Wondzorg
HBO-Verpleegkunde Jaar 1
Het verzorgen of behandelen van een wond en het verwijderen van hechtingen of agrafen zijn
behandelingen die vallen onder de Wet BIG. Het zijn beschreven voorbehouden en/of risicovolle
handelingen.
Wet BIG: hierin staan de voorbehouden handelingen en wie ze zelfstandig mag uitvoeren of in
opdracht van iemand. Je moet deze handelingen deskundig en zorgvuldig doen. De wet BIG geeft aan
per voorbehouden handeling welke zorgverlener deze handeling zelfstandig mag uitvoeren. Deze
persoon mag dan ook opdracht geven aan een andere zorgverlener.
De opdrachtnemer mag de opdracht alleen uitvoeren wanneer er een opdracht ligt van een
zelfstandig bevoegde en de opdrachtnemer bekwaam is.
Handelingen die bijvoorbeeld alleen mogen worden uitgevoerd in opdracht van een zelfstandig
bevoegde zorgverlener:
katheriseren van de blaas
inbrengen van maagsonde of infuus
subcutane, intramusculair of intraveneuze injecties
venapuncties
hielprik bij pasgeborenen
Wonden
Wat zijn wonden?
Als het sprake is van het verbreken van continuïteit van het weefsel. Wonden kunnen op
verschillende manieren ontstaan en ze kunnen zowel acuut of chronisch (complex) zijn.
De oorzaak en beïnvloedende factoren van de verschillende wonden kunnen van invloed zijn op het
genezingsproces. Om een wond te beoordelen en te behandelen kun je dit doen met het TIME-model
en het wondclassificatiemodel. Het TIME-model is een makkelijk hulpmiddel dat jou kan helpen met
het beoordelen van verschillende wonden.
, Materialen wondspoelen
Spoelvloeistoffen
Een acute wond kan heel goed schoongespoeld worden met kraanwater. Laat het water minimaal 30
seconden goed doorstromen. Het is belangrijk dat de spoelvloeistof op kamertemperatuur is, het
liefst op lichaamstemperatuur. Voor wonden die al langer bestaan, werkt kraanwater niet meer.
Welke spoelvloeistoffen worden er gebruikt?
Fysiologisch zout (NaCl 0,9%)
Antibacteriële vloeistoffen > sprake van infectie: naspoelen met kraanwater of fysiologisch
zout
Ionische vloeistoffen > sommige zijn pijnlijk in de wond of breken polyurethaan afbreken
Reinigende vloeistoffen
Materialen verwijderen hechtingen en agrafen
Stitch cutter
Dit is een speciaal mesje wat vaak wordt gebruikt als er hechtingen verwijderd
moeten worden; dit scherpe mesje noemen ze een stitch cutter. Wat ook vaak wordt gebruikt in
plaats van dit mesje is een steriele schaar met een scherpe punt om de hechtingen te verwijderen.
Agrafetang
Agrafen worden altijd verwijderd met een speciale agrafentang. Er wordt gezorgd
dat de juiste agrafentang wordt gebruikt voor de juiste soort agrafen die er
gebruikt zijn.
Voorbereiding op wondspoelen
Met wondspoelen worden dood weefsel, overtollige afscheiding en zichtbare verontreiniging
losgemaakt en verwijderd. Dit draagt bij aan een betere genezing van de wond. Nu de wond gespoeld
is kan er ook beter naar de wond gekeken worden en kan deze beter beoordeeld worden. Als er
vastzittend verband zit vastgeplakt aan de wond kan deze eerst met spoelvloeistof losgeweekt
worden en makkelijk worden verwijderd, dit is ook prettiger voor de patiënt.
Afwegingen bij wondspoelen
Het heeft geen zin om wonden te spoelen van een granulerende wond (deze heeft een rood en
vochtig wondbed en het bestaat uit vaatrijk bindweefsel. De wond geneest hierdoor). Wel is het van
belang om acute wonden te spoelen om de bacteriën te verwijderen, omdat de bacteriën nog aan
het oppervlak zitten.
