Biologie Thema 3 Basisstof 1 t/m 8 + 10 + 11
Basisstof 1 Bloed
Bloedplasma
Bloed bestaat:
Onderdeel Functie
Bloedplasma - Vervoeren van stoffen (afvalstoffen,
voedingsstoffen, zuurstof, koolstofdioxide)
- Fibrinogeen (plasma-eiwit) speelt een rol bij
bloedstolling
Rode bloedcellen - Vervoeren zuurstof (rode kleurstof =
hemoglobine)
Witte bloedcellen - Maken ziekteverwekkers onschadelijk
Bloedplaatjes - Spelen een rol bij bloedstolling
Rode bloedcellen
Rode bloedcellen (erytrocyten, Grieks = rode holten) worden gemaakt in het
beenmerg van je botten. Rode bloedcellen bevatten een rode kleurstof:
hemoglobine. Door hemoglobine kunnen de rode bloedcellen gemakkelijk zuurstof
opnemen en afgeven. In de longen wordt zuurstof opgenomen, in andere organen
afgegeven. Door een tekort aan hemoglobine kan iemand erg moe worden.
Witte bloedcellen
Witte bloedcellen (leukocyten, Grieks = witte cellen) worden gemaakt in het
beenmerg. Ze maken ziekteverwekkers onschadelijk. Een bepaald type witte bloed
dat door ziekteverwekkers in te sluiten. De witte bloedcellen gaan hierbij meestal ook
dood. De etter of pus uit een wond bestaat uit dode witte bloedcellen en gedode
bacteriën.
Bloedplaatjes
Bloedplaatjes
(trombocyten,
Grieks voor ‘klontercellen’) zijn geen echte cellen, maar delen van uiteengevallen
, cellen. Ze worden gemaakt in het beenmerg. Rol bij bloedstolling: ze bevatten stoffen die ervoor
zorgen dat het bloed buiten de bloedvaten stolt.
Bloed stolt binnen bloedvaten ➜ ontstaan van bloedprop in bloedvat = trombose .
Functies van bloed: vervoeren van stoffen, afweer tegen ziekteverwekkers, herstel van
beschadigingen door stolling.
Basisstof 2 De bloedsomloop
Verbranding: glucose + zuurstof ➜ water + koolstofdioxide +
energie
De weg die het bloed door het lichaam aflegt: bloedsomloop.
Het overgrote deel van het bloed blijft tijdens het transport
door het lichaam binnen de bloedvaten: gesloten
bloedvatenstelsel.
Kleine bloedsomloop
Hart ➜ longen ➜ hart
Functie: gaswisseling
- Zuurstof opnemen in het bloed
- Koolstofdioxide afgeven aan longen
Grote bloedsomloop
Hart ➜ rest lichaam ➜ hart
Functie:
- Zuurstof en voedingstoffen afgeven aan cellen
- Koolstofdioxide en afvalstoffen opnemen in bloed
❒ De mens heeft een dubbele bloedomloop: het bloed gaat per
keer 2 keer langs het hart.
Basisstof 3 Het hart
De bouw van het hart
Het hart bestaat uit twee helften: de rechterharthelft
en de linkerharthelft. De harthelften zijn gescheiden
van elkaar met een harttussenwand. Het hart is een
holle spier. Kransslagaders: bloed dat erdoor stroomt
is zuurstofrijk en voedingsstofrijk, het bloed stroomt
naar de hartspier. Kransslagaders zijn aftakkingen van
de aorta. Kransaders: bloed dat erdoor stroomt is
koolstofdioxiderijk en afvalstofrijk, het bloed stroomt
weg van de hartspier. Het zuurstofarme bloed dat van
de organen in het hoofd en van de armen afkomt,
stroomt het hart binnen via de bovenste holle ader.
Het zuurstofarme bloed dat van de organen in de romp en van de benen afkomt, stroomt het hart
binnen via de onderste holle ader. Beide holle aders monden uit in de rechterboezem. Van de
rechterboezem stroomt het bloed naar de rechterkamer. De rechterkamer pompt het bloed in de
longslagaders. In de longen wordt het bloed zuurstofrijk. Dit bloed stroomt via de longaders terug
naar het hart. De longaders monden uit in de linkerboezem. Van de linkerboezem stroomt het bloed
naar de linkerkamer. De linkerkamer pompt het bloed via de aorta naar alle organen van het lichaam.
Daar wordt het bloed zuurstofarm. Door de onderste en de bovenste holle ader stroomt het bloed
weer terug naar het hart. Boezems en kamers zijn van elkaar gescheiden door hartkleppen. Deze
verhinderen dat het bloed terugstroomt van de kamers naar de boezems.
