Microbiologie
Les 1-Wat is medische microbiologie?
Medische microbiologie is de studie van micro-organismen (m.o.) die betekenis hebben voor ziekten
bij de mens/dier. M.O . = organismen waarbij een microscoop nodig is om hun vorm (morfologie) en
bouw (anatomie) te kunnen bestuderen. Ze zitten overal!
- Bacterien
- Schimmels
- Parasieten
- Virussen
Zonder m.o. is er geen leven, maar slechts een klein gedeelte is PATHOGEEN, veroorzaakt een ziekten.
Onderzoek op een medisch microbiologisch lab; diagnostiek = herkennen van pathogenen m.o. op de
grond van MORFOLOGISCHE (bouw en vorm), ANATOMISCHE (organen) en FYSIOLOGISCHE
(levensverrichtingen, zoals stofwisseling) kenmerken.
Geschiedenis
Antonie van Leeuwenhoek was een Nederlandse micro-bioloog. Hij is vooral bekend door zijn zelf
gemaakte microscoop. In 2004 is hij uitgeroepen tot een van de grootste Nederlanders aller tijden.
Louis Pasteur was een Franse scheikundige en bioloog. Hij is vooral bekend vanwege zijn ontdekking
van het vaccin tegen hondsdolheid.
Ignaz Semmelweis was een Hongaarse vrouwen arts. Hij was voor de bestrijding van
kraamvrouwenkoorts door de handen te laten wassen met chloor.
Joseph Lister was een Engelse chirurg en de uitvinder van de samengestelde microscoop. Een chirurg
die wondinfecties voorkom door middel van denol.
Robert Koch was een Duitse onderzoeker. Hij is de ontdekker van de tuberculose (bacteriele, infectie
ziekte) bacterie en cholera (infectieziekten).
Edward Jenner was een Engelse arts. Hij heeft de vaccinatie tegen pokken en koepokstof ontdekt.
Alexander flemming was een Schotse arts en microbioloog. De officier van gezondheid in de eerste
wereld oorlog. De ontdekker van penicilline en lysozym.
,Morfologie en structuur en de gram kleuring
De basisfunctie van een cel is BINAIRE DELING = ongeslachtelijke voortplanting en celdeling die
voorkomt bij alle prokaryoten. Er is een exacte kopie van zichzelf gemaakt.
Er zijn verschillende vormen van bacterien, dus hoe bacterien eruit
zien.
- Kokken > Allemaal rondjes aan elkaar
- Staven > Allemaal staven aan elkaar
- Spirillen/Spirocheten > Een soort waveje/wormpje (b)
Microscopie is noodzakelijk voor het bestuderen van de morfologie (vorm) en anatomie (bouw) van
m.o.
De celmembraan is en bevat:
- Cytoplasmamembraan, een dunne structuur aan de binnenkant van de celwand.
- Elastisch en fragiel.
- VITAAL ONDERDEEL , van levensbelang.
- Fosfolipide bilaag.
- Eiwitten.
- SELECTIEVE PERMEABILITEIT , bepaald wat naar binnen of naar buiten gaat.
De celwand van een bacterie kan gram positief of gram negatief zijn, dit is ontdekt door Hans
Christian Gram.
,Door middel van een gram-kleuring kan je ontdekken of de celwand GRAM POSITIEF of GRAM NEGATIEF
is.
1. Bij stap 1 is er een kleuring met kristalviolet. Zowel + als – worden dan paars.
2. Bij stap 2 is er een kleuring met lugoloplossing, dit zorgt voor de hechting. De celmembranen
zijn dan nog steeds paars.
3. Bij stap 3 is er een ontkleuring met alcohol. + heeft dan een paarse celmembraan en – heeft
dan alleen een buitenmembraan, maar geen peptidoglycaan. De peptidoglycaan zit tussen de
celmembraan en de buitenmembraan, deze wordt bij + paars.
4. Bij stap 4 is er een kleuring met fuchsine. Een rode kleurstof, deze kleurt zowel + als -. Bij +
wordt de paarse peptidoglycaan nog meer paars. Bij – wordt de peptidoglycaan rood.
Zo worden de gram positieve bacterien paars en de gram negatieve bacterien rood/roze. Als we
alleen kijken naar de celwand zit er ook een verschil in positief en negatief.
