Samenvatting Strafrecht
Hoofdstuk 1:
Het strafrecht omschrijft:
- De verboden gedragingen;
- De bevoegdheden van politie en justitie;
- De gang van zaken tijdens de rechtszaak;
- De straffen en maatregelen kunnen worden opgelegd.
Strafbepalingen zijn verboden en geboden met een straf voor wie zich er niet aan houdt.
Geen bedreiging van de rechtsorde? Dan staat het niet in de wet. Dan gaat het bijv. tussen
koper en verkoper, huurder en verhuurder. Het doel van het strafrecht is de rechtsorde
beschermen. Met de rechtsorde wordt bedoeld: de veiligheid en de rust in de samenleving.
Twee vormen van beschermen art. 1 Sv legaliteitsbeginsel:
1. Geen terugwerkende kracht. Een bepaalde gedraging kan alleen strafbaar zijn als
deze gedraging op het moment van de daad al strafbaar was. Gedrag achteraf
strafbaar stellen is verboden.
2. Strafbaarstelling alleen bij wet. Gedragingen kunnen niet op grond van gewoonte
of op grond van ongeschreven recht strafbaar zijn. De rechter kan alleen iemand
veroordelen als hij in een wetboek kan aanwijzen waar het gedrag van de verdachte
is strafbaar gesteld.
Het materieel strafrecht bestaat uit de strafbepalingen en de straffen en maatregelen die
kunnen worden opgelegd. Als er een bepaalde daad wordt gepleegd, kun je in het materieel
strafrecht vinden of dit gedrag strafbaar is. Het grootste deel van materieel strafrecht staat in
het Wetboek van Strafrecht.
Boek 1: algemene bepalingen.
Boek 2: misdrijven.
Boek 3: overtredingen.
Het formeel strafrecht beschrijft de bevoegdheden van politie en justitie, de rechten van
een verdachte, de gang van zaken tijdens de terechtzitting, en rechtsmiddelen zoals hoger
beroep en cassatie. In het formeel strafrecht vind je hoe strafbaar gedrag kan worden
opgespoord en berecht. Het formeel strafrecht wordt ook wel het strafprocesrecht
genoemd. Het formele strafrecht staat in het Wetboek van Strafvordering, waarin o.a. staat:
De rechten van een verdachte;
De positie van de raadsman;
De bevoegdheden van politie en justitie om strafbare feiten op te sporen;
De gang van zaken tijdens een rechtszitting;
Regels over hoger beroep enz.
Wet in formele zin afkomstig van de regering, Eerste- en Tweede Kamer (Staten-
Generaal). Wet in materiële zin, een algemeen geldende regeling afkomstig van een
overheidsorgaan (bijv. gemeentelijke verordening).
1
,Hoofdstuk 2:
Algemene bepalingen geven regels over de poging om een strafbaar feit te plegen en over
de betrokkenheid van meer personen bij een strafbaar feit. Ook beschrijven ze de redenen
waarom iemand niet strafbaar is (ook als hij het niet heeft gedaan), en een overzicht van de
straffen en maatregelen die kunnen worden opgelegd. De algemene bepalingen gelden voor
Boek 1 Sr en alle bijzondere wetten bijv. Opiumwet en Wet wapens en munitie.
Boek 2: misdrijven. Diefstal, moord, doodslag, verkrachting, vernieling en oplichting.
Boek 3: overtredingen. Lichtere strafbare feiten, overtreden van een ‘verboden toegang-
bordje’, het opgeven van een valse naam aan de politie enz.
Een poging om een misdrijf te plegen is strafbaar, een poging om een overtreding te begaan
niet. Medeplichtigheid aan een misdrijf is strafbaar, medeplichtigheid aan een overtreding
niet (art. 52 Sr). Misdrijven → gevangenisstraf (gevangenis), wordt berecht door de
rechtbank. Overtreding → hechtenis (huis van bewaring), wordt berecht door de
kantonrechter.
Territorialiteitsbeginsel: het uitgangspunt dat de Nederlandse strafwet van toepassing is
op iedereen die op Nederlands grondgebied een strafbaar feit pleegt. Territorium =
grondgebied, art. 2 Sr.
Uitbreiding van art. 3 Sr: Op iedereen die zich aan boord van een Nederlands schip of
vliegtuig bevindt, is ook de Nederlandse strafwet van toepassing.
Internationale belangen (art. 4 Sr).
Feiten gepleegd tegen een Nederlander (art. 5 Sr).
Feiten gepleegd door een Nederlander (art. 7 Sr)
Hoofdstuk 3:
Een bestanddeel is een onderdeel van de delictsomschrijving. Strafbepalingen bestaan uit
drie onderdelen: de delictsomschrijving, kwalificatie en de sanctienorm.