Basisstof 1 Bloed
Bloedplasma
Bloed bestaat:
Onderdeel Functie
Bloedplasma - Vervoeren van stoffen (afvalstoffen,
voedingsstoffen, zuurstof, koolstofdioxide)
- Fibrinogeen (plasma-eiwit) speelt een rol bij
bloedstolling
Rode bloedcellen - Vervoeren zuurstof (rode kleurstof =
hemoglobine)
Witte bloedcellen - Maken ziekteverwekkers onschadelijk
Bloedplaatjes - Spelen een rol bij bloedstolling
Rode bloedcellen
Rode bloedcellen (erytrocyten, Grieks = rode holten) worden gemaakt in het
beenmerg van je botten. Rode bloedcellen bevatten een rode kleurstof:
hemoglobine. Door hemoglobine kunnen de rode bloedcellen gemakkelijk zuurstof
opnemen en afgeven. In de longen wordt zuurstof opgenomen, in andere organen
afgegeven. Door een tekort aan hemoglobine kan iemand erg moe worden.
Witte bloedcellen
Witte bloedcellen (leukocyten, Grieks = witte cellen) worden gemaakt in het
beenmerg. Ze maken ziekteverwekkers onschadelijk. Een bepaald type witte bloed
dat door ziekteverwekkers in te sluiten. De witte bloedcellen gaan hierbij meestal ook
dood. De etter of pus uit een wond bestaat uit dode witte bloedcellen en gedode
bacteriën.
Bloedplaatjes
Bloedplaatjes
(trombocyten,
Grieks voor ‘klontercellen’) zijn geen echte cellen, maar delen van uiteengevallen
, cellen. Ze worden gemaakt in het beenmerg. Rol bij bloedstolling: ze bevatten stoffen die ervoor
zorgen dat het bloed buiten de bloedvaten stolt.
Bloed stolt binnen bloedvaten ➜ ontstaan van bloedprop in bloedvat = trombose .
Functies van bloed: vervoeren van stoffen, afweer tegen ziekteverwekkers, herstel van
beschadigingen door stolling.
Basisstof 2 De bloedsomloop
Verbranding: glucose + zuurstof ➜ water + koolstofdioxide +
energie
De weg die het bloed door het lichaam aflegt: bloedsomloop.
Het overgrote deel van het bloed blijft tijdens het transport
door het lichaam binnen de bloedvaten: gesloten
bloedvatenstelsel.
Kleine bloedsomloop
Hart ➜ longen ➜ hart
Functie: gaswisseling
- Zuurstof opnemen in het bloed
- Koolstofdioxide afgeven aan longen
Grote bloedsomloop
Hart ➜ rest lichaam ➜ hart
Functie:
- Zuurstof en voedingstoffen afgeven aan cellen
- Koolstofdioxide en afvalstoffen opnemen in bloed
❒ De mens heeft een dubbele bloedomloop: het bloed gaat per
keer 2 keer langs het hart.
Basisstof 3 Het hart
De bouw van het hart
Het hart bestaat uit twee helften: de rechterharthelft
en de linkerharthelft. De harthelften zijn gescheiden
van elkaar met een harttussenwand. Het hart is een
holle spier. Kransslagaders: bloed dat erdoor stroomt
is zuurstofrijk en voedingsstofrijk, het bloed stroomt
naar de hartspier. Kransslagaders zijn aftakkingen van
de aorta. Kransaders: bloed dat erdoor stroomt is
koolstofdioxiderijk en afvalstofrijk, het bloed stroomt
weg van de hartspier. Het zuurstofarme bloed dat van
de organen in het hoofd en van de armen afkomt,
stroomt het hart binnen via de bovenste holle ader.
Het zuurstofarme bloed dat van de organen in de romp en van de benen afkomt, stroomt het hart
binnen via de onderste holle ader. Beide holle aders monden uit in de rechterboezem. Van de
rechterboezem stroomt het bloed naar de rechterkamer. De rechterkamer pompt het bloed in de
longslagaders. In de longen wordt het bloed zuurstofrijk. Dit bloed stroomt via de longaders terug
naar het hart. De longaders monden uit in de linkerboezem. Van de linkerboezem stroomt het bloed
naar de linkerkamer. De linkerkamer pompt het bloed via de aorta naar alle organen van het lichaam.
Daar wordt het bloed zuurstofarm. Door de onderste en de bovenste holle ader stroomt het bloed
weer terug naar het hart. Boezems en kamers zijn van elkaar gescheiden door hartkleppen. Deze
verhinderen dat het bloed terugstroomt van de kamers naar de boezems.
