SWK 5 Filosofie
Epicurus Stoïcijnen Aristoteles Sartre
Wereldbeeld Wereldbeeld Wereldbeeld Wereldbeeld
- School gebaseerd op vriendschap. De stoa = de leer van de Stoïcijnen Leerling van Plato en Plato is weer Existentialisme -> wat betekent het
Geen standen verschillen, slaven en (zuilengalerij) = “de lui bij de zuilen” een leerling van Socrates om te bestaan?
vrouwen ook welkom -> SPA Iedere persoon als een uniek wezen,
- Lust en genieten staat centraal Stoïcijnse bril: verantwoordelijk voor eigen daden en
(veel misvattingen -> vreetfestijnen, Wij zijn een klein egocentrisch deeltje in Plato en Aristoteles eigen lot
seks orgiën) het grotere geheel, waarin alles en Gaat vaak over het beroemde
- Volgelingen = “die van de tuin” iedereen zijn vaste baan heeft. schilderij van Rafael: (de school van Zijn wereldbeeld is atheïstisch = er is
- Kerntaak van filosofie: Athene) geen god
“doorgronden van de aard van de De wereld is redelijk -> alles wat Plato wijst met zijn wijsvinger naar
werkelijkheid, om de mens van zijn gebeurt, gebeurt volgens redelijke boven (de hemel) en Aristoteles wijst Vrijheid en verantwoordelijkheid van
angsten te bevrijden.” wetten. (natuurwetten) (Determinisme) voor zich uit met zijn hele hand (de de mens centraal staan
Als je gelukkig wilt zijn, moet je Altijd oorzaak – gevolg -> geen toeval wereld)
zorgen dat je van je angsten afkomt. (toeval is onmogelijk, wat gebeurt had Zijn bekende boek: “Het zijn en het niet”
Angst wegnemen door feiten, niet niet anders kunnen zijn) Hij onderscheidt zich van de anderen
door geloof denkers door te kijken naar de Het zijn van de wereld en het zijn van
De natuur wordt niet persoonlijk -> ‘echte’ concrete wereld het bewustzijn -> wereld bestaat uit 2
1. De wereld is niet door een god blijft altijd redelijk. Dus leed treft ons delen:
geschapen. allemaal (laat vragen zoals waarom ik? De mens is keuze vrij: niet alles in
Er is geen besturende macht. De achterwegen) de wereld ligt vast (wereld is niet 1. Het zijn van de wereld op zich
kosmos (wereld) is een toevallige chaotisch) Er is ook sprake van een (en soi) “het opzich zelf” ->
tijdelijke ordening. Onze vrijheid en daarmee ons geluk = redelijke ordening, maar er zitten de dingen, die zichzelf genoeg zijn
Niets gebeurt met een reden, alles gelegen in kennis en inzicht. open plekken in de ordening waar en een essentie hebben. (bijv. een
gebeurt toevallig. Vrijheid = inzicht in de noodzaak van geen redelijkheid heerst. steen)
wat ons overkomt
2. Alles bestaat uit atomen. -> Er is bewegingsruimte: er is geen 2. Gericht op de wereld: voor zich
atomen regen, paar raakten (toevallig) De wereld bestaat uit 2 principes: algemene theorie en er liggen geen (pour soi -> het voor zichzelf) =
uit hun baan, klampte aan elkaar en 1. Het passieve principe regels vast (je mag zelf invulling existentie
werden groter. -> zo ontstond de De materie (stof) geven) Het bewustzijn, de menselijke
kosmos (wereld). Alles in de wereld bestaat uit materie, existentie, dat eigenlijk niets is.
Ook onze ziel bestaat uit atomen. maar ziet er niet hetzelfde uit. Het goede leven (lukkend leven) Bewustzijn los van de dingen is leeg
Bij de dood vallen onze lichaam en bereiken we door het ontwikkelen (dit zijn wij)
ziel uiteen. 2. Het actieve principe van een voortreffelijk karakter in de Existentie = de wijze waarop mensen
Na de dood is er geen leven meer -> Dat wat vorm geeft aan de materie (ook praktijk van alledag -> in de wereld bestaan
als ons lichaam ermee stopt, stoppen wel natuur) karaktervorming dor het aanleren van
, wij er ook mee. De natuur geeft alles richting en leiding. goede gewoontes (deugden) Hierin ligt de radicale vrijheid met de
De natuur = redelijk noodzaak en plicht keuzes te maken.
