Individu en Maatschappij Blok 4
I&M: gezondheidsrecht 1
Twee grondslagen in het Gezondheidsrecht
- Zelfbeschikkingsbeginsel
- Recht op gezondheidszorg
Rechten van patiënten
- Patiëntenperspectief centraal in gezondheidszorg
- Bescherming kwetsbare positie patiënt
- Versnipperd in meerde wetten, oa.
o WGBO
o Wet BIG
o BOPZ
o WMO
o WKKGZ
Wet BIG
Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidzorg
- Doel wet BIG
- Instrumenten wet BIG
o Titelbescherming
o Voorbehouden handelingen
o Bevoegdheidsregeling
o Toezicht en handhaving
o Tuchtrecht
Vroeger
- 1865: Wet op de uitoefening geneeskunst (algemeen verbod op uitoefening geneeskunst)
- Beroep van arts, tandarts en verloskundige: beroepsbescherming
o Onbevoegd uitoefenen beroep strafbaar
- Verpleegkundigen, verzorgenden, paramedici: titelbescherming
o Onbevoegd uitvoeren van titel strafbaar
o Voor verpleegkundigen: de speld
Doel wet BIG (sinds 1997)
- Bevorderen en bewaken kwaliteit van beroepsuitoefening
- Bescherming van publiek tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen door
beroepsbeoefenaren
- Achterliggende gedachte
o Uitoefening van geneeskunst is vrij, met uitzondering van voorbehouden
handelingen
o Toezicht/handhaving van verantwoorden beroepsuitoefening
Geneeskunst
,“ Alle verrichtingen - het onderzoeken en het geven van raad daaronder begrepen - ertoe strekkende
om iemand van een ziekte te genezen, hem voor het ontstaan van een ziekte te behoeden of zijn
gezondheidstoestand te beoordelen, dan wel deze verloskundige bijstand te verlenen.”
Tegenwoordig: geen beroepsverbod maar titelbescherming
- “Lichte” regeling: (bv. verzorgende, dietist, logopedist, mondhygienist)
o Beschermde opleidingstitel
o Geen BIG-register
o Geen tuchtrecht
- “Zware” regeling: (bv. artsen, verpleegkundigen, apothekers, verloskundigen)
o Beschermde beroepstitel
o BIG register
o Voorbehouden handelingen
o Tuchtrecht
Nieuw wetsvoorstel: sinds september 2017
Taakherschikking: capaciteitsprobleem
- Verpleegkundig specialist*, physician assistant, klinisch technoloog
- Zelfstandige bevoegdheden voor bepaalde voorbehouden handelingen
o Voorspelbare en routinematige medische handelingen
- Tuchtrecht (beperkt)
- Voordelen:
o Meer aandacht en tijd voor patiënt
o Arts heeft minder routinematige handelingen
o Arts heeft meer tijd voor specialistische zorg
, I&M: gezondheidsrecht 2
WGBO
Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst
- Informed consent
- Inzage dossier
- Beroepsgeheim
- Aansprakelijkheid
- Overeenkomst tussen burgers (privaatrecht)
- Doel: bescherming van in afhankelijke positie kwetsbare patiënt
Informatie en toestemming
Informatie
- Begrijpelijk
- Moet worden begrepen
Toestemming
- Moet gevolgen kunnen overzien van besluit
- Moet besluit kunnen nemen
Wilsbekwaam of wilsonbekwaam
Wilsonbekwaam
- Begrijpt informatie niet
- Kan de gevolgen van besluit niet overzien
- Kan geen besluit nemen
Vertegenwoordigers
- Goed vertegenwoordiger
- Patiënt betrekken
- Voor zover de wilsonbekwaamheid strekt
- Schriftelijke wilsverklaring
Therapeutische exceptie
- Onthouden van informatie door zorgverlener aan patiënt
- Zeldzaam, zeer uitzonderlijk
- Collegiaal overleg vereist
- Alleen als informatie “kennelijk ernstig nadeel” voor patiënt zal opleveren.
- Schriftelijk goed vastleggen
- Inzagerecht wordt niet beperkt door therapeutische exceptie.
