Erfelijkheid
Voorplanting is het voorbrengen van nakomelingen. Erfelijkheid is het overdragen van
zichtbare of onzichtbare eigenschappen van een generatie van een organisme op de
volgende generatie. Als je je dus voortplant, geef je je eigenschappen over aan je
nakomelingen. Een voorbeeld van zo een zichtbare eigenschap is haarkleur.
Alleen wat geef je dan precies over aan je kinderen als ouders? Je geeft je DNA over. DNA is
een molecuul dat al het erfelijke materiaal van een organisme bevat. Het DNA van beide
ouders wordt overgegeven tijdens de bevruchting. Tijdens de bevruchting versmelten twee
kernen van geslachtcellen met elkaar. De geslachtcellen van de mens zijn de zaadcel en de
eicel. De eicel komt van de vrouw en de zaadcel van de man. In de eicel zit dus het DNA van
de vrouw en in de zaadcel zit dus het DNA van de man. Het DNA is in alle lichaamscellen op
een speciale manier verpakt, namelijk ontzettend compact opgerold om speciale eiwitten
heen, wat uiteindelijk leidt tot een structuur dat een chromosoom wordt genoemd. Een
chromosoom bevat een deel van al het erfelijke materiaal. Het totale menselijk erfelijk
materiaal bevindt zich in 46 chromosomen. Je kunt je dat voorstellen als 46 pakketjes met
informatie over jezelf. In die pakketjes staat bijvoorbeeld hoe lang je wordt, maar ook hoe je
neus en ogen eruit gaan zien.
In die versmelting van de eicel en zaadcel krijg je dus 23 chromosomen van je moeder (de
eicel) en 23 chromosomen van je vader (de zaadcel). Uiteindelijk kom je dan dus weer op het
totale aantal van 46 chromosomen, wat dus staat voor al je erfelijke informatie. Een mens
plant zich namelijk geslachtelijk voort. Bij geslachtelijke voortplanting zijn dus twee ouders
betrokken die een nakomeling krijgen met een combinatie van de erfelijke informatie van
beide ouders.
Genotype/ Fenotype
De chromosomen zijn dus hele lange stukken DNA, waarin alle erfelijke informatie staat
opgeslagen. De wetenschap die zich bezighoudt met erfelijkheid verklaren en beschrijven,
heet genetica. In de genetica kijken de wetenschappers vooral naar genen. Een gen is een
specifiek stukje van het DNA dat codeert voor een fysiek/functioneel stukje van een erfelijke
eigenschap. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een eiwit dat codeert voor een blauwe
oogkleur. In de genetica gebruiken ze de biologische termen genotype en fenotype.
Het genotype is de verzameling van alle erfelijke informatie, dus dan hebben we het over
wat vastligt in je chromosomen/DNA. Het fenotype is de verzameling van alle waarneembare
eigenschappen van een individu (oftewel het uiterlijk). Het fenotype komt tot stand door een
samenspel van het genotype en omgevingsfactoren. Het fenotype kan veranderen zonder
dat het genotype verandert. Je kunt bijvoorbeeld gekleurde lenzen in doen, waardoor het
lijkt alsof je een paarse oogkleur hebt. Hierdoor verandert dus je fenotype/uiterlijk. Je
verandert hierdoor niks aan je genotype! Je verandert met het indoen van een paarse lens
niet jouw DNA. Er wordt nog steeds dat eiwit gemaakt dat ervoor zorgt dat je je
oorspronkelijke oogkleur (bijvoorbeeld blauw) hebt. Een ander voorbeeld is krullen in je
haar. Als je bijvoorbeeld steil haar hebt en je pakt er een krultang bij, kun je je
uiterlijk/fenotype veranderen. Je maakt namelijk krullen in je steile haar. Door een krultang
Voorplanting is het voorbrengen van nakomelingen. Erfelijkheid is het overdragen van
zichtbare of onzichtbare eigenschappen van een generatie van een organisme op de
volgende generatie. Als je je dus voortplant, geef je je eigenschappen over aan je
nakomelingen. Een voorbeeld van zo een zichtbare eigenschap is haarkleur.
Alleen wat geef je dan precies over aan je kinderen als ouders? Je geeft je DNA over. DNA is
een molecuul dat al het erfelijke materiaal van een organisme bevat. Het DNA van beide
ouders wordt overgegeven tijdens de bevruchting. Tijdens de bevruchting versmelten twee
kernen van geslachtcellen met elkaar. De geslachtcellen van de mens zijn de zaadcel en de
eicel. De eicel komt van de vrouw en de zaadcel van de man. In de eicel zit dus het DNA van
de vrouw en in de zaadcel zit dus het DNA van de man. Het DNA is in alle lichaamscellen op
een speciale manier verpakt, namelijk ontzettend compact opgerold om speciale eiwitten
heen, wat uiteindelijk leidt tot een structuur dat een chromosoom wordt genoemd. Een
chromosoom bevat een deel van al het erfelijke materiaal. Het totale menselijk erfelijk
materiaal bevindt zich in 46 chromosomen. Je kunt je dat voorstellen als 46 pakketjes met
informatie over jezelf. In die pakketjes staat bijvoorbeeld hoe lang je wordt, maar ook hoe je
neus en ogen eruit gaan zien.
In die versmelting van de eicel en zaadcel krijg je dus 23 chromosomen van je moeder (de
eicel) en 23 chromosomen van je vader (de zaadcel). Uiteindelijk kom je dan dus weer op het
totale aantal van 46 chromosomen, wat dus staat voor al je erfelijke informatie. Een mens
plant zich namelijk geslachtelijk voort. Bij geslachtelijke voortplanting zijn dus twee ouders
betrokken die een nakomeling krijgen met een combinatie van de erfelijke informatie van
beide ouders.
Genotype/ Fenotype
De chromosomen zijn dus hele lange stukken DNA, waarin alle erfelijke informatie staat
opgeslagen. De wetenschap die zich bezighoudt met erfelijkheid verklaren en beschrijven,
heet genetica. In de genetica kijken de wetenschappers vooral naar genen. Een gen is een
specifiek stukje van het DNA dat codeert voor een fysiek/functioneel stukje van een erfelijke
eigenschap. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een eiwit dat codeert voor een blauwe
oogkleur. In de genetica gebruiken ze de biologische termen genotype en fenotype.
Het genotype is de verzameling van alle erfelijke informatie, dus dan hebben we het over
wat vastligt in je chromosomen/DNA. Het fenotype is de verzameling van alle waarneembare
eigenschappen van een individu (oftewel het uiterlijk). Het fenotype komt tot stand door een
samenspel van het genotype en omgevingsfactoren. Het fenotype kan veranderen zonder
dat het genotype verandert. Je kunt bijvoorbeeld gekleurde lenzen in doen, waardoor het
lijkt alsof je een paarse oogkleur hebt. Hierdoor verandert dus je fenotype/uiterlijk. Je
verandert hierdoor niks aan je genotype! Je verandert met het indoen van een paarse lens
niet jouw DNA. Er wordt nog steeds dat eiwit gemaakt dat ervoor zorgt dat je je
oorspronkelijke oogkleur (bijvoorbeeld blauw) hebt. Een ander voorbeeld is krullen in je
haar. Als je bijvoorbeeld steil haar hebt en je pakt er een krultang bij, kun je je
uiterlijk/fenotype veranderen. Je maakt namelijk krullen in je steile haar. Door een krultang
