Samenvatting Samevatting katheterzorg

Katheteriseren van de blaas is het inbrengen van een holle buis (katheter) in de blaas met
als doel het afvloeien van urine. Het inbrengen van een blaaskatheter is een voorbehouden
handeling.
Het katheteriseren van de blaas kan op twee manieren:
- via de urethra in de urineblaas. Dit noem je een urethrale katheter.
- via de voorste buikwand in de urineblaas. Dit noem je een suprapubische katheter.




Observaties
Een zorgvrager met een katheter observeer je op:
- aanwijzingen voor een infectie, bijvoorbeeld: troebele urine, penetrante geur van de
urine, bloed in de urine, koorts, pijn in de zij of boven de blaas, een gevoel van
malaise;
- een goede doorstroom (geen knikken in de katheterslang) om verstopping te
voorkomen;
- hoeveelheid, kleur en aspect van de urine;

, - de aanwezigheid van lekkages in de katheter.
Complicaties bij een blaaskatheter
Bij het gebruik van een blaaskatheter kunnen verschillende complicaties ontstaan. Door de
juiste verzorging kun je de complicaties soms voorkomen, maar dit lukt lang niet altijd. De
volgende complicaties kunnen voorkomen:
- Een urineweginfectie (een blaasontsteking of een nierbekkenontsteking) kan
ontstaan door onvoldoende hygiënisch werken bij de verzorging van de katheter of
door incontinentie van feces. Via de katheter komen dan micro-organismen in de
blaas. Zelfs bij een goede verzorging ontstaat bij een langdurige verblijfskatheter na
enkele weken vaak een urineweginfectie.
- Blaaskrampen zijn een natuurlijke reactie van de blaas op een vreemd voorwerp,
namelijk de katheter. Dit kun je niet voorkomen. Zorgvragers geven bij blaaskrampen
aan dat ze aandrang voelen om te plassen, maar niet kúnnen plassen. Informeer de
zorgvrager dat er geen urine in de blaas zit, maar dat het gevoel veroorzaakt wordt
door de katheter. Als de zorgvrager er veel last van heeft, kun je de arts raadplegen.
De arts kan eventueel medicijnen voorschrijven. Laat de zorgvrager in elk geval veel
drinken.
- Lekkage kan ontstaan door verstopping van de blaaskatheter of door een te volle
ballon.
- Hematurie of bloed in de urine kan ontstaan door irritatie van de blaas of door
trauma, bijvoorbeeld door trekken aan de katheter.
- Na het verwijderen van de katheter kan er incontinentie ontstaan doordat de
zorgvrager de controle over de mictie (het urineren) heeft verloren. De blaas kan
worden voorbereid op het weer onder controle krijgen van de mictie door
blaastraining toe te passen voordat de katheter wordt verwijderd.
Voorlichting en instructie
Een zorgvrager met een katheter kun je voorlichting en instructie geven over:
- de reden van de ingreep en de handeling;
- de wijze waarop de handeling wordt uitgevoerd;
- wat de zorgvrager bij de ingreep of de handeling kan verwachten;
- wanneer de zorgvrager moet waarschuwen, zoals bij het niet afvloeien van urine, bij
pijn of bij andere klachten;
- wat de zorgvrager wel en niet kan doen met een katheter;
- hoe de zorgvrager in zijn dagelijks leven kan omgaan met de katheter.
Eventuele observaties die wijzen op complicaties geef je direct door aan de arts of
leidinggevende.
In het verpleegdossier rapporteer je:
- de ervaring van de zorgvrager;
- het soort katheter;
- de doorsnede van de katheter (uitgedrukt in charrière);
- de hoeveelheid vloeistof die in de ballon zit;
- welke urineopvangzak is gebruikt;
- wanneer de katheter moet worden verwisseld;
- hoeveel retentie er was;
- de kleur, hoeveelheid en andere aspecten van de urine;
- het mictiepatroon na verwijdering van de blaaskatheter;