3. Wereldbeeld als kader voor de Natuur is logos, rede Deugd = “een karakterhouding die De mens kan alleen iets worden. De
ethiek. ons in staat stelt een keuze te mens is niets en heeft de
Als begrenzing waarmee we rekening De Logos (natuur) is in alles en houdt de maken en die het midden houdt met verantwoordelijkheid het leven zelf
moeten houden bij ons streven naar wereld bijeen en is in die zin goddelijk. betrekking tot ons, een midden dat vorm te geven.
geluk. Logos = god -> god en natuur = 1 bepaald wordt door de rede”.
(Natuur, god, rede, logos -> komt bij Als pour soi bestaan wij altijd als
Als er wel een god bestaat = hij de Stoïcijnen allemaal op hetzelfde Deugd is voortreffelijk of verhouding – tot, afstand – tot,
volmaakt en heeft hij ons niet neer) virtuositeit bewustzijn – van en dus als ontkenning
nodig. God veroorzaakt onrust en - Virtue, virtuoos: deugd en uitblinken – van.
angst. Geloof je in god, dan leef je Het actieve principe is een immanent: Ergens heel erg goed in zijn
niet langer zomaar en heb je een De wereld is één (oorzaak - gevolg) - Voortreffelijk: Het beste doen wat we Het bewustzijn is verhouding, afstand,
taak. - Alles is met elkaar verbonden: niets in kunnen niet ‘iets’, datgene wat tussen ‘ietsen’
de wereld gebeurt, zonder dat het zijn ruimte schept opdat zich daartussen
Geen god, geen noodlot, geen uitwerking heeft op iets anders. Zonder deugden zouden we onvrij betekenis kan ontplooien
voorzienigheid. zijn, want dan konden we geen We zijn altijd gesitueerd (in een
Keerzijde: we leven in een wereld die Transcendent beginsel = is verstandige beslissingen nemen. situatie), maar vallen nooit met onze
zich niks van ons aantrekt. De overstijgend, het bestaat uit bepalingen samen
kosmos is er niet voor ons en is meerderedelen, (god staat buiten de Ons karakter is opgebouwd uit (we zijn werknemer, student, zus,
doelloos. natuur) vermogens en houdingen. Nederlander, kind etc.) -> je bent nooit
-> vermogens zijn aangeboren en bijv. alleen student.
Sympatheia = De samenhang tussen onze houdingen aangeleerd
alles. Niet willekeurig, maar in ordelijke (wie wij zijn ligt bij de geboorte nog Sartre vindt dat je niet alles moet laten
samenhang. niet vast, we moeten onszelf nog vastleggen
worden)
De logos is in elk individueel wezen of De existentie gaat altijd aan de
ding -> iedereen is een schakel in het 4 hoofddeugden essentie vooraf -> eerst besta je,
grotere geheel. Alle 4 de deugden bevinden zich in daarna word je iets
Alles wat gebeurt, heeft zijn plaats in het het juiste midden We zijn dus iets onbepaalds, wij zijn
grotere geheel, ook vervelende nog niets
gebeurtenissen zijn noodzakelijk. Het juiste midden is niet het De mens is wat hij van zichzelf maakt
gemiddelde, maar houdt het midden
Alles hangt met alles samen en tussen te veel en te weinig. Juiste ”Het bestaan gaat aan de
iedereen met iedereen midden = voortreffelijk (beste wat we wezen bepaling vooraf” (eerst
Lichaam staat niet op zichzelf, maar kunnen doen) existentie dan essentie, ook wel eerst
heeft de lucht nodig om te ademen, de bedenken dan uitvoeren)
grond om op te staan etc. 1. Praktische wijsheid
Het inzicht dat nodig is om de juiste
Kennis houding te kiezen ten aanzien van het
Geluk is redelijk, verstandig en zit hem in leven en de dingen die ons daarin
Epicurus Stoïcijnen Aristoteles Sartre
Wereldbeeld Wereldbeeld Wereldbeeld Wereldbeeld
- School gebaseerd op vriendschap. De stoa = de leer van de Stoïcijnen Leerling van Plato en Plato is weer Existentialisme -> wat betekent het
Geen standen verschillen, slaven en (zuilengalerij) = “de lui bij de zuilen” een leerling van Socrates om te bestaan?
