Samenvatting webcolleges
Straf(proces)recht
Jurisprudentie: Electriciteitsarrest (ECLI:NL:HR:1921/564)
RuneScape-arrest (ECLI:NL:HR:2012:BQ9251)
Porsche-arrest (ECLI:HR:1996:ZD0139)
Hoonse Taart-arrest (ECLI:HR:1911:W9203)
Bevat 5 weken aan webcolleges, week 4 ontbreekt vanwege vakantieperiode.
Week 1: introductie Strafrecht
1. Begripsvorming en vooroordelen
2. Plaats van het strafrecht
3. Doelen van het strafrecht
4. Functies van het strafrecht
5. Structuur van het strafrecht
6. Legaliteitsbeginsel
7. Bestanddelen en elementen
8. Voorwaarden voor strafbaarheid
9. Delictsvormen
10. Onderscheid misdrijf en overtreding
11. Opzet en schuld
Begripsvorming en vooroordelen:
Eerste kennismaking met het strafrecht: veel mensen hebben al een beeld bij strafrecht: door films,
ervaringen, media etc. Waarom is strafrecht zo populair? Omdat het valt onder publiekrecht
waardoor iedereen er wat kan en mag van vinden.
Trial by media; de media publiceert al bepaalde gegevens bij een strafrechtelijk proces, waardoor
bekendheid al een straf op zich is. Mensen vormen hun mening over straffen en het recht enkel door
de info die de media naar buiten brengt. Omdat het zo publiek is kan iedereen er ook zijn of haar
oordeel over geven. (NL heeft 17 miljoen rechters). Hierdoor kunnen de grondrechten van de
verdachte onder druk komen te staan, maar ook die van het slachtoffer.
Strafrecht achter de schermen: wat gebeurd er nog meer tijdens het strafproces, welke procedures
komen niet in de media aan bod maar gebeuren wel op de achtergrond?
, publiekrecht
straf(proces)recht
bestuursrecht
staatsrecht
Doelen van het strafrecht:
1. Vergelding (door leedtoevoeging)
2. Generale preventie (voorkomen dat anderen dergelijke strafbare feiten plegen)
3. Speciale preventie (recidive voorkomen)
Functies van het strafrecht:
1. Tegengaan van eigenrichting (oog om oog etc.)
2. Geweldsmonopolie ligt bij de Staat (de staat is de enige die mag straffen, zo structuur in de
maatschappij geschept)
3. Handhaving openbare orde d.m.v. straffen, vergelding etc.
Structuur van het strafrecht:
materieel wat is een strafbaar feit?
straf(proces)recht
welke regels zijn van toepassing
formeel wanneer er sprake is van een
strafbaar feit?
voorwaarden voor het opleggen van
sanctierecht
een straf
Het materieel strafrecht bepaalt welk gedrag niet is toegestaan en welke personen daarvoor kunnen
worden gestraft
- Het Wetboek van Strafrecht (WvSr) bestaat uit drie boeken:
1. Algemene Bepalingen (artikel 1 t/m 91) (sanctierecht)
, 2. Misdrijven
3. Overtredingen
- Daarnaast bestaan er nog bijzondere wetten met een eigen onderwerp waarin dit onderwerp
verder wordt toegelicht. Denk aan de Opiumwet (drugs/medicatie), WVW (Wegen- en
Verkeerswet) en WWM (Wet Wapens en Munitie)
Het formele strafrecht bepaalt welke regels moeten worden gevolgd wanneer een norm van het
materiële strafrecht (vermoedelijk) is overtreden
- Wetboek van Strafvordering (WvSv)
- Het formele strafrecht wordt voor het grootste gedeelte in het WvSv geregeld
- Van aanhouding tot tenuitvoerlegging van het vonnis is geregeld in het WvSv.
WvSr boek 1: alg
(commune boek 2: misdrijven
strafrecht) boek 3: overtredingen
aanvullende wetten
(bijzondere bijv. Opiumwet, WWM, WVW
strafrecht)
APV's en provinciäle
lagere wetgeving verorderingen
Andere bronnen van het strafrecht:
- De wet (zie schema hierboven)
- Jurisprudentie (gezamenlijk gerechtelijke uitspraken over een strafbaar feit)
- (internationale) verdragen zoals EVRM
Binnen het strafrecht bestaan er meerdere beginselen die niet altijd in de wet staan opgenomen.
Toch zijn deze wel net zo belangrijk, en kijken vooral rechters naar deze beginselen.
Artikel 1 van het Wetboek van Strafrecht (WvSr); Het legaliteitsbeginsel: geen feit is strafbaar dan op
grond van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling. (populair gezegd: je bent alleen
strafbaar bezig als je kan weten dat het gedrag dat je doet strafbaar is)
Dit legaliteitsbeginsel bestaat weer uit vier deelbeginselen:
1. Het ‘Lex Certa’-beginsel: een bepaling moet duidelijk zijn. Welk specifiek gedrag is onder
welke voorwaarden strafbaar?
2. Het ‘Nulla Poena’-beginsel: een verbod op terugwerkende kracht. Iemand kan niet worden
gestraft voor gedragingen die ten tijde van het begaan van die gedraging nog niet strafbaar
waren.
3. Het ‘Lex Scripta’-beginsel: een verbod van gewoonterecht. De bepaling moet opgeschreven
zijn, zwart-wit.
4. Het ‘verbod van analogie’-beginsel: een rechter mag een feit niet onder een ander (strafbaar
gesteld) feit schuiven zonder goede motivatie hiervan. De analogische interpretatie.
