De zorgplicht van de notaris en artikel 26 Tijdelijke
Wet COVID-19
‘Hoe kan een notaris aan zijn zorgplicht voldoen wanneer hij een akte ‘op afstand’ passeert?’
Toetsing van: Praktijkonderzoek op stage
Notariskantoor ….
Adres:
Hogeschool Leiden Opleiding HBO Rechten
Naam: Naam begeleidend docent:
Studentnummer:
Inleverdatum: Cursuscode:
Reguliere kans HBR-3-ST-19-OS
Klas: Re3 2020-2021, blok 4
,Voorwoord
In mijn derde studiejaar van de opleiding hbo-rechten aan Hogeschool Leiden heb ik stage gelopen bij
het notariskantoor ... Ik heb met alle drie de rechtsgebieden binnen het notariaat kennis gemaakt
waarbij de nadruk vooral lag op het ondernemingsrecht en het onroerend goed. Daarnaast ligt mijn
interesse ook bij het familie- en erfrecht. De stage was iets anders dan ik van te voren had gedacht.
Door het Covid-19 virus werkten sommige van mijn collega’s thuis en konden wij niet meer alle
cliënten ontvangen bij bijvoorbeeld een overdracht. Desalniettemin heb ik een beeld kunnen krijgen
van de algemene praktijk binnen een klein notariskantoor.
Tijdens het laatste deel van deze stage heb ik onderzoek mogen doen naar een interessante kwestie.
Als gevolg van het coronavirus is er namelijk een tijdelijke wet in werking getreden die nieuwe
mogelijkheden biedt voor het notariaat en de werkwijze van notarissen. Dit is op zichzelf geen
onderwerp om onderzoek naar te doen, maar in combinatie met de zorgplicht ontstaat een bijzondere
situatie. Hierbij wil ik mijn stageorganisatie bedanken voor de kans om onderzoek te doen naar deze
kwestie. Ik vond het leuk om eens ergens inhoudelijk in te duiken en mijn kennis in de praktijk te
brengen.
Waar in dit onderzoek gesproken wordt over notaris, wordt eveneens bedoeld een toegevoegd notaris
en kandidaat-notaris. Al zijn er ook veel vrouwelijke notarissen, zal er in dit onderzoek over notaris
worden gesproken als zijnde een man. Hiervoor is gekozen om de leesbaarheid van het onderzoek te
bevorderen.
Het onderzoek heb ik verricht in de laatste helft van het studiejaar 2020 - 2021 en in deze periode heb
ik eveneens dit verantwoordingsverslag opgesteld.
Plaats, 1 mei 2021
Naam
, Samenvatting
Toen in 2019 het COVID-19 virus werd ontdekt, had niemand kunnen bedenken dat er ook in
Nederland mensen aan het virus zouden overlijden. Een logisch gevolg van het dodelijke virus is dat
mensen meer gaan nadenken over de dood en wat er vervolgens met hun bezittingen zal gebeuren.
Mede hierdoor zijn er alleen al in de eerste maanden van 2020 tien procent meer testamenten
gepasseerd dan in diezelfde periode een jaar eerder.1 Waarschijnlijk is een deel van de testamenten
gepasseerd zonder dat de cliënt hierbij fysiek aanwezig is geweest. Op 24 april 2020 is namelijk de
Tijdelijke Wet COVID-19 Justitie en Veiligheid (Tijdelijke Wet) in werking getreden.2 Middels deze wet
is in sommige gevallen toegestaan dat notarissen een testament passeren met gebruik van een
audio- of audiovisuele verbinding zoals volgt uit artikel 26 van de Tijdelijke Wet. Met deze
mogelijkheid is getracht om mensen die met corona besmet zijn, toch een kans te bieden om hun
laatste wil vast te leggen.
