9. DE METABOLE THERMOSTAAT:
HYPOTHALAMUS – HYPOFYSE – BIJNIER AS
Inhoud
Hoorcolleges
➢ Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen KLAAR
➢ Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese KLAAR
➢ Syndroom van Cushing (PD) KLAAR
➢ Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme KIJK TERUG
➢ Pathologie van bijnieraandoeningen LEES NA
➢ Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren? KLAAR
➢ Hoe werken kernreceptoren? KIJK TERUG
➢ Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme KLAAR
➢ Endocriene hypertensie
Zelfstudieopdrachten
➢ Regulatie serum cortisol spiegels
➢ Mineralocorticoïden en de water- en zouthuishouding
➢ Bijnierandrogenen
➢ Hypocortisolisme
Vaardigheidsonderwijs
➢ Een patiënt met hypercortisolisme
➢ Microscopische anatomie en pathologie van endocriene organen
Uitwerkingen geneeskunde 1C3 - Judith Bus 1
,HOORCOLLEGES
Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen
Dit blok draait om de hypothalamus-hypofyse eindorgaan assen. De hypofyse
(pituitary gland) is gelegen in een uitsparing van de schedelbasis, ook wel het Turkse
zadel genoemd. De hypofyse wordt met name gereguleerd door een gespecialiseerd
hersengebied, de hypothalamus die via de hypofysesteel is verbonden met de
hypofyse. De factoren geproduceerd in de hypothalamus beïnvloeden de
hormoonafgifte vanuit de hypofyse.
De volgende figuur geeft een overzicht van de hypothalamus-hypofyse as met
bovenin de hypothalamus (hersengebied) en daaronder de hypofyse.
• Het gele gedeelte is de hypofysevoorkwab (anterior lobe) waarin de
hormoonproducerende cellen liggen. De hormoonproductie wordt
gereguleerd door de hypothalamus. De hypothalamus geeft stoffen af aan de
hypofysesteel-circulatie, waarna het terecht kom bij de hypofyse voorkwab
waarna de hormoonproductie activeert. Vervolgens komen deze hormonen in
de circulatie terecht.
• Het oranje gedeelte is de hypofyse achterkwab (posterior lobe) welke geen
hormoonproducerende cellen bevat. Echter, de hypothalamus geeft
hormonen af via lange zenuwuitlopers die vervolgens terecht komen in de
hypofyse achterkwab. Dus: de hormonen die worden afgegeven door de
hypofyse achterkwab aan de circulatie zijn hypothalamus hormonen.
Dit vindt plaats via de hypofysesteel waarin zenuwuitlopers en bloedvaatjes zitten.
Uitwerkingen geneeskunde 1C3 - Judith Bus 2
,PARACRIEN AUTOCRIEN
ENDOCRIEN
Uitwerkingen geneeskunde 1C3 - Judith Bus 3
, Belangrijkste endocriene organen
• Hypofyse: pituitary gland
• Schildklier: thyroid gland
• Bijschildklieren: parathyroid glands
• Bijnieren: adrenal gland
• Testis
• Ovarium
• Pancreas
• Hypothalamus: officieel niet een endocrien orgaan, maar het speelt een
centrale rol in de regulatie van de hypofyse (afgifte van endocriene
hormonen).
Hypothalamus
• Het hypothalamusgebied bevat neuronen met grote en kleine
kernlichamen.
• De neuronen met grote cellichamen hebben lange zenuwuitlopers die via
de hypofysesteel de hypofyse achterkwab bereiken. Deze neuronen
produceren oxytocine (OT) en vasopressine (AVP) welke de hypofyse
achterkwab afgeeft aan de circulatie. Hierna kunnen de stoffen hun werking
op doelwitorganen uitoefenen.
• De neuronen met kleine cellichamen hebben kortere uitlopers die worden
afgegeven aan een plexus van bloedvaten in de hypofysesteel. Deze
releasing hormonen bereiken via de bloedbaan in de hypofysesteel de
hypofysevoorkwab waar ze via specifieke receptoren de hormoonafgifte
door hypofysevoorkwabcellen beïnvloeden. Hierna wordt er eventueel
hormoon (TSH, ACTH, FSH/LH, PRL, e) geproduceerd door deze cellen en
aan de circulatie afgegeven.
