Chronologie van het strafproces
1. Opsporing
2. Vervolging
3. Terechtzitting
4. Tenuitvoerlegging
Het strafbare feit
‘Een menselijke gedraging die valt binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving, die
wederrechtelijk is en aan schuld te wijten is’. Cumulatieve voorwaarden/componenten waaraan voldaan
moet worden om iemand te kunnen straffen
1. Menselijke gedraging (MG): alleen (rechts)personen kunnen vervolgd en gestraft worden voor
strafbare gedragingen. alleen gedragingen zijn strafbaar, gedachten niet.
2. Wettelijke delictsomschrijving (DO): Gedragingen zijn pas strafbaar als ze in de strafwet terug
te vinden zijn.
3. Wederrechtelijkheid (W): is de gedraging wederrechtelijk? Vervangen door ‘in strijd met het
recht’ of ‘niet rechtvaardig’.
4. Schuld of verwijtbaarheid (V): zonder mate van schuld/verwijtbaarheid mag niemand gestraft
worden. Van verwijtbaarheid is sprake als iemand zich redelijkerwijs anders had kunnen gedragen
dan hij deed.
Opzet & culpa
Opzet
Er kunnen diverse gradaties van opzet onderscheiden worden
● Willens en wetens: ergste vorm, dader weet waar hij mee bezig is en hij weet ook wat voor
(rechts)gevolgen zijn handeling kan hebben.
● Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn: hierbij heeft de dader een bepaald doel voor ogen,
maar hij weet dat het noodzakelijk is een bepaald - niet primair beoogd - gevolg in het leven te
roepen om dat doel te bereiken.
● Voorwaardelijk opzet: het (primair) niet gewilde gevolg wordt alsnog voor lief genomen. De
aanmerkelijke kans op het intreden van een bepaald (rechts)gevolg wordt dus bewust
geaccepteerd.
Schuld (culpa)
Culpa is een verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid. Net als bij opzet zijn er verschillende gradaties
van culpa. Binnen schuld (culpa) kunnen we de volgende indeling maken
● Bewuste culpa: het (primair) niet gewilde gevolg wordt op lichtvaardige wijze onwaarschijnlijk
geacht.
● Onbewuste culpa: men denkt niet waar men wel had moeten denken.
Voorwaardelijk opzet of bewuste culpa?
Om te beoordelen of je in een bepaald geval te maken hebt met voorwaardelijk opzet kun je terugkijken
naar de jurisprudentie. Uit jurisprudentie en het boek blijkt dat er drie voorwaarden aanwezig moeten zijn,
wil er sprake zijn van ‘voorwaardelijk opzet’
1. Aanmerkelijke kans: er moet een aanmerkelijke kans zijn dat het strafrechtelijk feit optreedt.
, 2. Kenniselement: er moet wetenschap zijn van deze kans.
3. Wilselement: de dader moet deze kans bewust aanvaard hebben. (Porsche-arrest,
Spookrijder-arrest)
Wil er sprake zijn van ‘bewuste schuld’ (culpa), dan moet er sprake zijn van een ‘verwijtbare
aanmerkelijke onvoorzichtigheid’
1. Is er een aanmerkelijke onvoorzichtigheid? Je kunt je hierbij laten leiden door bijvoorbeeld de
schending van een voorzichtigheidsnorm.
2. Is er sprake van verwijtbaarheid? Kijk of iemand een excuus heeft, zoals een
strafuitsluitingsgrond. De Garantenstellung speelt bij dit stapje ook een rol. Kijk naar de functie
van de dader.
3. Er moet voldaan zijn aan de causaliteit.
Strafuitsluitingsgronden
Uitgangspunt in Nederland is dat gedrag dat voldoet aan een delictsomschrijving vrijwel altijd ook
wederrechtelijk en verwijtbaar is. Toch zijn er situaties denkbaar waarin een delictsomschrijving wordt
vervuld, maar de verwijtbaarheid of wederrechtelijkheid toch ontbreekt → strafuitsluitingsgronden.
De strafuitsluitingsgronden kunnen een rol spelen als de rechter de vier vragen van art. 350 Sv gaat
beantwoorden na het onderzoek ter terechtzitting. Bij ‘normale delicten’ waar geen culpa of
wederrechtelijkheid in de delictsomschrijving zit, kijkt hij allereerst of het feit bewezenverklaard kan
worden. Als dat kan zal hij het feit moeten kwalificeren. Vervolgens vraagt hij zich af of het handelen van
de verdachte wederrechtelijk was en of het hem valt te verwijten.
Als de verdachte zich met succes op een rechtvaardigingsgrond of schulduitsluitingsgrond kan beroepen
is hij niet strafbaar.
Rechtvaardigingsgronden Schulduitsluitingsgronden
Noodweer art. 41 lid 1 Sr Noodweerexces art. 41 lid 2 Sr
Overmacht als noodtoestand art. 40 Sr (Psychische) overmacht art. 40 Sr
Bevoegd ambtelijk bevel art. 43 lid 1 Sr Onbevoegd ambtelijk bevel art. 43 lid 2 Sr
Wettelijk voorschrift art. 42 Sr Ontoerekeningsvatbaarheid art. 39 Sr
Ontbreken materiële wederrechtelijkheid Afwezigheid van alle schuld (avas)
Veearts-arrest Melk-en-water-arrest
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosalievandermaarel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