vrouwen ook welkom -> SPA Iedere persoon als een uniek wezen,
- Lust en genieten staat centraal Stoïcijnse bril: verantwoordelijk voor eigen daden en
(veel misvattingen -> vreetfestijnen, Wij zijn een klein egocentrisch deeltje in Plato en Aristoteles eigen lot
seks orgiën) het grotere geheel, waarin alles en Gaat vaak over het beroemde
- Volgelingen = “die van de tuin” iedereen zijn vaste baan heeft. schilderij van Rafael: (de school van Zijn wereldbeeld is atheïstisch = er is
- Kerntaak van filosofie: Athene) geen god
“doorgronden van de aard van de De wereld is redelijk -> alles wat Plato wijst met zijn wijsvinger naar
werkelijkheid, om de mens van zijn gebeurt, gebeurt volgens redelijke boven (de hemel) en Aristoteles wijst Vrijheid en verantwoordelijkheid van
angsten te bevrijden.” wetten. (natuurwetten) (Determinisme) voor zich uit met zijn hele hand (de de mens centraal staan
Als je gelukkig wilt zijn, moet je Altijd oorzaak – gevolg -> geen toeval wereld)
zorgen dat je van je angsten afkomt. (toeval is onmogelijk, wat gebeurt had Zijn bekende boek: “Het zijn en het niet”
Angst wegnemen door feiten, niet niet anders kunnen zijn) Hij onderscheidt zich van de anderen
door geloof denkers door te kijken naar de Het zijn van de wereld en het zijn van
De natuur wordt niet persoonlijk -> ‘echte’ concrete wereld het bewustzijn -> wereld bestaat uit 2
1. De wereld is niet door een god blijft altijd redelijk. Dus leed treft ons delen:
geschapen. allemaal (laat vragen zoals waarom ik? De mens is keuze vrij: niet alles in
Er is geen besturende macht. De achterwegen) de wereld ligt vast (wereld is niet 1. Het zijn van de wereld op zich
kosmos (wereld) is een toevallige chaotisch) Er is ook sprake van een (en soi) “het opzich zelf” ->
tijdelijke ordening. Onze vrijheid en daarmee ons geluk = redelijke ordening, maar er zitten de dingen, die zichzelf genoeg zijn
Niets gebeurt met een reden, alles gelegen in kennis en inzicht. open plekken in de ordening waar en een essentie hebben. (bijv. een
gebeurt toevallig. Vrijheid = inzicht in de noodzaak van geen redelijkheid heerst. steen)
wat ons overkomt
2. Alles bestaat uit atomen. -> Er is bewegingsruimte: er is geen 2. Gericht op de wereld: voor zich
atomen regen, paar raakten (toevallig) De wereld bestaat uit 2 principes: algemene theorie en er liggen geen (pour soi -> het voor zichzelf) =
uit hun baan, klampte aan elkaar en 1. Het passieve principe regels vast (je mag zelf invulling existentie
werden groter. -> zo ontstond de De materie (stof) geven) Het bewustzijn, de menselijke
kosmos (wereld). Alles in de wereld bestaat uit materie, existentie, dat eigenlijk niets is.
Ook onze ziel bestaat uit atomen. maar ziet er niet hetzelfde uit. Het goede leven (lukkend leven) Bewustzijn los van de dingen is leeg
Bij de dood vallen onze lichaam en bereiken we door het ontwikkelen (dit zijn wij)
ziel uiteen. 2. Het actieve principe van een voortreffelijk karakter in de Existentie = de wijze waarop mensen
Na de dood is er geen leven meer -> Dat wat vorm geeft aan de materie (ook praktijk van alledag -> in de wereld bestaan
als ons lichaam ermee stopt, stoppen wel natuur) karaktervorming dor het aanleren van
, wij er ook mee. De natuur geeft alles richting en leiding. goede gewoontes (deugden) Hierin ligt de radicale vrijheid met de
De natuur = redelijk noodzaak en plicht keuzes te maken.