Hypofyse
De menselijke hypofyse heeft een doorsnede van ongeveer 1 cm. De hypofysesteel
komt vanuit de hypothalamus op het grensgebied tussen de hypofyseachterkwab en
hypofysevoorkwab uit. Via de hypofysesteel vindt regulatie plaats van afgifte van
Uitwerkingen geneeskunde 1C3 - Judith Bus 4
HYPOTHALAMUS – HYPOFYSE – BIJNIER AS
Inhoud
Hoorcolleges
➢ Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen KLAAR
➢ Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese KLAAR
➢ Syndroom van Cushing (PD) KLAAR
➢ Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme KIJK TERUG
➢ Pathologie van bijnieraandoeningen LEES NA
➢ Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren? KLAAR
➢ Hoe werken kernreceptoren? KIJK TERUG
➢ Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme KLAAR
➢ Endocriene hypertensie
Zelfstudieopdrachten
➢ Regulatie serum cortisol spiegels
➢ Mineralocorticoïden en de water- en zouthuishouding
➢ Bijnierandrogenen
➢ Hypocortisolisme
Vaardigheidsonderwijs
➢ Een patiënt met hypercortisolisme
➢ Microscopische anatomie en pathologie van endocriene organen
Uitwerkingen geneeskunde 1C3 - Judith Bus 1
,HOORCOLLEGES
Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen
Dit blok draait om de hypothalamus-hypofyse eindorgaan assen. De hypofyse
(pituitary gland) is gelegen in een uitsparing van de schedelbasis, ook wel het Turkse
zadel genoemd. De hypofyse wordt met name gereguleerd door een gespecialiseerd
hersengebied, de hypothalamus die via de hypofysesteel is verbonden met de
hypofyse. De factoren geproduceerd in de hypothalamus beïnvloeden de
hormoonafgifte vanuit de hypofyse.
De volgende figuur geeft een overzicht van de hypothalamus-hypofyse as met
bovenin de hypothalamus (hersengebied) en daaronder de hypofyse.
• Het gele gedeelte is de hypofysevoorkwab (anterior lobe) waarin de
hormoonproducerende cellen liggen. De hormoonproductie wordt
gereguleerd door de hypothalamus. De hypothalamus geeft stoffen af aan de
hypofysesteel-circulatie, waarna het terecht kom bij de hypofyse voorkwab
waarna de hormoonproductie activeert. Vervolgens komen deze hormonen in
de circulatie terecht.
• Het oranje gedeelte is de hypofyse achterkwab (posterior lobe) welke geen
hormoonproducerende cellen bevat. Echter, de hypothalamus geeft
hormonen af via lange zenuwuitlopers die vervolgens terecht komen in de
hypofyse achterkwab. Dus: de hormonen die worden afgegeven door de
hypofyse achterkwab aan de circulatie zijn hypothalamus hormonen.
Dit vindt plaats via de hypofysesteel waarin zenuwuitlopers en bloedvaatjes zitten.
Uitwerkingen geneeskunde 1C3 - Judith Bus 2
,PARACRIEN AUTOCRIEN
ENDOCRIEN
Uitwerkingen geneeskunde 1C3 - Judith Bus 3
, Belangrijkste endocriene organen
• Hypofyse: pituitary gland
• Schildklier: thyroid gland
• Bijschildklieren: parathyroid glands
• Bijnieren: adrenal gland
• Testis
• Ovarium
• Pancreas
• Hypothalamus: officieel niet een endocrien orgaan, maar het speelt een
centrale rol in de regulatie van de hypofyse (afgifte van endocriene
hormonen).
Hypothalamus
• Het hypothalamusgebied bevat neuronen met grote en kleine
kernlichamen.
• De neuronen met grote cellichamen hebben lange zenuwuitlopers die via
de hypofysesteel de hypofyse achterkwab bereiken. Deze neuronen
produceren oxytocine (OT) en vasopressine (AVP) welke de hypofyse
achterkwab afgeeft aan de circulatie. Hierna kunnen de stoffen hun werking
op doelwitorganen uitoefenen.
• De neuronen met kleine cellichamen hebben kortere uitlopers die worden
afgegeven aan een plexus van bloedvaten in de hypofysesteel. Deze
releasing hormonen bereiken via de bloedbaan in de hypofysesteel de
hypofysevoorkwab waar ze via specifieke receptoren de hormoonafgifte
door hypofysevoorkwabcellen beïnvloeden. Hierna wordt er eventueel
hormoon (TSH, ACTH, FSH/LH, PRL, e) geproduceerd door deze cellen en
aan de circulatie afgegeven.
Hypofyse
De menselijke hypofyse heeft een doorsnede van ongeveer 1 cm. De hypofysesteel
komt vanuit de hypothalamus op het grensgebied tussen de hypofyseachterkwab en
hypofysevoorkwab uit. Via de hypofysesteel vindt regulatie plaats van afgifte van
Uitwerkingen geneeskunde 1C3 - Judith Bus 4
