Hoofdstuk 1
1.2
Als producten worden aangeschaft door de eindgebruiker wordt dat consumptie genoemd. De
consument wil van zijn product genieten, hij koopt het niet om ermee te produceren. Worden
goederen aangeschaft door een bedrijf noemen we dat investeren. De investeerder wil het
aangeschafte product goed gebruiken om in te zetten in het productieproces.
Een product is schaars als er een offer of inspanning moet worden geleverd om het te verkrijgen.
Goederen waarvoor geen schaarse middelen worden opgeofferd, bijv de lucht die je kan inademen,
noemen we vrije goederen.
Opofferingskosten:
Als we kiezen voor een bepaalde mogelijkheid dan offeren we de waarde van de alternatieven op. De
waarde van datgene wat we opofferen om iets te verkrijgen, noemen we de opofferingskosten. We
kiezen het alternatief met de hoogste waarde. De opofferingskosten bestaan uit de waarde van het
op een na beste alternatief.
1.3
Kiezen:
Deze vergelijking (10=0,20b+0,08m) geeft alle combinaties van 2 producten weer die je maximaal
met een gegeven budget en gegeven prijzen van de producten kunt kopen. Zo’n vergelijking noemen
we een budgetvergelijking. De grafische voorstelling van deze vergelijking noemen we de budgetlijn.
Een dergelijke verandering in de behoefte leidt tot een verschuiving over of langs de budgetlijn. Een
veranderde voorkeur heeft echter geen invloed op de ligging van de budgetlijn. Die is alleen
afhankelijk van de hoogte van het bujdget, van de prijs van een MB en van de prijs van een
belminuut.
Koopkracht van het budget:
Het budget is uitgedrukt in euro’s, het is nominaal. Met zijn nominale budget kan hij een bepaalde
hoeveelheid goederen en diensten kopen. Maar hoeveel? Hoe groot is de koopkracht of reële
waarde van zijn budget? Dat hangt mede af van de prijzen van de producten die hij wilt kopen. Als
iemands nominale budget met 10% toeneemt en de prijzen ook met 10% stijgen, blijft de reële
waarde hetzelfde. Voor de bepaling van de veranderingen in reële waarde is niet alleen de
verandering van de nominale waarde, maar ook de verandering van de prijzen van belang.
1.4
Speltheorie:
-spelers:
De spelers nemen de beslissingen. Spelers weten evenveel van elkaar, de informatie is symmetrisch.
Elke speler bepaalt gegeven de informatie zijn strategie. De spelen handelen rationeel, ze streven
naar een zo goed mogelijk resultaat, de pay-off
-pay-off:
De pay-off is de verwachte opbrengst van een keuze. de hoogte van de pay-off wordt weergegeven in
een matrix en hangt niet alleen af van de keuze die een speler zelf maakt, maar ook van de keuze van
de andere speler.
, -strategie:
een speler kan in verschillende situaties terechtkomen waarbij elke situatie kan vragen om een
andere keuze of strategie.
-evenwicht:
Bij het oplossen van een speltheoretische situatie zoeken we naar een evenwicht. Een evenwicht is
een voorspelling van de uitkomst van het spel. In het nash-evenwicht kunnen de spelers hun
opbrengst niet verbeteren door alleen zelfvan strategie te veranderen.
Het gevangenis dilemma:
Het gaat om 2 criminelen die worden verdacht van een zware misdaad. De criminelen en de situatie
waar zij zich in bevinden is een metafoor voor speltheoretische situaties waarbij 2 spelers een
dominante strategie hebben, maar waarbij het Nash-evenwicht suboptimaal is, het is voor beide
ongunstig.
Dominante strategie: Irene: ruimt niet op
Dominante strategie: Joyce: ruimt niet op
Nash-evenwicht: 60 ; 60
Hoofdstuk 2
2.2
De wereld van transacties:
Al de tijd, geld en moeite die het kost om een transactie in stand te brengen, noemen we
transactiekosten. De transactiekosten komen bovenop de prijs van een transactie. Ze bestaan dus
niet alleen uit geld, maar ook uit andere opgeofferde waarden zoals tijd. Ook de verkoper heeft
transactiekosten.
De koop en verkoop van de scooter is een voorbeeld van een ruiltransactie. Bij een ruil worden
eigendomsrechten uitgewisseld.
Een ruiltransactie mondt uit in een overeenkomst of contract. Zo’n contract staat niet noodzakelijk
op papier, het kan ook een mondelinge afspraak zijn. Bij een schriftelijk contract staat de
overeenkomst zwart op wit.
Hoewel contracten gebaseerd zijn op geschreven of ongeschreven regels blijven er altijd
onzekerheden ontstaan. Geen enkel contract is waterdicht, altijd kan er wel iets onvoorziens
gebeuren waardoor een van de partijen zich benadeeld voelt.
Als alle onvoorziene gebeurtenissen in een contract zijn opgenomen, noemen we het een volledig
contract. Volledige contracten bestaan alleen in theorie. Partijen streven wel naar volledigheid.
Kopers en verkopers zoeken informatie om zo veel mogelijk risico’s uit te sluiten en het contract zo
volledig mogelijk te maken.
Om de uitvoering van transacties makkelijker te maken en op die manier de transactiekosten te
beperken, hebben zich in de loop van de tijd normen en waarden ontwikkeld waarvan wordt
verwacht dat iedereen zich eraan houdt. Ook heeft de overheid regels opgesteld om de transactie
kosten te beperken. Zo zijn er bijv regels over de eigendomsoverdracht waaraan kopers en verkopers
zich moeten houden. De overheid stelt ook kwaliteitseisen en veiligheidseisen aan producten.
Doordat de consument de producten niet meer zelf hoeft te keuren, bespaart hij tijd en dalen de
transactiekosten.
