Samenvatting epidemiologie
E1 HC Onderzoeksmethode
Epidemiologie: bestuderen van de frequentie van ziekte en vergelijken van frequentie tussen
Groepen
Maten
Frequentiematen
- Prevalentie: voorkomen ziekte/aandoening
aantal bestaande gevallen
populatie at risk
- Cumulatieve incidentie (CI): proportie nieuwe ziektegevallen
nieuwe ziektegevallen
totaal aantal mensen ah begin vd beschouwde tijdsperiode
- Incidentiecijfer (IC): snelheid waarmee nieuwe ziektegevallen optreden
nieuwe ziektegevallen
aantal persoonsjaren geleefd door de populatie gedurende de beschouwde periode
Associatiematen
- Relatief risico: risico cases ten opzichte van control
absoluut risico ( IC of CI ) groep A (cases)
absoluut risico (IC of CI ) groep B(controls)
o Interpretatie: relatief risico van 1.17 = groep A heeft 17% meer kans op het
krijgen van een incident.
Vraagstelling
Een goede vraagstelling heeft 3 onderdelen:
1. Determinant/blootstelling/exposure
2. Uitkomst
3. Populatie
Onderzoeksopzet
Er bestaan twee type onderzoeksopzetten:
1. Observationeel onderzoek: beloop en behandeling worden niet ten behoeve van onderzoek
gemanipuleerd (natuurlijk beloop, oorzaken van ziekte)
- Voordeel: vaak makkelijker en efficiënter
- Nadeel: geen mogelijkheid tot randomisatie dus geen zekerheid prognostische
vergelijkbare groepen en dus confounding variables niet uitgeschakeld
Case serie (meerdere) of case report(1):
Wordt gebruikt op het moment dat er een nieuwe symptomen wordt ontdekt die niet
overeenkomen met een bekende ziekte/verwachtingsbeeld. Er wordt gekeken naar patiënt
(persoonlijke factoren) op plaats (locatie) in tijd (veranderingen over tijd).
- Voordeel: kleine populatiegroep dus dataverzameling kost weinig tijd
- Nadeel: kleine populatiegroep dus vaak niet representatief
Dwarsdoorsnede onderzoek (cross-sectional):
, Samenvatting epidemiologie
Tegelijkertijd meten van risicofactoren en ziekte bij zieke en niet-zieke mensen.
- Voordeel: kost weinig geld en tijd
- Nadeel: moeilijk te onder scheiden wat oorzaak en wat gevolg is (kip-en-eiprobleem)
en bij hele lage prevalentie of ziekte met snelle dood als gevolg heb je erg weinig
zieke-mensen
Patiënt controle onderzoek (case control)
Bij zowel cases (geselecteerd op basis van uitkomst bijv. ziekte) als controls terug naar
risicofactoren in het verleden en deze met elkaar vergelijken > identificeert uitkomst
(indexgroep), selecteert controlegroep, vergelijkt determinant frequentie tussen index- en
controlegroep.
Bij case control studies wordt de odds ratio (OR) vaak gebruikt:
met cases
Odds( ) van blootstelling∈cases
niet controles
met controles
Odds( ) van blootstelling∈controles
niet cases
Kans = met/alle. Kansen worden bepaald aan de hand van het totale aantal waarnemingen
(ongeacht of de gebeurtenis wel of niet gebeurt).
Odds = met/niet. Odds worden berekend relatief aan het aantal keren dat iets niet gebeurt
- Voordeel: geen tijdsgebonden onderzoek, efficiënt en mogelijk bij zeldzame ziekte
- Nadeel: lastig om controlegroep te selecteren en maar 1 uitkomst te onderzoeken
(selecteert op basis van uitkomst)
Vervolgonderzoek (follow-up/cohort/longitudinale)
Onderzoek over de tijd om zo associatie tussen determinant (risicofactoren/expositie) en
uitkomst (bijv. ziekte) te vergelijken > identificeert determinant, vervolgt groep over tijd en
vergelijkt uitkomst Er bestaan twee soorten populaties in een vervolgonderzoek:
1. Cohort: vaste samenstelling, dalend getalssterkte
2. Dynamische populatie: wisselende samenstelling
Er bestaan twee type vervolgenonderzoek:
o Prospectief: zelf cohort opstellen en daarna zelf het onderzoek starten en vanaf dan
eigen data verzamelen.
Voordeel: controle over dataverzameling.
Nadeel: kost veel geld en tijd
o Retrospectief: onderzoeksgroep wordt samengesteld op basis van expositie uit het
verleden door middel van een database. Vervolgens wordt er in het NU gekeken
naar de uitkomst
Voordeel: grote populaties mogelijk, lange follow-up.
