Week 3 OVV-3
HC Atypische ziektepresentatie: vallen
Vallen
Prevalentie
- Samenleving is aan het vergrijzen
- Adaptie van zorgverlening: traditioneel ziektegericht > patiënt-functiegericht
Atypische presentatie: vallen
- 65+: 1/3e valt minimaal 1x per jaar
- 70% heeft lichamelijke gevolgen hiervan
o Hiervan 10-15% ernstig
- Nummer 1 verwijsreden letsel gerelateerd SEH-bezoek
- Val gerelateerd letsel neemt toe
o 14% van alle SEH-presentaties bij ouderen is gevolg van een val
o In NL: iedere 4 minuten iemand op SEH i.v.m. val
o 4% van alle ziekenhuisopnames
o 13 doden per dag door vallen in NL
o Top 20 duurste gezondheidszorgkosten
- 80% van de oudere vallers heeft vooraf al een verhoogd risico op vallen
- Vroege risicobeoordeling en behandeling om letsel te voorkomen is nuttig
Screening valrisico
- Afgelopen jaar 1 keer gevallen
- 1 val en probleem mobiliteit (balans/lopen)
- Val + wegraking
- Val + letsel
- Dan reden voor multifactoriële valrisico beoordeling
Vallen als symptoom
- Vallen= atypische
ziektepresentatie
- Vele risicofactoren
o Kracht, balans, visus,
cognitie, medicatie
- Meestal multifactorieel
Oorzaken vallen
- Fysiologische veroudering
- Extrinsieke factoren
o (Onjuiste) hulpmiddelen
o Medicatie (belangrijkste
risicofactor na
mobiliteitsstoornis)
Psychotrope middelen: sedativa, AD (hyponatriëmie, orthostatische
hypotensie of parkinsonisme, sedatie, anticholinerge bijw), AP
Cardiovasculaire middelen: diuretica, antihypertensiva,
anti-arritmica/vasodilativa (bradycardie, orthostase)
- Intrinsieke factoren
o Mobiliteit: bij valanalyse wordt balans, kracht en lopen getest
, Testen: SPPB (brengt alle 3 de elementen in kaart en een score, onder 9
verhoogd risico ), TUGT (opstaan, 3 meter lopen, omdraaien, teruglopen en
weer zitten)
TUGT >11= verhoogd valrisico
Ook kijken naar hoe iemand zich beweegt
o Bv. atriumfibrilleren
o Alle fysiologische factoren, maar dan pathologische veranderingen
Casus
- Koordansergang: lopen voet voor voet
- Polyneuropathie
- Normale handknijpkracht
- TUGT heel traag, SPPB heel slecht
- Al geheugenproblematiek
o Dubbeltaken (mobiliteitstest) vaak afwijkend bij cognitieve stoornissen
Stops walking when talking
Risicofactoren vallen
Neuropsychologische factoren
- Bij dementie: executieve functie, aandacht en concentratie gestoord
o Relatief vroeg aangedaan
- Ook bij depressie verhoogd risico; minder aandacht, inactief, apathie
- Valangst: negatieve spiraal, gevaarlijker beweegpatroon
Visus
Medische oorzaken: ziekten en aandoeningen
- Aantal chronische aandoeningen maakt dat iemand vaker valt
o Vooral toenemende kans op niet-struikelen
- Parkinson
- Artrose
- Vestibulair
- Vitamine D-deficiëntie
- Orthostase
- CVA
- Urine-incontinentie
, - Atypische presentatie (acute) ziekte
o Urineweginfectie
o Pneumonie
o Hart- en vaatziekten
o Deze ziekten presenteren zich vaak niet volgens de vaste symptomen; maar bv. met
vallen
Atypische presentatie
- Valanalyse= CGA
o Vallen= atypsisch
o Veel factoren
o Risico neemt toe met aantal aandoeningen
Valanalyse
, Behandeling
Valpreventieve interventies
Gepersonaliseerd
Risicomedicatie: interventies
Medicamenteuze behandeling