Het analogie-beginsel heeft te maken met de redenering van de rechter waarmee hij de strafbepaling
toelicht. Er zijn vier verschillende interpretaties die een rechter kan en mag gebruiken hiervoor:
Straf(proces)recht
Jurisprudentie: Electriciteitsarrest (ECLI:NL:HR:1921/564)
RuneScape-arrest (ECLI:NL:HR:2012:BQ9251)
Porsche-arrest (ECLI:HR:1996:ZD0139)
Hoonse Taart-arrest (ECLI:HR:1911:W9203)
Bevat 5 weken aan webcolleges, week 4 ontbreekt vanwege vakantieperiode.
Week 1: introductie Strafrecht
1. Begripsvorming en vooroordelen
2. Plaats van het strafrecht
3. Doelen van het strafrecht
4. Functies van het strafrecht
5. Structuur van het strafrecht
6. Legaliteitsbeginsel
7. Bestanddelen en elementen
8. Voorwaarden voor strafbaarheid
9. Delictsvormen
10. Onderscheid misdrijf en overtreding
11. Opzet en schuld
Begripsvorming en vooroordelen:
Eerste kennismaking met het strafrecht: veel mensen hebben al een beeld bij strafrecht: door films,
ervaringen, media etc. Waarom is strafrecht zo populair? Omdat het valt onder publiekrecht
waardoor iedereen er wat kan en mag van vinden.
Trial by media; de media publiceert al bepaalde gegevens bij een strafrechtelijk proces, waardoor
bekendheid al een straf op zich is. Mensen vormen hun mening over straffen en het recht enkel door
de info die de media naar buiten brengt. Omdat het zo publiek is kan iedereen er ook zijn of haar
oordeel over geven. (NL heeft 17 miljoen rechters). Hierdoor kunnen de grondrechten van de
verdachte onder druk komen te staan, maar ook die van het slachtoffer.
Strafrecht achter de schermen: wat gebeurd er nog meer tijdens het strafproces, welke procedures
komen niet in de media aan bod maar gebeuren wel op de achtergrond?
, publiekrecht
straf(proces)recht
bestuursrecht
staatsrecht
Doelen van het strafrecht:
1. Vergelding (door leedtoevoeging)
2. Generale preventie (voorkomen dat anderen dergelijke strafbare feiten plegen)
3. Speciale preventie (recidive voorkomen)
Functies van het strafrecht:
1. Tegengaan van eigenrichting (oog om oog etc.)
2. Geweldsmonopolie ligt bij de Staat (de staat is de enige die mag straffen, zo structuur in de
maatschappij geschept)
3. Handhaving openbare orde d.m.v. straffen, vergelding etc.
Structuur van het strafrecht:
materieel wat is een strafbaar feit?
straf(proces)recht
welke regels zijn van toepassing
formeel wanneer er sprake is van een
strafbaar feit?
voorwaarden voor het opleggen van
sanctierecht
een straf
Het materieel strafrecht bepaalt welk gedrag niet is toegestaan en welke personen daarvoor kunnen
worden gestraft
- Het Wetboek van Strafrecht (WvSr) bestaat uit drie boeken:
1. Algemene Bepalingen (artikel 1 t/m 91) (sanctierecht)
, 2. Misdrijven
3. Overtredingen
- Daarnaast bestaan er nog bijzondere wetten met een eigen onderwerp waarin dit onderwerp
verder wordt toegelicht. Denk aan de Opiumwet (drugs/medicatie), WVW (Wegen- en
Verkeerswet) en WWM (Wet Wapens en Munitie)
Het formele strafrecht bepaalt welke regels moeten worden gevolgd wanneer een norm van het
materiële strafrecht (vermoedelijk) is overtreden
- Wetboek van Strafvordering (WvSv)
- Het formele strafrecht wordt voor het grootste gedeelte in het WvSv geregeld
- Van aanhouding tot tenuitvoerlegging van het vonnis is geregeld in het WvSv.
WvSr boek 1: alg
(commune boek 2: misdrijven
strafrecht) boek 3: overtredingen
aanvullende wetten
(bijzondere bijv. Opiumwet, WWM, WVW
strafrecht)
APV's en provinciäle
lagere wetgeving verorderingen
Andere bronnen van het strafrecht:
- De wet (zie schema hierboven)
- Jurisprudentie (gezamenlijk gerechtelijke uitspraken over een strafbaar feit)
- (internationale) verdragen zoals EVRM
Binnen het strafrecht bestaan er meerdere beginselen die niet altijd in de wet staan opgenomen.
Toch zijn deze wel net zo belangrijk, en kijken vooral rechters naar deze beginselen.
Artikel 1 van het Wetboek van Strafrecht (WvSr); Het legaliteitsbeginsel: geen feit is strafbaar dan op
grond van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling. (populair gezegd: je bent alleen
strafbaar bezig als je kan weten dat het gedrag dat je doet strafbaar is)
Dit legaliteitsbeginsel bestaat weer uit vier deelbeginselen:
1. Het ‘Lex Certa’-beginsel: een bepaling moet duidelijk zijn. Welk specifiek gedrag is onder
welke voorwaarden strafbaar?
2. Het ‘Nulla Poena’-beginsel: een verbod op terugwerkende kracht. Iemand kan niet worden
gestraft voor gedragingen die ten tijde van het begaan van die gedraging nog niet strafbaar
waren.
3. Het ‘Lex Scripta’-beginsel: een verbod van gewoonterecht. De bepaling moet opgeschreven
zijn, zwart-wit.
4. Het ‘verbod van analogie’-beginsel: een rechter mag een feit niet onder een ander (strafbaar
gesteld) feit schuiven zonder goede motivatie hiervan. De analogische interpretatie.
Het analogie-beginsel heeft te maken met de redenering van de rechter waarmee hij de strafbepaling
toelicht. Er zijn vier verschillende interpretaties die een rechter kan en mag gebruiken hiervoor:
