Samenvatting leerjaar 1 medische vakken

Samenvatting periode 4 medische vakken

College 1 pathologie van mamma




De borst ligt op de m. pectoralis major. De borst bestaat uit vetweefsel en klierweefsel. Het
vetweefsel bepaald de grote van de borst. Bindweefselstrengeltjes en de ligamenten van cooper
zorgen voor bevestiging van de borst op de pectoralis spier. Het klierweefsel is epitheel, het is een
exocriene klier. Dat bestaat uit lobulaire cellen en ductale cellen. De echte kliercellen die de melk
produceren en de afvoergangen de ducti die komen uit in de tepel. Er wordt onderscheid gemaakt
tussen een lobulair en ductaal carcinoom. Verder heb je nog de lymfeklieren. Het belangrijkste
drainage ligt in de oksel, de axiallaire klieren. Dus de meeste klieren van de borst liggen in de oksel en
is een belangrijk onderdeel van de diagnostiek.

Diagnostiek:
De diagnostiek wordt in meeste ziekenhuizen gedaan op een speciale afdeling, de mammapoli. Daar
werkt de verpleegkundigen, chirurgen, MBB’er, radiologen. Die werken daar samen en dan heb je
een multidisciplinaire benadering. De meeste vrouwen worden of doorgestuurd via de huisarts of
doorgestuurd via een bevolkingsonderzoek. Dan begint het altijd met anamnese en lichamelijk
onderzoek. Heel veel vrouwen die worden doorgestuurd vanuit het bevolkingsonderzoek hebben
verder helemaal geen klachten. Er zijn dan bij anamnese en lichamelijk onderzoek weinig
aanwijzingen, maar het kan ook zijn dat een vrouw wordt doorgestuurd met pijnlijke borsten of een
knobbeltje op haar borst of verandering van de vorm van de borsten. Dat komt dan in de anamnese
en lichamelijke onderzoek naar voren.
Bij het vaststellen van een diagnose kunnen 3 onderzoeken daar aan bijdragen. De mammografie
aangevuld met echografie (met echografie kun je goed onderscheid maken tussen vocht en weefsel)
en de MRI. Dit zijn de drie belangrijkste onderzoeken voor de diagnose mammacarcinoom (aantonen
of uitsluiten).
Met een klok wordt aangeven in welk deel de afwijking in de borst zichtbaar is. Dit gaat om de uren
wijzer.
Pathologisch onderzoek is belangrijk om de definitieve diagnose te stellen. Is eigenlijk altijd nodig om
een definitieve PA diagnose te stellen, want de arts wilt weten of het benigne of maligne is en als het
dan maligne is, wilt de arts weten of het ductaal is of lobulair carcinoom en zijn er
hormoonreceptoren aanwezig voor oestrogeen, progesterol en HER.
Voor de stadiëring zijn er vaak nog vervolgonderzoeken nodig, bijvoorbeeld echografie van de oksel,
schildwachtprocedure, x-thorax, FDG-PET.

,Bloedonderzoek is vaak belangrijk bij een erfelijke verdenking. Er kan dan DNA onderzoek gedaan
worden op basis van bloedonderzoek.

Beeldvormende onderzoeken:

 Mammogram
Hierbij wordt de borst van de vrouw tussen 2 platen gedrukt en dan wordt er een
röntgenfoto gemaakt. Dit kan erg pijnlijk zijn, vooral net voor de menstruatie (dan zijn de
borsten het gevoeligst). Daarom wordt er vaak geprobeerd om vrouwen te laten komen na
hun menstruatie. Het blijft een vervelend onderzoek. Er zijn daar best veel ontwikkelingen in
de mammografie. Er zijn mammografieën waarbij je ook contrast middel kan gebruiken,
waarbij er plakjes worden gemaakt. Dus die mammografie wordt steeds beter en de
diagnostiek wordt daardoor ook steeds beter. De specificiteit en sensitiviteit worden
daardoor steeds hoger. Het is echter niet 100 sensitief, dus als een vrouw een negatieve
mammografie heeft geeft het geen zekerheid dat de patiënt geen borstkanker heeft. Die kans
is echter erg klein, maar wordt groter als de vrouw jonger is. Vanaf de 50 ste jaren wordt de
mammografie sensitiever. Dit komt doordat ze minder actief klierweefsel hebben en minder
grote kans op fout positieve en fout negatieve uitslag. Dus de betrouwbaarheid van het
onderzoek wordt hoger vanaf een jaar of 50. Als de vrouw jong is, wordt er vaak een
echografie en MRI bij gedaan.
 Echografie mamma
Dit is een aanvulling die direct aansluitend gedaan kan worden door de radioloog, maar ook
steeds vaker door de MBB’er. De echografie is super sensitief en specifiek, beter als de
mammografie. Doordat het een veel uitgebreider en duurder onderzoek is, is het niet
geschikt als bevolkingsonderzoek. Het wordt wel standaard gebruikt voor vrouwen met een
erfelijke belasting voor borstkanker, waarbij al vanaf 25 jaar jaarlijks de borsten onderzocht
worden, omdat er een verhoogde risico is op borstkanker. Als een vrouw het BRSA gen heeft,
kan de risico op borstkanker oplopen tot 80%. Je hebt dan 80% kans om in je leven
borstkanker te ontwikkelen. Je wilt zo snel mogelijk de diagnose stellen en zo snel mogelijk
behandelen, daarom jaarlijkse controle.
 MRI mammae

Normale mammogram, deze zijn technisch niet juist, want de tepel staat er niet op en de m.
pectoralis major staat er niet op. Er worden dus foto’s gemaakt van 2 kanten.

, Contrast mammogram (CESM). Het klierweefsel wordt sterker aangetoond, waardoor je afwijkingen
goed kan zien. Is meer belastend voor de patiënt, vanwege contrastmiddel.




Beeldvormende diagnostiek tomosynthese. Hierbij wordt de borst in plakjes afgebeeld. Je hebt
meerdere opnames en meerdere plakjes. Je kunt door de borst heen scrollen. Geeft een hogere
betrouwbaarheid aan het onderzoek. De belasting wordt hoger, omdat er meer straling nodig is.




Als er iets gezien wordt op de mammografie, wordt er een echo gemaakt om te differentiëren tussen
vocht en weefsel. Want een knobbeltje in de borst met een differentiaal diagnose staat een benigne
afwijking en een benigne afwijking kan een cyste zijn (blaasje met vocht). Dit is met echografie vrij