Aardrijkskunde Samenvatting
5.1 Centrum en periferie
Drie groepen landen
Als je ziet hoe rijk landen zijn, kun je landen in drie groepen indelen. Een rijk centrum, een arme
periferie en een semiperiferie
Het centrum
De centrumlanden zijn de rijke landen van de wereld, ze hebben een goed inkomen en leven in luxe,
maar niet iedereen in deze landen leeft in luxe. Vergeleken met sloppenwijken zijn ze wel rijk, maar
in hun eigen land zijn ze arm.
Periferie
De periferie bestaat uit arme landen waar veel mensen leven van een paar euro of minder. We
noemen deze landen ook wel ontwikkelings landen (derdewereldlanden). Er is vaak een kleine
groep rijke mensen die leeft van luxe.
Semiperiferie
Semiperiferie is een bonte verzameling landen die niet bij het centrum en niet bij de periferie horen.
Hierbij horen landen die vroeger periferielanden waren, maar waar de economie nu snel groeit. Ook
oude centrumlanden waar het nu slechter gaat, horen bij semiperiferie.
In landen met semiperiferie zijn grote verschillen tussen arm en rijk. Wijken met luxe appartementen
grenzen aan uitgestrekte sloppenwijken.
Afhankelijkheid landen in periferie
Periferie landen hebben de goederen nodig die worden gemaakt in centrum landen en zijn dus
afhankelijk. Oorzaken:
1. De periferie landen kunnen deze goederen (bijv. telefoons) niet zelf produceren. Ze missen
kennis, fabrieken en produceren vooral grondstoffen zoals: katoen, goud, cacao en
landbouwproducten.
2. Centrumlanden kopen de grondstoffen voor lage prijzen van periferie landen. Op grondstoffen
maken deze periferie landen veel minder winst dan de eindproducten uit rijke landen.
Gevolg: Verschil in opbrengsten
, Centrum-periferie model
De rijken halen de grondstoffen uit de arme landen voor het maken van goederen. De goederen
verkoopt het centrum vooral aan de semiperiferie en periferie
5.2 economische ontwikkelingen
• Economische ontwikkeling = Een land of gebied wordt rijker, meestal gemeten in groei van
het bbp of bbp per hoofd van de bevolking
• BBP = Bruto Binnenlands product
• Betekenis: wat inwoners gemiddeld verdienen in een land in een jaar
• Hoe reken je dit uit?
• Al het geld wat wordt verdiend in een land / (delen door) aantal inwoners in een land
Voorbeeld:
• Nederland heeft 17.300.000 inwoners in 2015
• De totale hoeveelheid geld die wordt verdiend is:
• 500.000.000.000 (500 miljard)
• Je deelt 500.000.000.000 euro door 17.300.000 inwoners
• Er komt uit: $28901,73
5.1 Centrum en periferie
Drie groepen landen
Als je ziet hoe rijk landen zijn, kun je landen in drie groepen indelen. Een rijk centrum, een arme
periferie en een semiperiferie
Het centrum
De centrumlanden zijn de rijke landen van de wereld, ze hebben een goed inkomen en leven in luxe,
maar niet iedereen in deze landen leeft in luxe. Vergeleken met sloppenwijken zijn ze wel rijk, maar
in hun eigen land zijn ze arm.
Periferie
De periferie bestaat uit arme landen waar veel mensen leven van een paar euro of minder. We
noemen deze landen ook wel ontwikkelings landen (derdewereldlanden). Er is vaak een kleine
groep rijke mensen die leeft van luxe.
Semiperiferie
Semiperiferie is een bonte verzameling landen die niet bij het centrum en niet bij de periferie horen.
Hierbij horen landen die vroeger periferielanden waren, maar waar de economie nu snel groeit. Ook
oude centrumlanden waar het nu slechter gaat, horen bij semiperiferie.
In landen met semiperiferie zijn grote verschillen tussen arm en rijk. Wijken met luxe appartementen
grenzen aan uitgestrekte sloppenwijken.
Afhankelijkheid landen in periferie
Periferie landen hebben de goederen nodig die worden gemaakt in centrum landen en zijn dus
afhankelijk. Oorzaken:
1. De periferie landen kunnen deze goederen (bijv. telefoons) niet zelf produceren. Ze missen
kennis, fabrieken en produceren vooral grondstoffen zoals: katoen, goud, cacao en
landbouwproducten.
2. Centrumlanden kopen de grondstoffen voor lage prijzen van periferie landen. Op grondstoffen
maken deze periferie landen veel minder winst dan de eindproducten uit rijke landen.
Gevolg: Verschil in opbrengsten
, Centrum-periferie model
De rijken halen de grondstoffen uit de arme landen voor het maken van goederen. De goederen
verkoopt het centrum vooral aan de semiperiferie en periferie
5.2 economische ontwikkelingen
• Economische ontwikkeling = Een land of gebied wordt rijker, meestal gemeten in groei van
het bbp of bbp per hoofd van de bevolking
• BBP = Bruto Binnenlands product
• Betekenis: wat inwoners gemiddeld verdienen in een land in een jaar
• Hoe reken je dit uit?
• Al het geld wat wordt verdiend in een land / (delen door) aantal inwoners in een land
Voorbeeld:
• Nederland heeft 17.300.000 inwoners in 2015
• De totale hoeveelheid geld die wordt verdiend is:
• 500.000.000.000 (500 miljard)
• Je deelt 500.000.000.000 euro door 17.300.000 inwoners
• Er komt uit: $28901,73