1.2
Als producten worden aangeschaft door de eindgebruiker wordt dat consumptie genoemd. De
consument wil van zijn product genieten, hij koopt het niet om ermee te produceren. Worden
goederen aangeschaft door een bedrijf noemen we dat investeren. De investeerder wil het
aangeschafte product goed gebruiken om in te zetten in het productieproces.
Een product is schaars als er een offer of inspanning moet worden geleverd om het te verkrijgen.
Goederen waarvoor geen schaarse middelen worden opgeofferd, bijv de lucht die je kan inademen,
noemen we vrije goederen.
Opofferingskosten:
Als we kiezen voor een bepaalde mogelijkheid dan offeren we de waarde van de alternatieven op. De
waarde van datgene wat we opofferen om iets te verkrijgen, noemen we de opofferingskosten. We
kiezen het alternatief met de hoogste waarde. De opofferingskosten bestaan uit de waarde van het
op een na beste alternatief.
1.3
Kiezen:
Deze vergelijking (10=0,20b+0,08m) geeft alle combinaties van 2 producten weer die je maximaal
met een gegeven budget en gegeven prijzen van de producten kunt kopen. Zo’n vergelijking noemen
we een budgetvergelijking. De grafische voorstelling van deze vergelijking noemen we de budgetlijn.
Een dergelijke verandering in de behoefte leidt tot een verschuiving over of langs de budgetlijn. Een
veranderde voorkeur heeft echter geen invloed op de ligging van de budgetlijn. Die is alleen
afhankelijk van de hoogte van het bujdget, van de prijs van een MB en van de prijs van een
belminuut.
Koopkracht van het budget:
Het budget is uitgedrukt in euro’s, het is nominaal. Met zijn nominale budget kan hij een bepaalde
hoeveelheid goederen en diensten kopen. Maar hoeveel? Hoe groot is de koopkracht of reële
waarde van zijn budget? Dat hangt mede af van de prijzen van de producten die hij wilt kopen. Als
iemands nominale budget met 10% toeneemt en de prijzen ook met 10% stijgen, blijft de reële
waarde hetzelfde. Voor de bepaling van de veranderingen in reële waarde is niet alleen de
verandering van de nominale waarde, maar ook de verandering van de prijzen van belang.
1.4
Speltheorie:
-spelers:
De spelers nemen de beslissingen. Spelers weten evenveel van elkaar, de informatie is symmetrisch.
Elke speler bepaalt gegeven de informatie zijn strategie. De spelen handelen rationeel, ze streven
naar een zo goed mogelijk resultaat, de pay-off
-pay-off:
De pay-off is de verwachte opbrengst van een keuze. de hoogte van de pay-off wordt weergegeven in
een matrix en hangt niet alleen af van de keuze die een speler zelf maakt, maar ook van de keuze van
de andere speler.
, -strategie:
een speler kan in verschillende situaties terechtkomen waarbij elke situatie kan vragen om een
andere keuze of strategie.
-evenwicht:
Bij het oplossen van een speltheoretische situatie zoeken we naar een evenwicht. Een evenwicht is
een voorspelling van de uitkomst van het spel. In het nash-evenwicht kunnen de spelers hun
opbrengst niet verbeteren door alleen zelfvan strategie te veranderen.
Het gevangenis dilemma:
Het gaat om 2 criminelen die worden verdacht van een zware misdaad. De criminelen en de situatie
waar zij zich in bevinden is een metafoor voor speltheoretische situaties waarbij 2 spelers een
dominante strategie hebben, maar waarbij het Nash-evenwicht suboptimaal is, het is voor beide
ongunstig.
Dominante strategie: Irene: ruimt niet op
Dominante strategie: Joyce: ruimt niet op
Nash-evenwicht: 60 ; 60
Hoofdstuk 2
2.2
De wereld van transacties:
Al de tijd, geld en moeite die het kost om een transactie in stand te brengen, noemen we
transactiekosten. De transactiekosten komen bovenop de prijs van een transactie. Ze bestaan dus
niet alleen uit geld, maar ook uit andere opgeofferde waarden zoals tijd. Ook de verkoper heeft
transactiekosten.
De koop en verkoop van de scooter is een voorbeeld van een ruiltransactie. Bij een ruil worden
eigendomsrechten uitgewisseld.
Een ruiltransactie mondt uit in een overeenkomst of contract. Zo’n contract staat niet noodzakelijk
op papier, het kan ook een mondelinge afspraak zijn. Bij een schriftelijk contract staat de
overeenkomst zwart op wit.
Hoewel contracten gebaseerd zijn op geschreven of ongeschreven regels blijven er altijd
onzekerheden ontstaan. Geen enkel contract is waterdicht, altijd kan er wel iets onvoorziens
gebeuren waardoor een van de partijen zich benadeeld voelt.
Als alle onvoorziene gebeurtenissen in een contract zijn opgenomen, noemen we het een volledig
contract. Volledige contracten bestaan alleen in theorie. Partijen streven wel naar volledigheid.
Kopers en verkopers zoeken informatie om zo veel mogelijk risico’s uit te sluiten en het contract zo
volledig mogelijk te maken.
Om de uitvoering van transacties makkelijker te maken en op die manier de transactiekosten te
beperken, hebben zich in de loop van de tijd normen en waarden ontwikkeld waarvan wordt
verwacht dat iedereen zich eraan houdt. Ook heeft de overheid regels opgesteld om de transactie
kosten te beperken. Zo zijn er bijv regels over de eigendomsoverdracht waaraan kopers en verkopers
zich moeten houden. De overheid stelt ook kwaliteitseisen en veiligheidseisen aan producten.
Doordat de consument de producten niet meer zelf hoeft te keuren, bespaart hij tijd en dalen de
transactiekosten.