HC Atypische ziektepresentatie: vallen
Vallen
Prevalentie
- Samenleving is aan het vergrijzen
- Adaptie van zorgverlening: traditioneel ziektegericht > patiënt-functiegericht
Atypische presentatie: vallen
- 65+: 1/3e valt minimaal 1x per jaar
- 70% heeft lichamelijke gevolgen hiervan
o Hiervan 10-15% ernstig
- Nummer 1 verwijsreden letsel gerelateerd SEH-bezoek
- Val gerelateerd letsel neemt toe
o 14% van alle SEH-presentaties bij ouderen is gevolg van een val
o In NL: iedere 4 minuten iemand op SEH i.v.m. val
o 4% van alle ziekenhuisopnames
o 13 doden per dag door vallen in NL
o Top 20 duurste gezondheidszorgkosten
- 80% van de oudere vallers heeft vooraf al een verhoogd risico op vallen
- Vroege risicobeoordeling en behandeling om letsel te voorkomen is nuttig
Screening valrisico
- Afgelopen jaar 1 keer gevallen
- 1 val en probleem mobiliteit (balans/lopen)
- Val + wegraking
- Val + letsel
- Dan reden voor multifactoriële valrisico beoordeling
Vallen als symptoom
- Vallen= atypische
ziektepresentatie
- Vele risicofactoren
o Kracht, balans, visus,
cognitie, medicatie
- Meestal multifactorieel
Oorzaken vallen
- Fysiologische veroudering
- Extrinsieke factoren
o (Onjuiste) hulpmiddelen
o Medicatie (belangrijkste
risicofactor na
mobiliteitsstoornis)
Psychotrope middelen: sedativa, AD (hyponatriëmie, orthostatische
hypotensie of parkinsonisme, sedatie, anticholinerge bijw), AP
Cardiovasculaire middelen: diuretica, antihypertensiva,
anti-arritmica/vasodilativa (bradycardie, orthostase)
- Intrinsieke factoren
o Mobiliteit: bij valanalyse wordt balans, kracht en lopen getest
, Testen: SPPB (brengt alle 3 de elementen in kaart en een score, onder 9
verhoogd risico ), TUGT (opstaan, 3 meter lopen, omdraaien, teruglopen en
weer zitten)
TUGT >11= verhoogd valrisico
Ook kijken naar hoe iemand zich beweegt
o Bv. atriumfibrilleren
o Alle fysiologische factoren, maar dan pathologische veranderingen
Casus
- Koordansergang: lopen voet voor voet
- Polyneuropathie
- Normale handknijpkracht
- TUGT heel traag, SPPB heel slecht
- Al geheugenproblematiek
o Dubbeltaken (mobiliteitstest) vaak afwijkend bij cognitieve stoornissen
Stops walking when talking
Risicofactoren vallen
Neuropsychologische factoren
- Bij dementie: executieve functie, aandacht en concentratie gestoord
o Relatief vroeg aangedaan
- Ook bij depressie verhoogd risico; minder aandacht, inactief, apathie
- Valangst: negatieve spiraal, gevaarlijker beweegpatroon
Visus
Medische oorzaken: ziekten en aandoeningen
- Aantal chronische aandoeningen maakt dat iemand vaker valt
o Vooral toenemende kans op niet-struikelen
- Parkinson
- Artrose
- Vestibulair
- Vitamine D-deficiëntie
- Orthostase
- CVA
- Urine-incontinentie
, - Atypische presentatie (acute) ziekte
o Urineweginfectie
o Pneumonie
o Hart- en vaatziekten
o Deze ziekten presenteren zich vaak niet volgens de vaste symptomen; maar bv. met
vallen
Atypische presentatie
- Valanalyse= CGA
o Vallen= atypsisch
o Veel factoren
o Risico neemt toe met aantal aandoeningen
Valanalyse
, Behandeling
Valpreventieve interventies
Gepersonaliseerd
Risicomedicatie: interventies
Medicamenteuze behandeling
