Hoofdstuk 2 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Paragraaf 1
Nederlandse opstand tegen Spanje begon 1568.
- Oorzaak geloof.
Critici vonden namelijk dat de Kerk de Bijbel onjuist uitlegde, en kerkelijke gebruiken
nergens terug waren te vinden. Katholieke leiding was het hier mee oneens.
Belangrijke criticus = Erasmus. De critici worden ook wel hervormers genoemd. Later
protestanten. Grootste hervormers = Luther en Calvijn.
Belangrijkste kritiekpunten van protestanten:
- De bijbel werd anders uitgelegd.
- Er waren gebruiken die niet in de bijbel stonden. (aflaathandel bijv.)
Wat vond Luther:
- De machtsaanspraken en zelfgemaakte wetten en regels van de rooms-katholieke kerk
waren onterecht.
- De bijbel was lijdend. Hij wou de bijbel in de volkstaal hebben.
- Mensen komen in de hemel door te geloven in god, niet door goed te werken of veel te
betalen.
- Alles wat niet in de bijbel stond moest worden afgeschaft.
Verschillen Lutheranistische kerk en Calvinistische kerk:
- Bij Luther stond de vorst aan het hoofd van de kerk, bij Calvijn staat de raad van ouderlingen
aan het hoofd van de kerk
- Bij Luther mag je niet tegen de vorst ingaan als deze iets verkeerd doet, bij Calvijn mag je
tegen de vorst ingaan als deze niet volgens god werkt.
Verschillen katholieke kerk en protestantse kerk:
- In de katholieke kerk staan veel beelden, in de protestantse kerk staan geen beelden.
- Bij de katholieke kerk heb je een priester, bij de protestantse kerk heb je een dominee.
- In de katholieke kerk gebruiken ze veel rituelen, in de protestantse kerk niet.
- Bij de katholieke kerk is er geen machtspiramide, bij de protestantse kerk wel.
De Duitse vorsten steunen Luther alleen uit eigen belang omdat:
1. Zij werden het hoofd van de kerk.
2. Ze konden de kloosters sluiten en de bezittingen van de kloosters overnemen.
3. Volgens de Lutheranen moesten onderdanen de vorst altijd gehoorzamen, ook als de vorst
zich slecht gedroeg.
De ideeën van de kerkhervormers konden snel verspreidt worden door de uitvinding van de
boekdrukkunst in de 16e eeuw.
Rijksdag: een vergadering van vorsten van het Duitse Rijk en de keizer over zaken die voor het hele
rijk van belang waren. Luther moest voorkomen in de Rijksdag van Worms, omdat hij tegen Karel V
inging.
, Relatie van de Rijksdag in Worms tot de reformatie:
- Luther verkondigd voor de Rijksdag achter zijn hervormingen te blijven staan en zo zet hij de
reformatie voort.
De centralisatiepolitiek van Karel V tegenover Luther:
- Bij de centralisatiepolitiek hoort ook een centrale godsdienst, maar Luther gaat hier tegenin
door te zeggen dat hij iets anders gelooft. Karel V vindt dit niet zo leuk.
De vrede van Augsbrug: de vorst bepaalde de religie voor zijn onderdanen.
Karel V verliest door de vrede van Augsburg zijn centrale macht doordat niet iedereen meer
hetzelfde geloof heeft. Als reactie treedt hij af (abdiceren).
Waarom kon er wel een opstand tegen Fillips II komen in Nederland en niet in Duitse gebieden?
- In Duitsland heerste vooral het Luhteranisme en volgens dat geloof mag je niet opstand
komen tegen de vorst.
- In Nederland heerste vooral het Calvinisme en volgens dat geloof mag je wel in opstand
komen tegen de vorst.
Paragraaf 2
Oorzaken van de opstand
Indirecte oorzaken: Directe oorzaken:
De sterke positie van de stedelijke burgerij in de Karel V en Filips II gaan protestanten streng
Nederlanden. vervolgen. Hierbij passen de bloedplakkaten
(protestanten konden heel makkelijk de
doodstraf krijgen).
De splitsing van de christelijke kerk door de Karel V en Filips II streven naar centralisatie en
hervorming. het ongedaan maken van privileges, hiervoor
richten ze de drie collaterale raden op.
De sterke positie van de stedelijke burgerij is in strijd met de centralisatiepolitiek. Om de
centralisatiepolitiek te evenaren zullen de rijke burgers hun privileges moeten verliezen.
Reden voor het Smeekschrift:
- ze wouden de vervolgingen matigen, want ze vonden dat niet leuk.
De drie collaterale raden 1531
Wat? Wie? Taken?
Raad van State Hoge edelen en Karel V en Zetten het regeringsbeleid uit.
na hem Filips II of zijn
plaatsvervang(st)er, de
landvoogd(es).
Geheime raad De geheime raad bestaat Moesten het beleid uitvoeren.
uit juristen, omdat die wel
achter het beleid staan
van Karel en de edelen
willen graag de privileges
behouden en staan dus
niet achter het beleid van
Paragraaf 1
Nederlandse opstand tegen Spanje begon 1568.