3. Wereldbeeld als kader voor de Natuur is logos, rede Deugd = “een karakterhouding die De mens kan alleen iets worden. De
ethiek. ons in staat stelt een keuze te mens is niets en heeft de
Als begrenzing waarmee we rekening De Logos (natuur) is in alles en houdt de maken en die het midden houdt met verantwoordelijkheid het leven zelf
moeten houden bij ons streven naar wereld bijeen en is in die zin goddelijk. betrekking tot ons, een midden dat vorm te geven.
geluk. Logos = god -> god en natuur = 1 bepaald wordt door de rede”.
(Natuur, god, rede, logos -> komt bij Als pour soi bestaan wij altijd als
Als er wel een god bestaat = hij de Stoïcijnen allemaal op hetzelfde Deugd is voortreffelijk of verhouding – tot, afstand – tot,
volmaakt en heeft hij ons niet neer) virtuositeit bewustzijn – van en dus als ontkenning
nodig. God veroorzaakt onrust en - Virtue, virtuoos: deugd en uitblinken – van.
angst. Geloof je in god, dan leef je Het actieve principe is een immanent: Ergens heel erg goed in zijn
niet langer zomaar en heb je een De wereld is één (oorzaak - gevolg) - Voortreffelijk: Het beste doen wat we Het bewustzijn is verhouding, afstand,
taak. - Alles is met elkaar verbonden: niets in kunnen niet ‘iets’, datgene wat tussen ‘ietsen’
de wereld gebeurt, zonder dat het zijn ruimte schept opdat zich daartussen
Geen god, geen noodlot, geen uitwerking heeft op iets anders. Zonder deugden zouden we onvrij betekenis kan ontplooien
voorzienigheid. zijn, want dan konden we geen We zijn altijd gesitueerd (in een
Keerzijde: we leven in een wereld die Transcendent beginsel = is verstandige beslissingen nemen. situatie), maar vallen nooit met onze
zich niks van ons aantrekt. De overstijgend, het bestaat uit bepalingen samen
kosmos is er niet voor ons en is meerderedelen, (god staat buiten de Ons karakter is opgebouwd uit (we zijn werknemer, student, zus,
doelloos. natuur) vermogens en houdingen. Nederlander, kind etc.) -> je bent nooit
-> vermogens zijn aangeboren en bijv. alleen student.
Sympatheia = De samenhang tussen onze houdingen aangeleerd
alles. Niet willekeurig, maar in ordelijke (wie wij zijn ligt bij de geboorte nog Sartre vindt dat je niet alles moet laten
samenhang. niet vast, we moeten onszelf nog vastleggen
worden)
De logos is in elk individueel wezen of De existentie gaat altijd aan de
ding -> iedereen is een schakel in het 4 hoofddeugden essentie vooraf -> eerst besta je,
grotere geheel. Alle 4 de deugden bevinden zich in daarna word je iets
Alles wat gebeurt, heeft zijn plaats in het het juiste midden We zijn dus iets onbepaalds, wij zijn
grotere geheel, ook vervelende nog niets
gebeurtenissen zijn noodzakelijk. Het juiste midden is niet het De mens is wat hij van zichzelf maakt
gemiddelde, maar houdt het midden
Alles hangt met alles samen en tussen te veel en te weinig. Juiste ”Het bestaan gaat aan de
iedereen met iedereen midden = voortreffelijk (beste wat we wezen bepaling vooraf” (eerst
Lichaam staat niet op zichzelf, maar kunnen doen) existentie dan essentie, ook wel eerst
heeft de lucht nodig om te ademen, de bedenken dan uitvoeren)
grond om op te staan etc. 1. Praktische wijsheid
Het inzicht dat nodig is om de juiste
Kennis houding te kiezen ten aanzien van het
Geluk is redelijk, verstandig en zit hem in leven en de dingen die ons daarin