Naast de voordelen van artikel 26 Tijdelijke Wet zijn er ook een aantal aandachtspunten waar de
notaris rekening mee zal moeten houden. De zorgplicht die de notaris jegens zijn cliënten heeft, geldt
bij het passeren op afstand nog steeds. Hoe zorgt hij dat hij daaraan kan voldoen? De situatie is
immers anders dan normaal. Het enige contact wat er met de cliënt is, zal schriftelijk en door middel
van video- of telefoongesprekken zijn. De onderzoeksvraag die in dit verband gesteld wordt, luidt:
‘Welk advies kan aan naam notariskantoor gegeven worden over het voldoen aan de zorgplicht van
de notaris, op basis van jurisprudentieonderzoek, wanneer een akte ‘op afstand’ wordt gepasseerd?’
Jurisprudentie is dus de grootste pijler waarop dit onderzoek rust. Daarnaast komt ook de relevante
wet- en regelgeving aan bod, alsmede literatuur.
In dit onderzoek komt naar voren dat de precieze betekenis van de zorgplicht van de notaris lastig te
bepalen is. Wel kan worden gesteld dat deze zorgplicht uit meerdere zorgverplichtingen bestaat. De
verplichtingen zijn niet duidelijk afgebakend in de wet. In het kader van dit onderzoek zijn vooral de
onderzoeksplicht gericht op de wilsbekwaamheid, de wilscontrole en de informatieplicht van belang.
Uit het jurisprudentieonderzoek bleek dat er bepaalde gedragingen zijn die de notaris moet doen of
juist moet vermijden. Zo mag hij bij de wilsbekwaamheid afwijken van het stappenplan dat hij in een
normale situatie wel moet volgen, maar moet hij wel nog steeds vragen stellen om de wilscontrole uit
te voeren. Voor de informatieplicht blijkt dat de notaris een concept-akte tijdig dient te verstrekken, in
een artikel 26 situatie lijkt dit niet mogelijk te zijn dus moet de notaris extra inspanning leveren om aan
zijn informatieplicht te voldoen. Vooral door het maken van voldoende aantekeningen en waar
mogelijk opnames van besprekingen met een cliënt, kan de notaris later aantonen dat hij getracht
heeft zo goed mogelijk aan zijn zorgplicht te voldoen.
1
Hendriks 2020-4, p.17.
2
‘Verzamelwet COVID-19 Justitie en Veiligheid treedt in werking’, rijksoverheid.nl.
Wet COVID-19
‘Hoe kan een notaris aan zijn zorgplicht voldoen wanneer hij een akte ‘op afstand’ passeert?’
Toetsing van: Praktijkonderzoek op stage
Notariskantoor ….
Adres:
Hogeschool Leiden Opleiding HBO Rechten
Naam: Naam begeleidend docent:
Studentnummer:
Inleverdatum: Cursuscode:
Reguliere kans HBR-3-ST-19-OS
Klas: Re3 2020-2021, blok 4
,Voorwoord
In mijn derde studiejaar van de opleiding hbo-rechten aan Hogeschool Leiden heb ik stage gelopen bij
het notariskantoor ... Ik heb met alle drie de rechtsgebieden binnen het notariaat kennis gemaakt
waarbij de nadruk vooral lag op het ondernemingsrecht en het onroerend goed. Daarnaast ligt mijn
interesse ook bij het familie- en erfrecht. De stage was iets anders dan ik van te voren had gedacht.
Door het Covid-19 virus werkten sommige van mijn collega’s thuis en konden wij niet meer alle
cliënten ontvangen bij bijvoorbeeld een overdracht. Desalniettemin heb ik een beeld kunnen krijgen
van de algemene praktijk binnen een klein notariskantoor.
Tijdens het laatste deel van deze stage heb ik onderzoek mogen doen naar een interessante kwestie.
Als gevolg van het coronavirus is er namelijk een tijdelijke wet in werking getreden die nieuwe
mogelijkheden biedt voor het notariaat en de werkwijze van notarissen. Dit is op zichzelf geen
onderwerp om onderzoek naar te doen, maar in combinatie met de zorgplicht ontstaat een bijzondere
situatie. Hierbij wil ik mijn stageorganisatie bedanken voor de kans om onderzoek te doen naar deze
kwestie. Ik vond het leuk om eens ergens inhoudelijk in te duiken en mijn kennis in de praktijk te
brengen.