De delictsomschrijving van de strafbepaling is de beschrijven van het verboden gedrag. In
de delictsomschrijving staat precies wat er niet mag.
De juridische naam voor het strafbaar gedrag bijv. diefstal, wordt de kwalificatie genoemd
(in sommige gevallen ontbreekt de kwalificatie, dan heeft het verboden gedrag geen
juridische naam).
Aan het slot van de strafbepaling vind je de maximale straf of sanctienorm die de
rechter voor het verboden gedrag mag opleggen. Er geldt geen minimumstraf alleen een
maximumstraf.
Art. 23 Sr deelt alle geldboetes in zes categorieën in en geeft per categorie een
maximumbedrag.
Wederrechtelijk wil zeggen dat het gedrag in strijd is met het recht.
Iedere vorm van verwijtbaarheid wordt schuld genoemd. Schuld heeft twee betekenissen:
Opzet: de persoon heeft de bedoeling om het strafbare feit te plegen
Schuld in enge zin: persoon heeft niet de bedoeling om het strafbare feit te plegen, maar de
daad kan hem wel toe worden verweten omdat hij zeer slordig of zeer onoplettend is
geweest.
2
, Drie vormen van opzet:
1. Opzet als oogmerk (de bedoeling hebben om een bepaald feit te plegen)
2. Opzet als noodzakelijkheidsbewustzijn (de gevolgen die de daad zeker zal hebben
worden op de koop toe genomen)
3. Voorwaardelijke opzet (het risico dat de daad zal hebben wordt op de koop toe
genomen)
Hoofdstuk 4:
‘Normaal’ diefstal staat in art. 310 Sr.
In art. 311 en 312 Sr staan gekwalificeerde vormen van diefstal. De diefstal wordt extra
zwaar gestraft vanwege bijzondere omstandigheden waaronder de diefstal wordt gepleegd.
In art 311 Sr gaat het bijv. om diefstal in de nacht, door twee of meer personen, door middel
van braak of inklimming. In art 312 Sr gaat het om diefstal met geweld en dreigen met
geweld.
Vermogensdelicten zijn misdrijven waarbij de dader zich geld of goederen uit het vermogen
van zijn slachtoffer toe-eigent. Diefstal, afpersing, afdreiging (chantage), verduistering en
oplichting.
Verduistering (art. 321 Sr) wil zeggen dat de dader zich een goed van een ander toe-eigent
terwijl hij daar geen toestemming voor heeft. De dader heeft het op een nette manier
gekregen, pas daarna besluit hij om het te houden/verkopen. Denk bij verduistering aan
lenen/huren.
Hoofdstuk 5:
Een poging tot misdrijf is volgens art. 45 Sr strafbaar als de dader:
- Het opzet heeft om een misdrijf te plegen;
- Al begonnen is met het uitvoeren van zijn misdrijf;
- Niet uit vrije wil besluit om met zijn misdrijf te stoppen.
Een strafbare poging geldt als strafmaximum twee derde van de maximumstraf die op het
verboden gedrag staat.
Voorbereidingshandelingen, art. 46 Sr, voor bijv. verkrachting, gijzeling, doodslag en moord
zijn strafbaar, dus straffen van acht jaar of meer: zware misdrijven dus! Denk hierbij aan
het kopen van gereedschap, het huren van ruimten, het maken van plattegronden enz. Wel
moet het bewezen worden dat de voorwerpen of de voorbereidingen gericht waren op het
gegaan van een zwaar misdrijf.
Deelnemingsvormen:
- Medeplegen: daders die samen een misdrijf voorbereiden en uitvoeren en de buit
ongeveer gelijk verdelen. Medeplegen = gelijkwaardige rol. De precieze
taakverdeling is niet belangrijk, alle medeplegers worden gestraft als dader.
- Uitlokken: iemand brengt een ander op het idee om een strafbaar feit te plegen
door een van de in art. 47 Sr genoemde middelen. Uitlokker is zelf niet actief bij het
misdrijf. Poging tot uitlokking is strafbaar: art. 46a Sr. Uitlokking lukt niet, omdat
degene wordt uitgelokt en zijn medewerking weigert.
- Doen plegen: een ander die niet strafbaar is, een strafbaar feit laten plegen. Een
onschuldige een misdrijf laten plegen.
- Medeplichtigheid: iemand verleent hulp bij het voorbereiden of plegen van een
misdrijf met een ondergeschikte rol (bijv. even op de uitkijk staan voor €100,- of
een plattegrond leveren). Een medeplichtige wordt wel gestraft, maar niet als dader.
De medeplichtige kan volgens art. 49 Sr twee derde van het maximumstraf krijgen die
op het strafbaar feit staat. Medeplichtigheid = ongelijkwaardige rol. Hulp na het
misdrijf valt niet onder medeplichtigheid.
