verwachten en cultureel aanvaarde reactie op een bepaalde gebeurtenis
2. Langdurig deviant gedrag van politieke, religieuze of seksuele minderheden
Bv. in kader van zijn overtuiging wetten overtreden, dan niet als afwijkend gedrag gezien
3. Uitvloeisel van conflict tussen individu en maatschappij
2.3. Modellen
Verschillende invalshoeken om naar afwijkend gedrag te kijken
Waar ligt de grens? Hoe kunnen we beslissen?
Controverses: masturbatie? homoseksualiteit?
4
Deel 1: inleiding algemeen klinische psychologie en
psychopathologie
Les 1: inleiding
Grens tussen normaal en abnormaal wordt door onze waarden bepaald. Een onderscheid
hiertussen maken, kan heel moeilijk zijn.
Lessen waarbij online staat -> filmpjes
Andere lessen op campus voor deel van de lessen en anders gestreamd.
Zelfstudie = geschiedenis & ervaringsgerichte theorie en therapie
Teksten (wnr duidelijk gezegd) en PowerPoint op canvas zijn te kennen!
Vertrekken van de slides, je handboek en teksten zijn ter informatie (helpen je de sides beter
te begrijpen).
Transdiagnostische perspectief -> teksten op canvas
Hoe aan de slag met dit handboek?
- Voor de studenten: www.personmylab.be
o eText registratie met toegangscode op omslag
o vragen/toetsen handboek
o cases
o video’s
o begrippencontainer
o Visual Brain
1. Definiëring
1.1. De term ‘klinisch’
- Een subdiscipline
- Andere subdisciplines
arbeids – en organisatie psychologie
school – en pedagogische psychologie
- Grootste groep: 50%
- Verkeerde indruk
1
,1.2. Poging tot definiëring
Poging tot definiëren van Klinische psychologie
- Cassee, Höweler, Janssen
Ongewenst gedrag
Mogelijkheid om verandering te brengen
- Reber
Afwijkend en slecht aangepast gedrag
Diagnostiek, classificatie, behandeling, preventie en onderzoek
Take klinische psycholoog worden hier toegevoegd & meer nadruk op gedrag
- Winnubst, Schnabel, Van de Bout en Van Son
Wetenschap
Onderzoek naar gezondheid
Diagnoses en interventies ontwikkelen / toepassen
- APA
Toegepaste wetenschap
Diagnostiek en behandeling mentale problemen
- BFP
Psychologische kennis en praktijk
Autonome ontwikkeling en toegepaste theorie, methoden, technieken
Screening en diagnostiek, preventie en interventie
Doel: cliënten van problemen afhelpen, of mee leren omgaan
Kern van alle bovenstaande definities:
Klinische psychologie houdt zich uitsluitend bezig met psychische stoornissen
Maar…: “wat met problemen op somatisch vlak (bv. chronische pijn)”
- Gezondheidsproblemen = klinische psychologie
- Gezondheidsproblemen = gezondheidspsychologie (vertrekt vanuit meer algemene
psychologie processen)
Kunnen onderscheiden (klinische en gezondheid)
2
,1.3. Definitie
Hoge gezondheidsraad:
De autonome ontwikkeling en toepassing van theorieën, methoden en technieken van de
psychologie als wetenschap in de bevordering van de gezondheid, de screening,
psychologische diagnose en assessment van gezondheidsproblemen en de preventie van en
interventie bij deze problemen bij mensen.
Handboek: deze wel kennen!!!
De tak van de psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de oorzaken en de
behandeling van psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te bevorderen.
Kern blijft psychische stoornissen focus van klinische psychologie
Probleem: met welk afwijkend gedrag houden we ons bezig?
Problemen en afwijkend gedrag kunnen we situeren op een continuüm
Dit omdat de behandeling niet verder mag gaan dan het probleem zelf.
2. Normaal – abnormaal
2.1. Onderscheid: wat is afwijkend?
Wat is afwijkend?
- 3 gevalsbeschrijvingen in handboek
- Terrein van de psychopathologie
- Wie komt ermee in aanraking?
- Wanneer is iets afwijkend?
Opsomming van symptomen
Diagnostische criteria (symptomen die moeten voldoen aan bepaalde criteria voor ze
bij een psychologische stoornis behoren)
Is het normaal of abnormaal? Kan je verklaren a.d.h.v. Nevid factoren
Nevid: 6 factoren
1. uitzonderlijk: opvallend en onconventioneel gedrag
2. sociaal afwijkend: het overtreden van morele normen
3. foute perceptie/interpretatie: irrationeel/onbegrijpelijk gedrag
4. aanzienlijk emotioneel lijden
5. ongepast of contraproductief gedrag
6. gevaarlijk gedrag
bv. lijden door een situatie normaal, want te linken aan dat moment of die gebeurtenis.
Niet normaal wnr continu aanwezig
Niet noodzakelijk om aan alle 6 de criteria te voldoen om te kunnen spreken van afwijkend
gedrag. Soms wel, maar niet noodzakelijk
3
, 2.2. Definitie
Het gaat altijd om een combinatie van factoren, waarbij…
- Veroorzaakt lijden
- Tast functioneren aan
- Risico op dood, pijn, verlies vrijheid
Definitie DSM-5
Een psychische stoornis is een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen
op het gebied van cognitieve functies, de emotieregulatie en het gedrag van een persoon,
dat een uiting is van een disfuncties in psychologische, biologische of
ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychisch functioneren.
Ze gaan gepaard met een significant lijdensdruk en beperkingen in het functioneren
Uitsluitende omstandigheden
In 3 gevallen spreekt met toch niet over afwijkend gedrag of een psychische stoornis terwijl
er toch wel aan voorgaande criteria kan voldaan worden.
1. Een te verwachten en cultureel aanvaarde reactie op een bepaalde gebeurtenis
2. Langdurig deviant gedrag van politieke, religieuze of seksuele minderheden
Bv. in kader van zijn overtuiging wetten overtreden, dan niet als afwijkend gedrag gezien
3. Uitvloeisel van conflict tussen individu en maatschappij
2.3. Modellen
Verschillende invalshoeken om naar afwijkend gedrag te kijken
Waar ligt de grens? Hoe kunnen we beslissen?
Controverses: masturbatie? homoseksualiteit?
4