Minderjarigen en WGBO
Nederland
- Vanaf 18 jaar meerderjarig en handelingsbekwaam
- Jonger dan 18 minderjarig en handelingsonbekwaam
WGBO uitzondering
- Onder 12 jaar informatie + toestemming ouders
- Van 12 tot 16 jaar informatie + dubbele toestemming
- 16 jaar en ouder informatie + toestemming patiënt
Dossier
I&M: gezondheidsrecht 1
Twee grondslagen in het Gezondheidsrecht
- Zelfbeschikkingsbeginsel
- Recht op gezondheidszorg
Rechten van patiënten
- Patiëntenperspectief centraal in gezondheidszorg
- Bescherming kwetsbare positie patiënt
- Versnipperd in meerde wetten, oa.
o WGBO
o Wet BIG
o BOPZ
o WMO
o WKKGZ
Wet BIG
Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidzorg
- Doel wet BIG
- Instrumenten wet BIG
o Titelbescherming
o Voorbehouden handelingen
o Bevoegdheidsregeling
o Toezicht en handhaving
o Tuchtrecht
Vroeger
- 1865: Wet op de uitoefening geneeskunst (algemeen verbod op uitoefening geneeskunst)
- Beroep van arts, tandarts en verloskundige: beroepsbescherming
o Onbevoegd uitoefenen beroep strafbaar
- Verpleegkundigen, verzorgenden, paramedici: titelbescherming
o Onbevoegd uitvoeren van titel strafbaar
o Voor verpleegkundigen: de speld
Doel wet BIG (sinds 1997)
- Bevorderen en bewaken kwaliteit van beroepsuitoefening
- Bescherming van publiek tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen door
beroepsbeoefenaren
- Achterliggende gedachte
o Uitoefening van geneeskunst is vrij, met uitzondering van voorbehouden
handelingen
o Toezicht/handhaving van verantwoorden beroepsuitoefening
Geneeskunst
,“ Alle verrichtingen - het onderzoeken en het geven van raad daaronder begrepen - ertoe strekkende
om iemand van een ziekte te genezen, hem voor het ontstaan van een ziekte te behoeden of zijn
gezondheidstoestand te beoordelen, dan wel deze verloskundige bijstand te verlenen.”
Tegenwoordig: geen beroepsverbod maar titelbescherming
- “Lichte” regeling: (bv. verzorgende, dietist, logopedist, mondhygienist)
o Beschermde opleidingstitel
o Geen BIG-register
o Geen tuchtrecht
- “Zware” regeling: (bv. artsen, verpleegkundigen, apothekers, verloskundigen)
o Beschermde beroepstitel
o BIG register
o Voorbehouden handelingen
o Tuchtrecht
Nieuw wetsvoorstel: sinds september 2017
Taakherschikking: capaciteitsprobleem
- Verpleegkundig specialist*, physician assistant, klinisch technoloog
- Zelfstandige bevoegdheden voor bepaalde voorbehouden handelingen
o Voorspelbare en routinematige medische handelingen
- Tuchtrecht (beperkt)
- Voordelen:
o Meer aandacht en tijd voor patiënt
o Arts heeft minder routinematige handelingen
o Arts heeft meer tijd voor specialistische zorg
, I&M: gezondheidsrecht 2
WGBO
Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst
- Informed consent
- Inzage dossier
- Beroepsgeheim
- Aansprakelijkheid
- Overeenkomst tussen burgers (privaatrecht)
- Doel: bescherming van in afhankelijke positie kwetsbare patiënt
Informatie en toestemming
Informatie
- Begrijpelijk
- Moet worden begrepen
Toestemming
- Moet gevolgen kunnen overzien van besluit
- Moet besluit kunnen nemen
Wilsbekwaam of wilsonbekwaam
Wilsonbekwaam
- Begrijpt informatie niet
- Kan de gevolgen van besluit niet overzien
- Kan geen besluit nemen
Vertegenwoordigers
- Goed vertegenwoordiger
- Patiënt betrekken
- Voor zover de wilsonbekwaamheid strekt
- Schriftelijke wilsverklaring
Therapeutische exceptie
- Onthouden van informatie door zorgverlener aan patiënt
- Zeldzaam, zeer uitzonderlijk
- Collegiaal overleg vereist
- Alleen als informatie “kennelijk ernstig nadeel” voor patiënt zal opleveren.
- Schriftelijk goed vastleggen
- Inzagerecht wordt niet beperkt door therapeutische exceptie.
Minderjarigen en WGBO
Nederland
- Vanaf 18 jaar meerderjarig en handelingsbekwaam
- Jonger dan 18 minderjarig en handelingsonbekwaam
WGBO uitzondering
- Onder 12 jaar informatie + toestemming ouders
- Van 12 tot 16 jaar informatie + dubbele toestemming
- 16 jaar en ouder informatie + toestemming patiënt
Dossier