3
Hoofdstuk 1:
Het strafrecht omschrijft:
- De verboden gedragingen;
- De bevoegdheden van politie en justitie;
- De gang van zaken tijdens de rechtszaak;
- De straffen en maatregelen kunnen worden opgelegd.
Strafbepalingen zijn verboden en geboden met een straf voor wie zich er niet aan houdt.
Geen bedreiging van de rechtsorde? Dan staat het niet in de wet. Dan gaat het bijv. tussen
koper en verkoper, huurder en verhuurder. Het doel van het strafrecht is de rechtsorde
beschermen. Met de rechtsorde wordt bedoeld: de veiligheid en de rust in de samenleving.
Twee vormen van beschermen art. 1 Sv legaliteitsbeginsel:
1. Geen terugwerkende kracht. Een bepaalde gedraging kan alleen strafbaar zijn als
deze gedraging op het moment van de daad al strafbaar was. Gedrag achteraf
strafbaar stellen is verboden.
2. Strafbaarstelling alleen bij wet. Gedragingen kunnen niet op grond van gewoonte
of op grond van ongeschreven recht strafbaar zijn. De rechter kan alleen iemand
veroordelen als hij in een wetboek kan aanwijzen waar het gedrag van de verdachte
is strafbaar gesteld.
Het materieel strafrecht bestaat uit de strafbepalingen en de straffen en maatregelen die
kunnen worden opgelegd. Als er een bepaalde daad wordt gepleegd, kun je in het materieel
strafrecht vinden of dit gedrag strafbaar is. Het grootste deel van materieel strafrecht staat in
het Wetboek van Strafrecht.
Boek 1: algemene bepalingen.
Boek 2: misdrijven.
Boek 3: overtredingen.
Het formeel strafrecht beschrijft de bevoegdheden van politie en justitie, de rechten van
een verdachte, de gang van zaken tijdens de terechtzitting, en rechtsmiddelen zoals hoger
beroep en cassatie. In het formeel strafrecht vind je hoe strafbaar gedrag kan worden
opgespoord en berecht. Het formeel strafrecht wordt ook wel het strafprocesrecht
genoemd. Het formele strafrecht staat in het Wetboek van Strafvordering, waarin o.a. staat:
De rechten van een verdachte;
De positie van de raadsman;
De bevoegdheden van politie en justitie om strafbare feiten op te sporen;
De gang van zaken tijdens een rechtszitting;
Regels over hoger beroep enz.
Wet in formele zin afkomstig van de regering, Eerste- en Tweede Kamer (Staten-
Generaal). Wet in materiële zin, een algemeen geldende regeling afkomstig van een
overheidsorgaan (bijv. gemeentelijke verordening).
1
,Hoofdstuk 2:
Algemene bepalingen geven regels over de poging om een strafbaar feit te plegen en over
de betrokkenheid van meer personen bij een strafbaar feit. Ook beschrijven ze de redenen
waarom iemand niet strafbaar is (ook als hij het niet heeft gedaan), en een overzicht van de
straffen en maatregelen die kunnen worden opgelegd. De algemene bepalingen gelden voor
Boek 1 Sr en alle bijzondere wetten bijv. Opiumwet en Wet wapens en munitie.
Boek 2: misdrijven. Diefstal, moord, doodslag, verkrachting, vernieling en oplichting.
Boek 3: overtredingen. Lichtere strafbare feiten, overtreden van een ‘verboden toegang-
bordje’, het opgeven van een valse naam aan de politie enz.
Een poging om een misdrijf te plegen is strafbaar, een poging om een overtreding te begaan
niet. Medeplichtigheid aan een misdrijf is strafbaar, medeplichtigheid aan een overtreding
niet (art. 52 Sr). Misdrijven → gevangenisstraf (gevangenis), wordt berecht door de
rechtbank. Overtreding → hechtenis (huis van bewaring), wordt berecht door de
kantonrechter.
Territorialiteitsbeginsel: het uitgangspunt dat de Nederlandse strafwet van toepassing is
op iedereen die op Nederlands grondgebied een strafbaar feit pleegt. Territorium =
grondgebied, art. 2 Sr.
Uitbreiding van art. 3 Sr: Op iedereen die zich aan boord van een Nederlands schip of
vliegtuig bevindt, is ook de Nederlandse strafwet van toepassing.
Internationale belangen (art. 4 Sr).
Feiten gepleegd tegen een Nederlander (art. 5 Sr).
Feiten gepleegd door een Nederlander (art. 7 Sr)
Hoofdstuk 3:
Een bestanddeel is een onderdeel van de delictsomschrijving. Strafbepalingen bestaan uit
drie onderdelen: de delictsomschrijving, kwalificatie en de sanctienorm.