- Oorzaak geloof.
Critici vonden namelijk dat de Kerk de Bijbel onjuist uitlegde, en kerkelijke gebruiken
nergens terug waren te vinden. Katholieke leiding was het hier mee oneens.
Belangrijke criticus = Erasmus. De critici worden ook wel hervormers genoemd. Later
protestanten. Grootste hervormers = Luther en Calvijn.
Belangrijkste kritiekpunten van protestanten:
- De bijbel werd anders uitgelegd.
- Er waren gebruiken die niet in de bijbel stonden. (aflaathandel bijv.)
Wat vond Luther:
- De machtsaanspraken en zelfgemaakte wetten en regels van de rooms-katholieke kerk
waren onterecht.
- De bijbel was lijdend. Hij wou de bijbel in de volkstaal hebben.
- Mensen komen in de hemel door te geloven in god, niet door goed te werken of veel te
betalen.
- Alles wat niet in de bijbel stond moest worden afgeschaft.
Verschillen Lutheranistische kerk en Calvinistische kerk:
- Bij Luther stond de vorst aan het hoofd van de kerk, bij Calvijn staat de raad van ouderlingen
aan het hoofd van de kerk
- Bij Luther mag je niet tegen de vorst ingaan als deze iets verkeerd doet, bij Calvijn mag je
tegen de vorst ingaan als deze niet volgens god werkt.
Verschillen katholieke kerk en protestantse kerk:
- In de katholieke kerk staan veel beelden, in de protestantse kerk staan geen beelden.
- Bij de katholieke kerk heb je een priester, bij de protestantse kerk heb je een dominee.
- In de katholieke kerk gebruiken ze veel rituelen, in de protestantse kerk niet.
- Bij de katholieke kerk is er geen machtspiramide, bij de protestantse kerk wel.
De Duitse vorsten steunen Luther alleen uit eigen belang omdat:
1. Zij werden het hoofd van de kerk.
2. Ze konden de kloosters sluiten en de bezittingen van de kloosters overnemen.
3. Volgens de Lutheranen moesten onderdanen de vorst altijd gehoorzamen, ook als de vorst
zich slecht gedroeg.
De ideeën van de kerkhervormers konden snel verspreidt worden door de uitvinding van de
boekdrukkunst in de 16e eeuw.
Rijksdag: een vergadering van vorsten van het Duitse Rijk en de keizer over zaken die voor het hele
rijk van belang waren. Luther moest voorkomen in de Rijksdag van Worms, omdat hij tegen Karel V
inging.
, Relatie van de Rijksdag in Worms tot de reformatie:
- Luther verkondigd voor de Rijksdag achter zijn hervormingen te blijven staan en zo zet hij de
reformatie voort.
De centralisatiepolitiek van Karel V tegenover Luther:
- Bij de centralisatiepolitiek hoort ook een centrale godsdienst, maar Luther gaat hier tegenin
door te zeggen dat hij iets anders gelooft. Karel V vindt dit niet zo leuk.
De vrede van Augsbrug: de vorst bepaalde de religie voor zijn onderdanen.
Karel V verliest door de vrede van Augsburg zijn centrale macht doordat niet iedereen meer
hetzelfde geloof heeft. Als reactie treedt hij af (abdiceren).
Waarom kon er wel een opstand tegen Fillips II komen in Nederland en niet in Duitse gebieden?
- In Duitsland heerste vooral het Luhteranisme en volgens dat geloof mag je niet opstand
komen tegen de vorst.
- In Nederland heerste vooral het Calvinisme en volgens dat geloof mag je wel in opstand
komen tegen de vorst.
Paragraaf 2
Oorzaken van de opstand
Indirecte oorzaken: Directe oorzaken:
De sterke positie van de stedelijke burgerij in de Karel V en Filips II gaan protestanten streng
Nederlanden. vervolgen. Hierbij passen de bloedplakkaten
(protestanten konden heel makkelijk de
doodstraf krijgen).
De splitsing van de christelijke kerk door de Karel V en Filips II streven naar centralisatie en
hervorming. het ongedaan maken van privileges, hiervoor
richten ze de drie collaterale raden op.
De sterke positie van de stedelijke burgerij is in strijd met de centralisatiepolitiek. Om de
centralisatiepolitiek te evenaren zullen de rijke burgers hun privileges moeten verliezen.
Reden voor het Smeekschrift:
- ze wouden de vervolgingen matigen, want ze vonden dat niet leuk.
De drie collaterale raden 1531
Wat? Wie? Taken?
Raad van State Hoge edelen en Karel V en Zetten het regeringsbeleid uit.
na hem Filips II of zijn
plaatsvervang(st)er, de
landvoogd(es).
Geheime raad De geheime raad bestaat Moesten het beleid uitvoeren.
uit juristen, omdat die wel
achter het beleid staan
van Karel en de edelen
willen graag de privileges
behouden en staan dus
niet achter het beleid van
