H.6 Nationaalsocialisme en
Tweede Wereldoorlog
Tijd van wereldoorlogen (1900 - 1950)
Kenmerkende aspecten:
1. De economische wereldcrisis.
2. Het racistisch en totalitair karakter van het nationaalsocialisme.
3. De Duitse bezetting en de Jodenvervolging
Hoofdvraag:
Hoe kwam het voor de tweede keer in de twintigste eeuw tot een wereldoorlog?
Par 6.1 De Republiek van Weimar
- Deelvraag: Waardoor raakte Duitsland na de Eerste Wereldoorlog in een
grote economische crisis?
Duitsland wordt een republiek
Duitsland probeerde nieuwe regering weer op de rails te krijgen:
- ze sloten een wapenstilstand met de geallieerden
- nieuwe grondwet (Republiek van Weimar)
- geen keizerschap
- machtiger parlement
Kwart van soldaten (waaronder Hitler) werd lid van vrijkorpsen: gewapende
groepen die linkse tegenstanders en Joden aanvielen.
Dolkstootlegende: onwaar verhaal dat linkse opstanden, stakingen en nieuwe
democratische regering de Duitse nederlaag in WO I hebben veroorzaakt.
In 1919 brak in Berlijn de communistische spartacusopstand uit (poging tot
revolutie). De leiders werden vermoord, en in hetzelfde jaar riepen in Beieren
communisten een radenrepubliek uit (net als Sovjet-Unie)
Generaals wilde oude bestuur met keizer herstellen.
1920: antidemocratische Wolfgang Kapp pleegde staatsgreep. Generaals wisten
geen oplossing meer voor problemen Duitsland → er was hulp nodig.
, Hyperinflatie en Erfüllungspolitik
Oorlogvoering → economie van Weimarrepubliek was uitgeput:
- teruggekeerde soldaten hadden geen werk
- Duitse munt (Reichsmark) verloor zijn waarde → handig voor Duitse regering
om schulden af te kopen, maar ramp voor mensen met spaargeld / pensioen.
In 1923 kon Duitsland herstelbetalingen niet meer doen → Frankrijk bezette
Ruhrgebied (belangrijk industriegebied) → Duitsland riep staking uit, en betaalde
stakers met nieuw gedrukte bankbiljetten → hyperinflatie.
Hoe Weimarrepubliek er weer bovenop kwam:
- 1923: Gustav Stresemann werd kanselier, en wilde inflatie stoppen →
Amerika verstrekte Duitsland leningen d.m.v. Dawesplan.
- Frankrijk trok zich terug uit Ruhrgebied.
- Ze voerde Erfüllungspolitik uit (Versailles)
- 1925: Verdrag van Locarno: Duitsers erkende verlies van Eupen-Malmedy
en Elzas-Lotharingen tegenover Frankrijk en België
- Von Hindenburg werd gekozen tot president
- Amerikaanse industriëlen investeerden in Duitse economie → werkloosheid
nam af
- 1926: Duitsland mocht lid worden van Volkenbond
- 1928: Duitsland ondertekende Kellog-Briand-Pact: dit moest eind maken
aan oorlogen
- Stresemann en Aristide Briand (Franse premier) kregen nobelprijs voor vrede
Par 6.2 In de ban van Hitler
- Deelvraag: Hoe kwam Hitler aan de macht?
Crisis en onvrede
Economische crisis Amerika →
- VS eiste leningen van Dawesplan terug
- Amerikaanse bedrijven gingen met Duitse vestigingen failliet.
- Banken + grote bedrijven gingen failliet
→ 6 miljoen Duitsers werden werkloos. Machtelozen kabinetten konden economie
niet herstellen. Communisten wilden niet meewerken, totdat ze een bevel van
Moskou kregen.
Tweede Wereldoorlog
Tijd van wereldoorlogen (1900 - 1950)
Kenmerkende aspecten:
1. De economische wereldcrisis.
2. Het racistisch en totalitair karakter van het nationaalsocialisme.
3. De Duitse bezetting en de Jodenvervolging
Hoofdvraag:
Hoe kwam het voor de tweede keer in de twintigste eeuw tot een wereldoorlog?
Par 6.1 De Republiek van Weimar
- Deelvraag: Waardoor raakte Duitsland na de Eerste Wereldoorlog in een
grote economische crisis?
Duitsland wordt een republiek
Duitsland probeerde nieuwe regering weer op de rails te krijgen:
- ze sloten een wapenstilstand met de geallieerden
- nieuwe grondwet (Republiek van Weimar)
- geen keizerschap
- machtiger parlement
Kwart van soldaten (waaronder Hitler) werd lid van vrijkorpsen: gewapende
groepen die linkse tegenstanders en Joden aanvielen.
Dolkstootlegende: onwaar verhaal dat linkse opstanden, stakingen en nieuwe
democratische regering de Duitse nederlaag in WO I hebben veroorzaakt.
In 1919 brak in Berlijn de communistische spartacusopstand uit (poging tot
revolutie). De leiders werden vermoord, en in hetzelfde jaar riepen in Beieren
communisten een radenrepubliek uit (net als Sovjet-Unie)
Generaals wilde oude bestuur met keizer herstellen.
1920: antidemocratische Wolfgang Kapp pleegde staatsgreep. Generaals wisten
geen oplossing meer voor problemen Duitsland → er was hulp nodig.
, Hyperinflatie en Erfüllungspolitik
Oorlogvoering → economie van Weimarrepubliek was uitgeput:
- teruggekeerde soldaten hadden geen werk
- Duitse munt (Reichsmark) verloor zijn waarde → handig voor Duitse regering
om schulden af te kopen, maar ramp voor mensen met spaargeld / pensioen.
In 1923 kon Duitsland herstelbetalingen niet meer doen → Frankrijk bezette
Ruhrgebied (belangrijk industriegebied) → Duitsland riep staking uit, en betaalde
stakers met nieuw gedrukte bankbiljetten → hyperinflatie.
Hoe Weimarrepubliek er weer bovenop kwam:
- 1923: Gustav Stresemann werd kanselier, en wilde inflatie stoppen →
Amerika verstrekte Duitsland leningen d.m.v. Dawesplan.
- Frankrijk trok zich terug uit Ruhrgebied.
- Ze voerde Erfüllungspolitik uit (Versailles)
- 1925: Verdrag van Locarno: Duitsers erkende verlies van Eupen-Malmedy
en Elzas-Lotharingen tegenover Frankrijk en België
- Von Hindenburg werd gekozen tot president
- Amerikaanse industriëlen investeerden in Duitse economie → werkloosheid
nam af
- 1926: Duitsland mocht lid worden van Volkenbond
- 1928: Duitsland ondertekende Kellog-Briand-Pact: dit moest eind maken
aan oorlogen
- Stresemann en Aristide Briand (Franse premier) kregen nobelprijs voor vrede
Par 6.2 In de ban van Hitler
- Deelvraag: Hoe kwam Hitler aan de macht?
Crisis en onvrede
Economische crisis Amerika →
- VS eiste leningen van Dawesplan terug
- Amerikaanse bedrijven gingen met Duitse vestigingen failliet.
- Banken + grote bedrijven gingen failliet
→ 6 miljoen Duitsers werden werkloos. Machtelozen kabinetten konden economie
niet herstellen. Communisten wilden niet meewerken, totdat ze een bevel van
Moskou kregen.