De delictsomschrijving van de strafbepaling is de beschrijven van het verboden gedrag. In
de delictsomschrijving staat precies wat er niet mag.
De juridische naam voor het strafbaar gedrag bijv. diefstal, wordt de kwalificatie genoemd
(in sommige gevallen ontbreekt de kwalificatie, dan heeft het verboden gedrag geen
juridische naam).
Aan het slot van de strafbepaling vind je de maximale straf of sanctienorm die de
rechter voor het verboden gedrag mag opleggen. Er geldt geen minimumstraf alleen een
maximumstraf.
Art. 23 Sr deelt alle geldboetes in zes categorieën in en geeft per categorie een
maximumbedrag.
Wederrechtelijk wil zeggen dat het gedrag in strijd is met het recht.
Iedere vorm van verwijtbaarheid wordt schuld genoemd. Schuld heeft twee betekenissen:
Opzet: de persoon heeft de bedoeling om het strafbare feit te plegen
Schuld in enge zin: persoon heeft niet de bedoeling om het strafbare feit te plegen, maar de
daad kan hem wel toe worden verweten omdat hij zeer slordig of zeer onoplettend is
geweest.
2
, Drie vormen van opzet:
1. Opzet als oogmerk (de bedoeling hebben om een bepaald feit te plegen)
2. Opzet als noodzakelijkheidsbewustzijn (de gevolgen die de daad zeker zal hebben
worden op de koop toe genomen)
3. Voorwaardelijke opzet (het risico dat de daad zal hebben wordt op de koop toe
genomen)
Hoofdstuk 4:
‘Normaal’ diefstal staat in art. 310 Sr.
In art. 311 en 312 Sr staan gekwalificeerde vormen van diefstal. De diefstal wordt extra
zwaar gestraft vanwege bijzondere omstandigheden waaronder de diefstal wordt gepleegd.
In art 311 Sr gaat het bijv. om diefstal in de nacht, door twee of meer personen, door middel
van braak of inklimming. In art 312 Sr gaat het om diefstal met geweld en dreigen met
geweld.
Vermogensdelicten zijn misdrijven waarbij de dader zich geld of goederen uit het vermogen
van zijn slachtoffer toe-eigent. Diefstal, afpersing, afdreiging (chantage), verduistering en
oplichting.
Verduistering (art. 321 Sr) wil zeggen dat de dader zich een goed van een ander toe-eigent
terwijl hij daar geen toestemming voor heeft. De dader heeft het op een nette manier
gekregen, pas daarna besluit hij om het te houden/verkopen. Denk bij verduistering aan
lenen/huren.
Hoofdstuk 5:
Een poging tot misdrijf is volgens art. 45 Sr strafbaar als de dader:
- Het opzet heeft om een misdrijf te plegen;
- Al begonnen is met het uitvoeren van zijn misdrijf;
- Niet uit vrije wil besluit om met zijn misdrijf te stoppen.
Een strafbare poging geldt als strafmaximum twee derde van de maximumstraf die op het
verboden gedrag staat.
Voorbereidingshandelingen, art. 46 Sr, voor bijv. verkrachting, gijzeling, doodslag en moord
zijn strafbaar, dus straffen van acht jaar of meer: zware misdrijven dus! Denk hierbij aan
het kopen van gereedschap, het huren van ruimten, het maken van plattegronden enz. Wel
moet het bewezen worden dat de voorwerpen of de voorbereidingen gericht waren op het
gegaan van een zwaar misdrijf.
Deelnemingsvormen:
- Medeplegen: daders die samen een misdrijf voorbereiden en uitvoeren en de buit
ongeveer gelijk verdelen. Medeplegen = gelijkwaardige rol. De precieze
taakverdeling is niet belangrijk, alle medeplegers worden gestraft als dader.
- Uitlokken: iemand brengt een ander op het idee om een strafbaar feit te plegen
door een van de in art. 47 Sr genoemde middelen. Uitlokker is zelf niet actief bij het
misdrijf. Poging tot uitlokking is strafbaar: art. 46a Sr. Uitlokking lukt niet, omdat
degene wordt uitgelokt en zijn medewerking weigert.
- Doen plegen: een ander die niet strafbaar is, een strafbaar feit laten plegen. Een
onschuldige een misdrijf laten plegen.
- Medeplichtigheid: iemand verleent hulp bij het voorbereiden of plegen van een
misdrijf met een ondergeschikte rol (bijv. even op de uitkijk staan voor €100,- of
een plattegrond leveren). Een medeplichtige wordt wel gestraft, maar niet als dader.
De medeplichtige kan volgens art. 49 Sr twee derde van het maximumstraf krijgen die
op het strafbaar feit staat. Medeplichtigheid = ongelijkwaardige rol. Hulp na het
misdrijf valt niet onder medeplichtigheid.
3