HBO-Verpleegkunde Jaar 1
Het verzorgen of behandelen van een wond en het verwijderen van hechtingen of agrafen zijn
behandelingen die vallen onder de Wet BIG. Het zijn beschreven voorbehouden en/of risicovolle
handelingen.
Wet BIG: hierin staan de voorbehouden handelingen en wie ze zelfstandig mag uitvoeren of in
opdracht van iemand. Je moet deze handelingen deskundig en zorgvuldig doen. De wet BIG geeft aan
per voorbehouden handeling welke zorgverlener deze handeling zelfstandig mag uitvoeren. Deze
persoon mag dan ook opdracht geven aan een andere zorgverlener.
De opdrachtnemer mag de opdracht alleen uitvoeren wanneer er een opdracht ligt van een
zelfstandig bevoegde en de opdrachtnemer bekwaam is.
Handelingen die bijvoorbeeld alleen mogen worden uitgevoerd in opdracht van een zelfstandig
bevoegde zorgverlener:
katheriseren van de blaas
inbrengen van maagsonde of infuus
subcutane, intramusculair of intraveneuze injecties
venapuncties
hielprik bij pasgeborenen
Wonden
Wat zijn wonden?
Als het sprake is van het verbreken van continuïteit van het weefsel. Wonden kunnen op
verschillende manieren ontstaan en ze kunnen zowel acuut of chronisch (complex) zijn.
De oorzaak en beïnvloedende factoren van de verschillende wonden kunnen van invloed zijn op het
genezingsproces. Om een wond te beoordelen en te behandelen kun je dit doen met het TIME-model
en het wondclassificatiemodel. Het TIME-model is een makkelijk hulpmiddel dat jou kan helpen met
het beoordelen van verschillende wonden.
, Materialen wondspoelen
Spoelvloeistoffen
Een acute wond kan heel goed schoongespoeld worden met kraanwater. Laat het water minimaal 30
seconden goed doorstromen. Het is belangrijk dat de spoelvloeistof op kamertemperatuur is, het
liefst op lichaamstemperatuur. Voor wonden die al langer bestaan, werkt kraanwater niet meer.
Welke spoelvloeistoffen worden er gebruikt?
Fysiologisch zout (NaCl 0,9%)
Antibacteriële vloeistoffen > sprake van infectie: naspoelen met kraanwater of fysiologisch
zout
Ionische vloeistoffen > sommige zijn pijnlijk in de wond of breken polyurethaan afbreken
Reinigende vloeistoffen
Materialen verwijderen hechtingen en agrafen
Stitch cutter
Dit is een speciaal mesje wat vaak wordt gebruikt als er hechtingen verwijderd
moeten worden; dit scherpe mesje noemen ze een stitch cutter. Wat ook vaak wordt gebruikt in
plaats van dit mesje is een steriele schaar met een scherpe punt om de hechtingen te verwijderen.
Agrafetang
Agrafen worden altijd verwijderd met een speciale agrafentang. Er wordt gezorgd
dat de juiste agrafentang wordt gebruikt voor de juiste soort agrafen die er
gebruikt zijn.
Voorbereiding op wondspoelen
Met wondspoelen worden dood weefsel, overtollige afscheiding en zichtbare verontreiniging
losgemaakt en verwijderd. Dit draagt bij aan een betere genezing van de wond. Nu de wond gespoeld
is kan er ook beter naar de wond gekeken worden en kan deze beter beoordeeld worden. Als er
vastzittend verband zit vastgeplakt aan de wond kan deze eerst met spoelvloeistof losgeweekt
worden en makkelijk worden verwijderd, dit is ook prettiger voor de patiënt.
Afwegingen bij wondspoelen
Het heeft geen zin om wonden te spoelen van een granulerende wond (deze heeft een rood en
vochtig wondbed en het bestaat uit vaatrijk bindweefsel. De wond geneest hierdoor). Wel is het van
belang om acute wonden te spoelen om de bacteriën te verwijderen, omdat de bacteriën nog aan
het oppervlak zitten.