Gram Positief Gram Negatief
Peptidoglycaan celwand (dik) Buitenmembraan
Periplasmatische ruimte
Plasmamembraan Peptidoglycaan celwand (dun)
Plasmamembraan
De verschillen tussen gram positief en gram negatief zijn dan
voornamelijk:
Gram Positief Gram Negatief
Dikkere peptidoglycaanlaag Buitenmembraan
Bevatten teichonzuur Buitenmembraan bestaat uit lipopolysachariden,
fosfolipiden, eiwitten en ionen
Glycocalyx
- Het slijmerige laagje (kapsel) rondom de cel
- Wordt alleen onder bepaalde omstandigheden gevormd
- Bestaat uit polysaccariden en/of eiwit
, - Functioneert als een antigen
Flagellen
- Het zijn lange proteïnedraden
- Ze zijn erg bewegelijk
- Het zijn chemotaxis (verplaatsen als gevolg van verschillende concentraties) en fototaxis
(organismen die regeren op licht)
- Functioneert als een H-antigeen
Fimbriae
- Het zijn gram negatieve bacteriën
- Ze zijn korter en dunner dan flagellen
- Ze zorgen niet voor de bewegelijkheid, maar juist voor de hechting
Pili
- Ze zijn langer dan fimbriae
- Er zijn er slechts 1 of 2 per cel
- Ze zijn conjugatie (overdracht van DNA van cel naar cel)
- Ze hebben een rol bij de ADHESIE (aantrekkingskracht tussen moleculen)
Plasmide zijn circulaire deeltjes DNA, die zich buiten het DNA molecuul in de cel bevinden. Ze
brengen genetische informatie over van de ene bacterie naar de andere bacterie. Ze bevatten vaak
eigenschappen genen voor antibiotica resistentie.
Sporen zijn kleine eencellige lichaampjes dat bestand zijn tegen uitdroging en hitte. Het wordt vooral
door bepaalde bacterien, schimmels, algen geproduceerd. Ze kunnen voortplanten (kiemen) door
fysische en chemische triggers. Ze bevatten DNA, RNA, ribosomen, enzymen en enkele andere
moleculen.
Indeling van micro-organsimen
Het indelen van bacterien gebeurt door taxonomen. Het is moeilijk doordat veel soorten op elkaar
lijken. Met doel van de indeling is een overzicht geven. Bij de naamgeving moet er een verschil zijn,
maar ook verwantschap zijn tussen verschillende soorten. Bacterien worden opgebouwd uit een
geslachtsnaam en een soortnaam. De geslachtsnaam wordt geschreven met een hoofdletter en de
soortnaam met een kleine letter. De namen worden altijd schuingedrukt.
De indeling wordt gebaseerd op morfologische kenmerken, fysiologische kenmerken en
biochemische kenmerken. Er zijn overeenkomsten in DNA/rRNA sequenties.
Les 1-Wat is medische microbiologie?
Medische microbiologie is de studie van micro-organismen (m.o.) die betekenis hebben voor ziekten
bij de mens/dier. M.O . = organismen waarbij een microscoop nodig is om hun vorm (morfologie) en
bouw (anatomie) te kunnen bestuderen. Ze zitten overal!
- Bacterien
- Schimmels
- Parasieten
- Virussen
Zonder m.o. is er geen leven, maar slechts een klein gedeelte is PATHOGEEN, veroorzaakt een ziekten.
Onderzoek op een medisch microbiologisch lab; diagnostiek = herkennen van pathogenen m.o. op de
grond van MORFOLOGISCHE (bouw en vorm), ANATOMISCHE (organen) en FYSIOLOGISCHE
(levensverrichtingen, zoals stofwisseling) kenmerken.
Geschiedenis
Antonie van Leeuwenhoek was een Nederlandse micro-bioloog. Hij is vooral bekend door zijn zelf
gemaakte microscoop. In 2004 is hij uitgeroepen tot een van de grootste Nederlanders aller tijden.
Louis Pasteur was een Franse scheikundige en bioloog. Hij is vooral bekend vanwege zijn ontdekking
van het vaccin tegen hondsdolheid.
Ignaz Semmelweis was een Hongaarse vrouwen arts. Hij was voor de bestrijding van
kraamvrouwenkoorts door de handen te laten wassen met chloor.
Joseph Lister was een Engelse chirurg en de uitvinder van de samengestelde microscoop. Een chirurg
die wondinfecties voorkom door middel van denol.
Robert Koch was een Duitse onderzoeker. Hij is de ontdekker van de tuberculose (bacteriele, infectie
ziekte) bacterie en cholera (infectieziekten).
Edward Jenner was een Engelse arts. Hij heeft de vaccinatie tegen pokken en koepokstof ontdekt.
Alexander flemming was een Schotse arts en microbioloog. De officier van gezondheid in de eerste
wereld oorlog. De ontdekker van penicilline en lysozym.
,Morfologie en structuur en de gram kleuring
De basisfunctie van een cel is BINAIRE DELING = ongeslachtelijke voortplanting en celdeling die
voorkomt bij alle prokaryoten. Er is een exacte kopie van zichzelf gemaakt.
Er zijn verschillende vormen van bacterien, dus hoe bacterien eruit
zien.