Waar in dit onderzoek gesproken wordt over notaris, wordt eveneens bedoeld een toegevoegd notaris
en kandidaat-notaris. Al zijn er ook veel vrouwelijke notarissen, zal er in dit onderzoek over notaris
worden gesproken als zijnde een man. Hiervoor is gekozen om de leesbaarheid van het onderzoek te
bevorderen.
Het onderzoek heb ik verricht in de laatste helft van het studiejaar 2020 - 2021 en in deze periode heb
ik eveneens dit verantwoordingsverslag opgesteld.
Plaats, 1 mei 2021
Naam
, Samenvatting
Toen in 2019 het COVID-19 virus werd ontdekt, had niemand kunnen bedenken dat er ook in
Nederland mensen aan het virus zouden overlijden. Een logisch gevolg van het dodelijke virus is dat
mensen meer gaan nadenken over de dood en wat er vervolgens met hun bezittingen zal gebeuren.
Mede hierdoor zijn er alleen al in de eerste maanden van 2020 tien procent meer testamenten
gepasseerd dan in diezelfde periode een jaar eerder.1 Waarschijnlijk is een deel van de testamenten
gepasseerd zonder dat de cliënt hierbij fysiek aanwezig is geweest. Op 24 april 2020 is namelijk de
Tijdelijke Wet COVID-19 Justitie en Veiligheid (Tijdelijke Wet) in werking getreden.2 Middels deze wet
is in sommige gevallen toegestaan dat notarissen een testament passeren met gebruik van een
audio- of audiovisuele verbinding zoals volgt uit artikel 26 van de Tijdelijke Wet. Met deze
mogelijkheid is getracht om mensen die met corona besmet zijn, toch een kans te bieden om hun
laatste wil vast te leggen.
Naast de voordelen van artikel 26 Tijdelijke Wet zijn er ook een aantal aandachtspunten waar de
notaris rekening mee zal moeten houden. De zorgplicht die de notaris jegens zijn cliënten heeft, geldt
bij het passeren op afstand nog steeds. Hoe zorgt hij dat hij daaraan kan voldoen? De situatie is
immers anders dan normaal. Het enige contact wat er met de cliënt is, zal schriftelijk en door middel
van video- of telefoongesprekken zijn. De onderzoeksvraag die in dit verband gesteld wordt, luidt:
‘Welk advies kan aan naam notariskantoor gegeven worden over het voldoen aan de zorgplicht van
de notaris, op basis van jurisprudentieonderzoek, wanneer een akte ‘op afstand’ wordt gepasseerd?’
Jurisprudentie is dus de grootste pijler waarop dit onderzoek rust. Daarnaast komt ook de relevante
wet- en regelgeving aan bod, alsmede literatuur.
In dit onderzoek komt naar voren dat de precieze betekenis van de zorgplicht van de notaris lastig te
bepalen is. Wel kan worden gesteld dat deze zorgplicht uit meerdere zorgverplichtingen bestaat. De
verplichtingen zijn niet duidelijk afgebakend in de wet. In het kader van dit onderzoek zijn vooral de
onderzoeksplicht gericht op de wilsbekwaamheid, de wilscontrole en de informatieplicht van belang.
Uit het jurisprudentieonderzoek bleek dat er bepaalde gedragingen zijn die de notaris moet doen of
juist moet vermijden. Zo mag hij bij de wilsbekwaamheid afwijken van het stappenplan dat hij in een
normale situatie wel moet volgen, maar moet hij wel nog steeds vragen stellen om de wilscontrole uit
te voeren. Voor de informatieplicht blijkt dat de notaris een concept-akte tijdig dient te verstrekken, in
een artikel 26 situatie lijkt dit niet mogelijk te zijn dus moet de notaris extra inspanning leveren om aan
zijn informatieplicht te voldoen. Vooral door het maken van voldoende aantekeningen en waar
mogelijk opnames van besprekingen met een cliënt, kan de notaris later aantonen dat hij getracht
heeft zo goed mogelijk aan zijn zorgplicht te voldoen.
1
Hendriks 2020-4, p.17.
2
‘Verzamelwet COVID-19 Justitie en Veiligheid treedt in werking’, rijksoverheid.nl.
