Samenvatting Zorgvragers met aandoeningen aan urinewegstelsel en geslachtsorganen (toets blok 3 Zorgcollege)

VVT 1 Thema 8 Zorgvragers met aandoeningen aan
urinewegstelsel en geslachtsorganen.

22.1 Inleiding
Aandoeningen aan het
urinewegstelsel kunnen invloed
hebben op:
 De vorming van urine
 Hormoonhuishouding
 Bloeddruk regulatie
 Incontinentie
 Seksualiteit


22.2 Het urinewegstelsel
Het urinewegstelsel is een stelsel dat bestaat uit nieren, urineleiders,
blaas, en urinebuis.
De 2 belangrijke functies zijn:
 De vorming van urine
 Transport van urine

De vorming van urine vindt plaats in de nieren (renes)
Het transport van urine verloopt via de urinewegen:
- 2 Urineleiders (ureters)
- Blaas (vesica urinaria)
- Urinebuis (urethra)

Urineleiders (ureters):
 Verbinden beide nieren met de blaas
 Ongeveer 25 tot 30 cm lang
 Transporteren urine vanuit het nierbekken naar de blaas m.b.v.
peristaltische bewegingen

Blaas (vesica urinaria):
 Verzameld de urine die vanuit de nieren wordt aangevoerd en slaat
deze op
 Als er 200 tot 300 ml in de blaas zit, geeft de blaaswand een signaal
aan het lichaam om te urineren.
 De blaas kan zich tot ongeveer 1,5 liter urine oprekken.

Urinebuis (urethra):
 Vormt de verbinding van de blaas naar de buitenwereld
 Urinebuis vrouw +/- 3 cm en eindigt in de vulva
 Urinebuis man +/- 20 cm lang en eindigt aan de top van de penis.


1

,De nieren regelen:
 Bloeddruk
 Vocht- en zoutbalans in het lichaam door het filteren van bloed
 Produceren van urine waarin afvalstoffen worden afgevoerd

Dagelijks stroomt er 180 liter bloed door de nieren


22.3 Diagnostische onderzoeken
De diagnose wordt vastgesteld op basis van:
 Functieonderzoek
 Beeldvormend onderzoek

22.3.1 Functieonderzoek

De huisarts kan functieonderzoek verrichten met urine of bloedonderzoek.

Het onderzoek van urine kan bestaan uit:

Kwalitatief onderzoek:
In de analytische chemie wordt bij een kwalitatief onderzoek gekeken naar
‘Wat is er in de stof aanwezig?’

Kwantitatief onderzoek
In de analytische chemie wordt bij een kwalitatief onderzoek gekeken naar
‘hoeveel van een stof is aanwezig?’

Wanneer wijst het op nierproblemen:
 Eiwitten in de urine => nierinsufficiëntie
 Bloed in de urine => blaasontsteking, carcinoom
 Nitriet of leukocyten => urineweginfectie

 Wijzingen in het soortelijk gewicht => verwijst naar de
(on)mogelijkheden van de nieren om afvalstoffen in minder vocht uit
te scheiden.

 Afwijkende zuurgraad van de urine => Normaal is deze tussen de 5
en 8, lager dan 5 (zuur) wijst op diarree of DM en boven de 8
(basisch) verwijst meestal naar een urineweginfectie.

Bij bloedonderzoek:
 Verhoogde bloedwaarde van ureum en creatinine => wijst op
nierfunctiestoornis
 Te laag ureumgehalte => wijst op ernstige lever insufficiëntie of
ondervoeding
 Verhoogde hoeveelheid urinezuur en calcium in het bloed kan
nierstenen veroorzaken.

2

, 22.3.2 Beeldvormend onderzoek
Er wordt op verschillende manieren een afbeelding gemaakt van de
organen om te zien welke anatomische afwijkingen er bestaat.
Kan inwendig en uitwendig plaatsvinden
1. Echografie:
Met een bladderscan, via dit apparaat dringen geluidsgolven het
lichaam binnen en de inwendige organen kaatsen de geluiden terug.
(b.v. retentie meten van de blaas)
2. Cystoscopie: blaaskijkonderzoek
Inwendig onderzoek waarbij met een
slang de binnenkant van de blaas en
urinebuis op onregelmatigheden worden
bekeken.
Antistollingsmedicatie moet tijdelijk
gestopt worden voor dit onderzoek
omdat het blaasslijmvlies gemakkelijk
bloedt.



Cystoscopie bij de vrouw

Voorbereidingen op diverse soorten onderzoeken:
 Laxeren
 Nuchter blijven
 Volle blaas voor het onderzoek
 Tijdig stoppen met antistollingsmedicatie

Let op bij jodium allergie!
De meeste contrastmiddelen zijn gemaakt van Jodium, geef dit voor het
onderzoek duidelijk aan.
Belangrijke tips en nazorg na het onderzoek:
 Er kan wat bloed bij de urine zitten omdat er slijmvlies is geraakt, is
na 2 dagen verdwenen.
 Het is raadzaam om nadien goed te drinken, om de urinewegen
goed door te spoelen zodat het contrastmiddel zo spoedig mogelijk
het lichaam verlaat.

22.3.3 Verpleegkundige observatiepunten

Symptomen bij een blaasontsteking (cystitus):
 Pijn bij het plassen
 Continu aandrang voelen om te plassen
 Zeurderige pijn in de onderbuik
 Vermoeidheid
 Verwardheid
 Verhoogde temperatuur i.c.m. één van bovenstaande klachten

3