- Kokken > Allemaal rondjes aan elkaar
- Staven > Allemaal staven aan elkaar
- Spirillen/Spirocheten > Een soort waveje/wormpje (b)
Microscopie is noodzakelijk voor het bestuderen van de morfologie (vorm) en anatomie (bouw) van
m.o.
De celmembraan is en bevat:
- Cytoplasmamembraan, een dunne structuur aan de binnenkant van de celwand.
- Elastisch en fragiel.
- VITAAL ONDERDEEL , van levensbelang.
- Fosfolipide bilaag.
- Eiwitten.
- SELECTIEVE PERMEABILITEIT , bepaald wat naar binnen of naar buiten gaat.
De celwand van een bacterie kan gram positief of gram negatief zijn, dit is ontdekt door Hans
Christian Gram.
,Door middel van een gram-kleuring kan je ontdekken of de celwand GRAM POSITIEF of GRAM NEGATIEF
is.
1. Bij stap 1 is er een kleuring met kristalviolet. Zowel + als – worden dan paars.
2. Bij stap 2 is er een kleuring met lugoloplossing, dit zorgt voor de hechting. De celmembranen
zijn dan nog steeds paars.
3. Bij stap 3 is er een ontkleuring met alcohol. + heeft dan een paarse celmembraan en – heeft
dan alleen een buitenmembraan, maar geen peptidoglycaan. De peptidoglycaan zit tussen de
celmembraan en de buitenmembraan, deze wordt bij + paars.
4. Bij stap 4 is er een kleuring met fuchsine. Een rode kleurstof, deze kleurt zowel + als -. Bij +
wordt de paarse peptidoglycaan nog meer paars. Bij – wordt de peptidoglycaan rood.
Zo worden de gram positieve bacterien paars en de gram negatieve bacterien rood/roze. Als we
alleen kijken naar de celwand zit er ook een verschil in positief en negatief.
Gram Positief Gram Negatief
Peptidoglycaan celwand (dik) Buitenmembraan
Periplasmatische ruimte
Plasmamembraan Peptidoglycaan celwand (dun)
Plasmamembraan
De verschillen tussen gram positief en gram negatief zijn dan
voornamelijk:
Gram Positief Gram Negatief
Dikkere peptidoglycaanlaag Buitenmembraan
Bevatten teichonzuur Buitenmembraan bestaat uit lipopolysachariden,
fosfolipiden, eiwitten en ionen
Glycocalyx
- Het slijmerige laagje (kapsel) rondom de cel
- Wordt alleen onder bepaalde omstandigheden gevormd
- Bestaat uit polysaccariden en/of eiwit
, - Functioneert als een antigen
Flagellen
- Het zijn lange proteïnedraden
- Ze zijn erg bewegelijk
- Het zijn chemotaxis (verplaatsen als gevolg van verschillende concentraties) en fototaxis
(organismen die regeren op licht)
- Functioneert als een H-antigeen
Fimbriae
- Het zijn gram negatieve bacteriën
- Ze zijn korter en dunner dan flagellen
- Ze zorgen niet voor de bewegelijkheid, maar juist voor de hechting
Pili
- Ze zijn langer dan fimbriae
- Er zijn er slechts 1 of 2 per cel
- Ze zijn conjugatie (overdracht van DNA van cel naar cel)
- Ze hebben een rol bij de ADHESIE (aantrekkingskracht tussen moleculen)
Plasmide zijn circulaire deeltjes DNA, die zich buiten het DNA molecuul in de cel bevinden. Ze
brengen genetische informatie over van de ene bacterie naar de andere bacterie. Ze bevatten vaak
eigenschappen genen voor antibiotica resistentie.
Sporen zijn kleine eencellige lichaampjes dat bestand zijn tegen uitdroging en hitte. Het wordt vooral
door bepaalde bacterien, schimmels, algen geproduceerd. Ze kunnen voortplanten (kiemen) door
fysische en chemische triggers. Ze bevatten DNA, RNA, ribosomen, enzymen en enkele andere
moleculen.
Indeling van micro-organsimen
Het indelen van bacterien gebeurt door taxonomen. Het is moeilijk doordat veel soorten op elkaar
lijken. Met doel van de indeling is een overzicht geven. Bij de naamgeving moet er een verschil zijn,
maar ook verwantschap zijn tussen verschillende soorten. Bacterien worden opgebouwd uit een
geslachtsnaam en een soortnaam. De geslachtsnaam wordt geschreven met een hoofdletter en de
soortnaam met een kleine letter. De namen worden altijd schuingedrukt.
De indeling wordt gebaseerd op morfologische kenmerken, fysiologische kenmerken en
biochemische kenmerken. Er zijn overeenkomsten in DNA/rRNA sequenties.