Nadeel: afhankelijk beschikbare data
Patiënt-controle Cohort
Identificeert uitkomst Identificeert determinant
Vergelijkt determinant frequentie Vergelijkt uitkomst
Mogelijk bij zeldzame ziekte Niet mogelijk zeldzame ziekte
+ = efficiënt + = absolute risico’s berekenen
E1 HC Onderzoeksmethode
Epidemiologie: bestuderen van de frequentie van ziekte en vergelijken van frequentie tussen
Groepen
Maten
Frequentiematen
- Prevalentie: voorkomen ziekte/aandoening
aantal bestaande gevallen
populatie at risk
- Cumulatieve incidentie (CI): proportie nieuwe ziektegevallen
nieuwe ziektegevallen
totaal aantal mensen ah begin vd beschouwde tijdsperiode
- Incidentiecijfer (IC): snelheid waarmee nieuwe ziektegevallen optreden
nieuwe ziektegevallen
aantal persoonsjaren geleefd door de populatie gedurende de beschouwde periode
Associatiematen
- Relatief risico: risico cases ten opzichte van control
absoluut risico ( IC of CI ) groep A (cases)
absoluut risico (IC of CI ) groep B(controls)
o Interpretatie: relatief risico van 1.17 = groep A heeft 17% meer kans op het
krijgen van een incident.
Vraagstelling
Een goede vraagstelling heeft 3 onderdelen:
1. Determinant/blootstelling/exposure
2. Uitkomst
3. Populatie
Onderzoeksopzet
Er bestaan twee type onderzoeksopzetten:
1. Observationeel onderzoek: beloop en behandeling worden niet ten behoeve van onderzoek
gemanipuleerd (natuurlijk beloop, oorzaken van ziekte)
- Voordeel: vaak makkelijker en efficiënter
- Nadeel: geen mogelijkheid tot randomisatie dus geen zekerheid prognostische
vergelijkbare groepen en dus confounding variables niet uitgeschakeld
Case serie (meerdere) of case report(1):
Wordt gebruikt op het moment dat er een nieuwe symptomen wordt ontdekt die niet
overeenkomen met een bekende ziekte/verwachtingsbeeld. Er wordt gekeken naar patiënt
(persoonlijke factoren) op plaats (locatie) in tijd (veranderingen over tijd).
- Voordeel: kleine populatiegroep dus dataverzameling kost weinig tijd
- Nadeel: kleine populatiegroep dus vaak niet representatief
Dwarsdoorsnede onderzoek (cross-sectional):
, Samenvatting epidemiologie
Tegelijkertijd meten van risicofactoren en ziekte bij zieke en niet-zieke mensen.
- Voordeel: kost weinig geld en tijd
- Nadeel: moeilijk te onder scheiden wat oorzaak en wat gevolg is (kip-en-eiprobleem)
en bij hele lage prevalentie of ziekte met snelle dood als gevolg heb je erg weinig
zieke-mensen
Patiënt controle onderzoek (case control)
Bij zowel cases (geselecteerd op basis van uitkomst bijv. ziekte) als controls terug naar
risicofactoren in het verleden en deze met elkaar vergelijken > identificeert uitkomst
(indexgroep), selecteert controlegroep, vergelijkt determinant frequentie tussen index- en
controlegroep.
Bij case control studies wordt de odds ratio (OR) vaak gebruikt:
met cases
Odds( ) van blootstelling∈cases
niet controles
met controles
Odds( ) van blootstelling∈controles
niet cases
Kans = met/alle. Kansen worden bepaald aan de hand van het totale aantal waarnemingen
(ongeacht of de gebeurtenis wel of niet gebeurt).
Odds = met/niet. Odds worden berekend relatief aan het aantal keren dat iets niet gebeurt
- Voordeel: geen tijdsgebonden onderzoek, efficiënt en mogelijk bij zeldzame ziekte
- Nadeel: lastig om controlegroep te selecteren en maar 1 uitkomst te onderzoeken
(selecteert op basis van uitkomst)
Vervolgonderzoek (follow-up/cohort/longitudinale)
Onderzoek over de tijd om zo associatie tussen determinant (risicofactoren/expositie) en
uitkomst (bijv. ziekte) te vergelijken > identificeert determinant, vervolgt groep over tijd en
vergelijkt uitkomst Er bestaan twee soorten populaties in een vervolgonderzoek:
1. Cohort: vaste samenstelling, dalend getalssterkte
2. Dynamische populatie: wisselende samenstelling
Er bestaan twee type vervolgenonderzoek:
o Prospectief: zelf cohort opstellen en daarna zelf het onderzoek starten en vanaf dan
eigen data verzamelen.
Voordeel: controle over dataverzameling.
Nadeel: kost veel geld en tijd
o Retrospectief: onderzoeksgroep wordt samengesteld op basis van expositie uit het
verleden door middel van een database. Vervolgens wordt er in het NU gekeken
naar de uitkomst
Voordeel: grote populaties mogelijk, lange follow-up.
Nadeel: afhankelijk beschikbare data
Patiënt-controle Cohort
Identificeert uitkomst Identificeert determinant
Vergelijkt determinant frequentie Vergelijkt uitkomst
Mogelijk bij zeldzame ziekte Niet mogelijk zeldzame ziekte
+ = efficiënt + = absolute risico’s berekenen
